Αίσθηση προκαλεί η ανάλυση που κάνει στους Times του Λονδίνου ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας, Γουίλιαμ Χέιγκ, για τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον Βλάντιμιρ Πούτιν. “Το σύστημα της Ρωσίας είναι χτισμένο σε ψέματα, αλλά τώρα είναι η ώρα οι στρατηγοί να πουν στο Κρεμλίνο την αλήθεια για αυτόν τον πόλεμο που δεν μπορεί να κερδηθεί” αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο Γουίλιαμ Χέιγκ, γράφει στους Times του Λονδίνου, ότι έπειτα από τις πολλαπλές αποτυχίες στην Ουκρανία οι Ρώσοι στρατηγοί είναι πλέον από τους “χειρότερους στρατιωτικούς ηγέτες στην ιστορία” και ότι οι κοντινοί σύμβουλοι του Πούτιν “καλό θα ήταν να αρχίσουν να σκέφτονται τον δρόμο διαφυγής προς την Βόρεια Κορέα”.
“Τη νύχτα που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, διάβαζα ένα νέο βιβλίο, “Οι χειρότεροι στρατιωτικοί ηγέτες στην ιστορία”. Οι ιστορίες που αναφέρονται είναι πολλές και κυμαίνονται από τον γνωστό θάνατο του στρατηγού Κάστερ και όλων των ανδρών του έως τον Αθηναίο Νικία, του οποίου η καταστροφική προσπάθεια να καταλάβει τις Συρακούσες οδήγησε στην κατάρρευση της Αθηναϊκής αυτοκρατορίας. Τρεις εβδομάδες αργότερα, φαίνεται ότι μια δεύτερη έκδοση θα πρέπει να περιλαμβάνει και τον Ρώσο υπουργό Άμυνας, Σεργκέι Σόιγκου, ως έναν από τους κορυφαίους.
Η πυραυλική επίθεση την Κυριακή σε στρατιωτική βάση στη δυτική Ουκρανία και ο φρικτός βομβαρδισμός πόλεων μάς υπενθυμίζει ότι οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις διαθέτουν κολοσσιαία δύναμη πυρός. Η ικανότητά τους να συνεχίσουν δεν πρέπει να υποτιμάται. Ωστόσο, μετά από 19 ημέρες, δεν έχουν καταφέρει να πετύχουν τους στόχους τους, υπέστησαν τεράστιες απώλειες ανθρώπων και υλικού, έστρεψαν το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου εναντίον τους με αδιάκριτες επιθέσεις σε αμάχους και έκαναν τον πολιτικό στόχο του πολέμου τους – να ενωθούν οι Ουκρανοί με τους Ρώσους ως «ένας λαό» — μόνιμα ανέφικτο.
Αυτό πρέπει να θεωρηθεί ως καταστροφική ηγεσία ιστορικών διαστάσεων. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε γιατί συνέβη αυτό και τι σημαίνει σε σχέση με το τι θα συμβεί στη συνέχεια.
Ορισμένες από τις στρατιωτικές υποεπιδόσεις της Ρωσίας αντικατοπτρίζουν το γεγονός ότι ο τεράστιος εκσυγχρονισμός των δυνάμεών της βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Το πολυδιαφημισμένο άρμα Τ-14 δεν είναι ακόμη σε υπηρεσία και το μη επανδρωμένο επίγειο όχημα μάχης Uran-9 είχε κακή απόδοση στη Συρία. Αλλά η Ρωσία δεν είναι μόνη που αντιμετωπίζει καθυστερήσεις στις αμυντικές προμήθειες” αναφέρει στο άρθρο του ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας.
Πιο βασικό πρόβλημα, σημειώνει, “είναι οι τακτικές που επέλεξαν οι στρατιωτικοί ηγέτες, οι οποίες αποτέλεσαν σπατάλη των πόρων και απώλεια ζωής των στρατιωτών τους, δημιουργώντας πυκνές ομάδες οχημάτων που είναι εύκολος στόχος, κολλώντας στους δρόμους, αποτυγχάνοντας να ελέγξουν τα πλευρά τους και αφήνοντας τα αερομεταφερόμενα στρατεύματα απομονωμένα. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα οι ρωσικές απώλειες να υπερβαίνουν πιθανώς αυτές που υπέστησαν οι ΗΠΑ σε έξι χρόνια πολέμου στο Ιράκ”.
“Σε αυτές τις στοιχειώδεις αποτυχίες της στρατιωτικής ηγεσίας προστίθενται στοιχεία για την κακή συντήρηση του εξοπλισμού, που οδήγησε σε πολλές βλάβες και σε εγκατάλειψη εξελιγμένων όπλων σε χωράφια αγροτών. Ίσως τέτοιες αδυναμίες στρατιωτικής κουλτούρας και προτύπων είναι το προϊόν ενός συστήματος που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην απληστία, τον εγωισμό και τη διαφθορά, που φτάνει μέχρι το ίδιο το Κρεμλίνο. Αλλά μακράν τα πιο σοβαρά προβλήματα είναι στρατηγικής φύσης.
Η αδυναμία της Ρωσίας να καθιερώσει τον έλεγχο του εναέριου χώρου πάνω από την Ουκρανία έχει μπερδέψει τους περισσότερους παρατηρητές, λαμβάνοντας υπόψη την απόκτηση εκατοντάδων σύγχρονων πολεμικών αεροσκαφών από το 2010. Η πιο πιθανή εξήγηση προέρχεται από το Royal United Services Institute (Rusi): ότι η Ρωσική αεροπορία στερείται «πρακτική εμπειρία για το πώς να σχεδιάζει και να συντονίζει πολύπλοκες αεροπορικές επιχειρήσεις που περιλαμβάνουν δεκάδες ή εκατοντάδες στόχους σε περιβάλλον υψηλής απειλής».
Μπορούν να πετάξουν μεμονωμένα ή σε ζευγάρια, αλλά οι πιλότοι τους δεν έχουν εκπαιδευτεί να πετούν σε μεγαλύτερους, διαδοχικούς σχηματισμούς, εκτός από τα fly-pass στις παρελάσεις. Φαίνονται εντυπωσιακά, αλλά δεν έχουν τις ώρες εκπαίδευσης ή προσομοιωτές υψηλής ποιότητας που είναι το στάνταρ για τους πιλότους του ΝΑΤΟ.
Ξαφνικά, αρχίζουμε να διακρίνουμε τη φύση του κράτους του Πούτιν: ένα καθεστώς που έχει εκτιμήσει την ίδια την εξουσία και τίποτα άλλο, που μπορεί να οργανώσει παρελάσεις που τρομάζουν τους παρατηρητές και ρίχνουν τυχαίες βόμβες σε τρομαγμένους αμάχους, αλλά θα δυσκολευόταν ενάντια σε έναν ισχυρό αντίπαλο. Ένα σύστημα φαινομενικά ισχυρό αλλά κούφιο μέσα – το φυσικό αποτέλεσμα του να είσαι βυθισμένος στη διαφθορά και να οδηγείσαι από έναν νταή” συνεχίζει ο Γουίλιαμ Χέιγκ.
“Είναι επίσης ενδεικτικό ότι η Ρωσική στρατιωτική ηγεσία ενημέρωσε τους τακτικούς διοικητές του στρατού ότι θα πήγαιναν σε πόλεμο και ποιοι θα ήταν οι στόχοι τους, την ημέρα πριν από την εισβολή. Αυτό οδήγησε σε καταστροφικό συντονισμό και σχεδιασμό. Σύμφωνα με τα λόγια των ειδικών της Ρωσίας και πάλι: «Η εγκατάσταση κρυπτογραφημένων ραδιοφώνων απαιτεί χρόνο. Η μελέτη του χάρτη και η αξιολόγηση των διαδρομών απαιτεί χρόνο… Η αποτυχία να δοθεί χρόνος στους υφισταμένους να προετοιμαστούν αποκαλύπτει ένα δυσλειτουργικό σύστημα διοίκησης στο οποίο τα στρατεύματα θεωρούνται ως αναλώσιμος πόρος για την επιδίωξη των στόχων».
Εδώ πάλι μπορούμε να δούμε τα χαρακτηριστικά της διακυβέρνησης του Πούτιν:
την έλλειψη ενδιαφέροντος για την ανθρώπινη ζωή, ακόμη και των δικών του στρατιωτών, και την ανάγκη να κοροϊδέψει ακόμη και τον δικό του στρατό σχετικά με αυτό που σχεδιάστηκε. Δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες πιθανότατα πίστεψαν το ψέμα ότι βρίσκονταν σε ασκήσεις. Εν τω μεταξύ, το Κρεμλίνο πίστευε στις διαβεβαιώσεις πληροφοριών της FSB ότι η ουκρανική αντίσταση θα ήταν αδύναμη, γι’ αυτό και ανώτεροι αξιωματικοί της FSB βρίσκονται τώρα υπό σύλληψη.
Αυτό είναι ένα σύστημα στο οποίο η στρατιωτική ηγεσία λέει ψέματα στους στρατιώτες της και οι κατασκοπευτικές υπηρεσίες λένε ψέματα στην στρατιωτική ηγεσία. Για να δικαιολογήσει αυτό που συμβαίνει, ολόκληρη η δομή εξουσίας λέει ψέματα στον έξω κόσμο και στον Ρωσικό λαό. Ο παλιός μου συνεργάτης, ο υπουργός Εξωτερικών Λαβρόφ, κατάφερε να ισχυριστεί την περασμένη εβδομάδα ότι η Ρωσία δεν είχε επιτεθεί καθόλου στην Ουκρανία.
Τα ψέματα πάνε προς τα κάτω, προς τα πάνω και προς τα έξω. Ο στρατιώτης στο μέτωπο ή ένας στρατηγός στη Μόσχα είναι αδύνατο να μάθει την αλήθεια. Αυτός είναι ο ιστός που έχει δημιουργήσει ο Πούτιν και έχει σημαντικές επιπτώσεις για το μέλλον” τονίζει και καταλήγει:
“Να είμαστε σαφείς, αυτό δεν σημαίνει ότι οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις είναι παντελώς αδύναμες. Έχουν ανασυνταχθεί και αναμφίβολα θα πάρουν μαθήματα. Και η κατοχή ενός τεράστιου πυρηνικού οπλοστασίου από την Μόσχα παραμένει κεντρικός παράγοντας στην παγκόσμια πολιτική.
Ωστόσο, οι αδυναμίες του ρωσικού στρατού αντικατοπτρίζουν το πολιτικό σύστημα από πίσω του, μια κούφια ηγεσία που θα χάσει τη φήμη και το σεβασμό της πολύ γρήγορα όταν η εγωιστική της πραγματικότητα αποκαλυφθεί στους δικούς της ανθρώπους. Αυτό μπορεί να διαρκέσει μήνες ή χρόνια, αλλά οι κολλητοί του Πούτιν καλό θα ήταν να αρχίσουν να σκέφτονται το δρόμο διαφυγής τους προς την Βόρεια Κορέα.
Πιο άμεσα, τα αρχικά στρατιωτικά λάθη και οι συστημικές αποτυχίες σημαίνουν ότι η Ρωσία δεν μπορεί τώρα να πετύχει τον στόχο της για μια εύπλαστη Ουκρανία, όσο κι αν διευρύνει τον πόλεμο και όσους αθώους ανθρώπους και αν σκοτώνει. Ακόμη και οι στενοί φίλοι της Μόσχας μπορούν να το δουν αυτό. Η Λευκορωσία προσπαθεί αθόρυβα να μείνει έξω από τον πόλεμο. Η Κίνα φιλοξενεί μια εκπληκτική συζήτηση – επιτράπηκε σε έναν κορυφαίο ακαδημαϊκό της Σαγκάης να δημοσιεύσει ένα έγγραφο που αποκαλεί την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της Ρωσίας «μη αναστρέψιμο λάθος», λέγοντας ότι η καλύτερη επιλογή του Πούτιν είναι να τερματίσει τον πόλεμο στις ειρηνευτικές συνομιλίες. Αυτό δεν σημαίνει ότι αυτές οι χώρες θα αλλάξουν την προσέγγισή τους, αλλά δείχνει ότι μπορούν να δουν την αλήθεια.
Μπορούν οι Ρώσοι στρατηγοί να τολμήσουν να πουν στον Πούτιν πόσο στραβά έχει πάει η επιχείρηση και ότι οι πολλαπλές στρατιωτικές αποτυχίες έχουν δημιουργήσει μια πολιτική καταστροφή γι’ αυτόν; Του έχουν εξηγήσει, καθώς συνεχίζονται οι συνομιλίες, ότι μπορούν να κάνουν μόνο έναν παρατεταμένο και αιματηρό πόλεμο; Θα έπρεπε να του πουν την αλήθεια, ότι πρέπει τώρα να αναζητήσει την ειρήνη. Μάλλον δεν θα το κάνουν και η θέση τους στο πάνθεον των χειρότερων στρατιωτικών ηγετών στην ιστορία τους περιμένει”.
