Οι παράγοντες της νίκης των Αζέρων-Τεχνολογία, τακτική και Τουρκία
Τα «τρία Τ»: τεχνολογική υπεροχή, τακτική –επιχειρησιακές καινοτομίες στο πεδίο της μάχης– και στήριξη της Τουρκίας.
Υυπήρξαν οι κυριότεροι παράγοντες που συνέβαλαν στην επιτυχία του Αζερμπαϊτζάν στον σύντομο αλλά αιματηρό πόλεμο στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που κατέληξε σε διπλωματικό συμβιβασμό ιδιαίτερα ευνοϊκό για το καθεστώς του Μπακού, όπως επισημαίνει το αμερικανικό ραδιοφωνικό δίκτυο Radio Free Europe.
Οι ελπίδες της Αρμενίας για δυναμική παρέμβαση της Ρωσίας διαψεύσθηκαν οικτρά, αποδεικνύοντας ότι η Μόσχα δεν επιθυμεί να αναλάβει τον ρόλο του «τελευταίου χριστιανικού αναχώματος απέναντι στο Ισλάμ», όπως φανταζόταν η κυβέρνηση στο Ερεβάν.
«Η τουρκική στήριξη στον στρατό του Αζερμπαϊτζάν και συγκεκριμένα η χρήση τουρκικών αεροσκαφών F-16, που πραγματοποιούσαν αποστολές από το αεροδρόμιο της Γκάντσα, δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας.
Αποτελεί απτή απόδειξη ότι ο γεωπολιτικός συσχετισμός δυνάμεων έχει μεταβληθεί υπέρ του Αζερμπαϊτζάν στον Νότιο Καύκασο», λέει ο αναλυτής του ινστιτούτου IHS Market Country Risk, Αλεξ Μελικισβίλι.
Το Μπακού δεν έκρυψε τη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones), τα οποία είχε αγοράσει από την Τουρκία και το Ισραήλ.
Τα αεροσκάφη αυτά αποδείχθηκαν επίφοβα, πραγματοποιώντας αναγνωριστικές πτήσεις και βομβαρδισμούς ακριβείας.
Τα αζερικά drones ευθύνονται για την καταστροφή αρμενικών αρμάτων μάχης, θέσεων πυροβολικού, οχυρών, ακόμη και συστοιχίας εκτοξευτών πυραύλων του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400.
Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη πετούσαν σε σμήνη των τριάντα, καθιστώντας απαγορευτική κάθε κίνηση του αρμενικού στρατού ή των οχημάτων του κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά και της νύχτας, χάρη στις θερμικές κάμερες των drones.
Ο στρατός των Αρμενίων δεν είχε στη διάθεσή του αξιόπιστους αισθητήρες κίνησης, αντίμετρα ηλεκτρονικού πολέμου και κατάλληλα αντιαεροπορικά συστήματα.
«Το πρώτο μάθημα που μας δίδαξαν οι συγκρούσεις στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ ήταν πόσο ευάλωτες είναι πια οι χερσαίες δυνάμεις, τεθωρακισμένες ή μηχανοκίνητες, απέναντι σε προηγμένα drones.
Οι Αρμένιοι υποχρεώθηκαν από τις πρώτες ημέρες της σύρραξης σε άτακτη υποχώρηση», λέει ο επικεφαλής του Iνστιτούτου Μελετών Εξωτερικής Πολιτικής, Τσαν Κασάπογλου.
Μετά την ανάληψη της εξουσίας το 2003, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ επένδυσε μεγάλο ποσοστό του προϋπολογισμού στην άμυνα, διατηρώντας τις εισαγωγές όπλων από τη Ρωσία και διαφοροποιώντας το οπλοστάσιο της χώρας με αγορές από το Ισραήλ, την Τουρκία και άλλες χώρες.
Την ίδια περίοδο, το Ερεβάν αγόραζε αποκλειστικά ρωσικό οπλισμό, με ποσοστό 95% του οπλοστασίου της Αρμενίας να αποτελείται από ρωσικά όπλα.
Το Μπακού επένδυσε μέρος των πετρελαϊκών του εσόδων για να αγοράσει ισπανικά συστήματα παρεμβολής στα ραντάρ των Αρμενίων, αυτοκινούμενα πυροβόλα τύπου Χάουιτζερ από την Τσεχία το 2018 και τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη τύπου Bayraktar.
Τα drones αυτά, που κατασκευάζονται εξ ολοκλήρου από την τουρκική αεροπορική βιομηχανία, φέρουν τέσσερις κατευθυνόμενους με λέιζερ πυραύλους, κατασκευασμένοι και αυτοί στην Τουρκία.
Τέτοια drones έχουν αποδείξει την αξία τους στη Λιβύη και τη Συρία εναντίον κάθε ρωσικού οπλικού συστήματος, όπως οι S-300 και S-400.
Την ίδια ώρα, η Τουρκία προσέφερε την τεχνογνωσία της στο Μπακού σε ό,τι αφορά τις συντονισμένες επιχειρήσεις μεταξύ drones και πυροβολικού, με τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη να εντοπίζουν και να εξουδετερώνουν κάθε κινητή μονάδα αεράμυνας των Αρμενίων.
Ανάλογη τακτική είχε υιοθετήσει ο τουρκικός στρατός στις επιχειρήσεις του τον Ιανουάριο του 2019 στη βόρεια Συρία.
Το Αζερμπαϊτζάν αξιοποίησε ακόμη και τον στόλο μικρών διπλάνων Αντόνοφ AN-2 αγορασμένων από την Ουκρανία, που χρονολογούνται από τη σοβιετική εποχή και χρησιμοποιούνταν κυρίως ως ψεκαστικά ή πυροσβεστικά αεροσκάφη.
Τα διπλάνα αυτά εξοπλίσθηκαν με σύστημα τηλεχειρισμού, πετώντας σε πολύ μικρό ύψος πάνω από τα χαρακώματα των Αρμενίων.
Τα διπλάνα θυσιάσθηκαν έτσι ώστε οι Αρμένιοι να αποκαλύψουν τις θέσεις των αντιαεροπορικών τους πυροβόλων, που καταγράφονταν από κατασκοπευτικά drones, που πετούσαν σε μεγάλο υψόμετρο.
Βίντεο, τα οποία κυκλοφόρησαν σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης από Αζέρους στρατιώτες, αποδεικνύουν ότι το Μπακού υιοθέτησε τις τακτικές του ΝΑΤΟ στις επιχειρήσεις του κατά των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν.
Στις επιχειρήσεις αυτές συμμετείχαν μικρές ομάδες ειδικών δυνάμεων, με αποστολή τον εντοπισμό και την εξόντωση συγκεκριμένων στόχων μικρής κλίμακας.
Στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, κάθε φορά που οι από αέρος βομβαρδισμοί των Αζέρων δημιουργούσαν ρήγμα στην αρμενική άμυνα, ομάδες Αζέρων κομάντος εκμεταλλεύονταν την ευκαιρία για να διεισδύσουν πίσω από τις γραμμές του εχθρού, καταλαμβάνοντας υψώματα και άλλα στρατηγικά σημεία.
Από εκεί, οι Αζέροι είχαν τη δυνατότητα να κατευθύνουν με ακρίβεια τις αεροπορικές δυνάμεις τους εναντίον αρμενικών στόχων. Τα στελέχη των αζερικών ειδικών δυνάμεων εκπαιδεύονται από την Τουρκία και το Πακιστάν.
Στη Σούσα οι Αζέροι κατέλαβαν την πόλη χωρίς μεγάλη επίθεση και εντατικό βομβαρδισμό. Το Μπακού είχε επιλέξει να στείλει μικρές ομάδες κομάντος, οι οποίες επιτέθηκαν ταυτόχρονα σε πολλά σημεία και εκδίωξαν τους Αρμένιους σε μάχες σώμα με σώμα.
Οι Αζέροι κομάντος είχαν ήδη εξασφαλίσει τον έλεγχο των υψωμάτων, καθιστώντας αδύνατο τον ανεφοδιασμό των Αρμενίων αμυνόμενων σε τρόφιμα και πυρομαχικά.
Οι κάτοικοι καίνε τα σπίτια τους
Να πυρπολήσουν τα σπίτια τους προτίμησαν Αρμένιοι κάτοικοι του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, από το να τα παραδώσουν στους Αζέρους, όπως ορίζει η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.
«Σήμερα είναι η τελευταία ημέρα. Αύριο οι Αζέροι θα είναι στο χωριό μας. Περιμέναμε να δούμε τι θα γίνει, αλλά όταν καταλάβαμε ότι άρχισαν να αποσυναρμολογούν τον υδροηλεκτρικό σταθμό, συνειδητοποιήσαμε ότι όλα τέλειωσαν.
Ολοι οι κάτοικοι του χωριού θα κάψουμε τα σπίτια μας», έλεγε στον ανταποκριτή της εφημερίδας Le Monde κάτοικος του χωριού Τσαρεκτάρ, που παραδόθηκε στους Αζέρους το περασμένο Σαββατοκύριακο.
Την Παρασκευή 13 Νοεμβρίου, Ρώσοι στρατιώτες, μέλη της ειρηνευτικής δύναμης, έκαναν την εμφάνισή τους στους δρόμους του Στεπανακέρτ, άτυπης πρωτεύουσας της βραχύβιας αρμενικής δημοκρατίας του Αρτσάχ στο βόρειο Καραμπάχ.
Περισσότεροι από 2.000 Ρώσοι στρατιώτες εξοπλισμένοι με τεθωρακισμένα οχήματα θα αναλάβουν το έργο της επίβλεψης της εκεχειρίας και της διατήρησης του οδικού διαδρόμου που συνδέει πλέον το Στεπανακέρτ με την Αρμενία.
Πηγή: REUTERS