Την πάτησες και πάτησες! Όχι, δυστυχώς για σένα δεν πρόκειται να διαβάσεις κάποια νέα «έγκυρη» και αποκαλυπτική δημοσκόπηση.
Αλλά πριν συνεχίσουμε στο θέμα μας ,είναι ανάγκη να τεθεί ένα ερώτημα το οποίο όλοι έχουμε κάνει στον εαυτό μας τα τελευταία χρόνια: Πόσο αξιόπιστες είναι οι δημοσκοπήσεις άραγε;
Η απάντηση που μας έχει δώσει η ζωή, λέει ότι δεν είναι καθόλου αξιόπιστες. Προφανώς η απάντηση δεν σχετίζεται ούτε με τις προθέσεις των δημοσκόπων ούτε με την επιστημονική προσέγγιση του θέματος. Σχετίζεται όμως άμεσα και αναπόφευκτα με τα αποτελέσματα που μας έχουν δώσει.
Τα παραδείγματα πολλά ,από το ελληνικό δημοψήφισμα και το BREXIT μέχρι την πρόσφατη εκλογή Τράμπ.Φυσικά είναι γνωστό ότι μέρος των δημοσκοπήσεων παγκοσμίως κατασκευάζεται προκειμένου να δημιουργηθεί πολιτικό «ρεύμα» και κλίμα στην κοινωνία.
Ωστόσο, αυτό είναι κάτι που το γνωρίζουν και οι πέτρες του Στοουνχεντζ, επομένως θα ξεκινήσουμε με την αρχή ότι καμία δημοσκόπηση δεν είναι κατασκευασμένη και δεν εξυπηρετεί πολιτικά ή οικονομικά συμφέροντα… καθώς ούτως ή άλλως φαίνεται ότι πλέον αυτή η τεχνική δεν επηρεάζει το εκλογικό σώμα, τουλάχιστον όσο παλιότερα.
Ξεκινώντας λοιπόν εντοπίζουμε ένα πρόβλημα που οι ίδιοι οι δημοσκόποι μας έχουν αποκαλύψει,κι αυτό είναι ότι κοινωνία δεν συμμετέχει στις δημοσκοπικές τους εκστρατείες και η πιο συνηθισμένη απάντηση που λαμβάνουν είναι ο ήχος που παράγει το «σου κλείνω στα μούτρα το τηλέφωνο».
Με το καλημέρα έχουμε το πρώτο πολύ σημαντικό στοιχείο, ότι δηλαδή ο κόσμος δεν ανταποκρίνεται. Έρώτηση: Άρα ποιος απαντάει τελικά; Απάντηση: Σκέψου ποιος απομένει για να απαντήσει ή έχει άμεσο συμφέρον να απαντήσει.
Η αλήθεια είναι ότι διανύουμε μια μεταβατική και ρευστή περίοδο σε πλανητικό επίπεδο,όπου οι κοινωνίες δυσπιστούν τόσο απέναντι στην κυρίαρχη πολιτική σκηνή όσο και απέναντι στα εργαλεία της, μέρος της οποίας είναι και οι δημοσκοπικές εταιρείες. Σαν αποτέλεσμα αυτής της δυσπιστίας έρχεται και η άρνηση του κόσμου να συμμετάσχει σε αυτού του είδους τις έρευνες, καθώς νιώθουν ή πιστεύουν ότι αυτές αποτελούν μέσα χειραγώγησης.
Τώρα ένα δεύτερο σκέλος που ενδεχομένως συνδράμει στην αποτυχία των δημοσκοπήσεων σε σχέση με την πραγματικότητα ίσως δεν είναι αυτά καθαυτά τα αποτελέσματα, αλλά ο τρόπος ερμηνείας των αποτελεσμάτων ή μάλλον ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται τα αποτελέσματα.
Για παράδειγμα διαβάσαμε μια δημοσκόπηση της εταιρείας MARC για λογαριασμό του Πρώτου Θέματος με τίτλο «Double Score της Ν.Δ…». Χάριν του συλλογισμού μας βλέπουμε τη δημοσκόπηση της εταιρείας και όχι της εφημερίδας….
Το μάτι μας όπως ήταν φυσικό έπεσε στη γαλάζια μπάρα και την ομολογουμένως μεγάλη διαφορά του πρώτου από το δεύτερο κόμμα,δεν άργησε όμως να κινηθεί από την μεγάλη γαλάζια μπάρα του γραφήματος στην ακριβώς δεύτερη μεγαλύτερη που έγραφε «Αναποφάσιστοι». «Ντάν»,πρώτο κλασσικό καμπανάκι που σου χτυπάει .
Χωρίς να το πολυσκεφτούμε πήγαμε να ελέγξουμε τις συσπειρώσεις του πρώτου και του δεύτερου κόμματος. Η Ν.Δ. σχεδόν με πιασμένο ταβάνι στο 83.4% ,ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ στο 34,3 με τους «Αναποφάσιστους» όμως να αποτελούν το 17,8 % και την «Αποχή» 15,7%, σύνολο δηλαδή 33,5 %. Ουσιαστικά αυτό που αποτυπώνει το συγκεκριμένο αποτέλεσμα είναι ότι αυτοί που στις τελευταίες εκλογές ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν μετακινηθεί σε κάποιο άλλο κόμμα, αλλά βρίσκονται σε «απόσταση» από την τελευταία τους εκλογική επιλογή. Το αν ,το πότε και το που θα καταλήξουν είναι ένα ζήτημα που καμία δημοσκόπηση δεν μπορεί να αποτυπώσει.
Έτσι φεύγοντας από το παράδειγμά μας και επιστρέφοντας στο ζήτημα που μας απασχολεί, καταλαβαίνουμε ότι αυτό το δημοσκοπικό πρόβλημα δεν αφορά μόνο στην σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, αλλά ολόκληρο τον σύγχρονο δυτικό κόσμο. Οι δημοσκοπικές εταιρείες τις περισσότερες φορές τα «ερωτηματικά» τα τοποθετούν, αλλά αυτά δεν προβάλλονται.
Άλλωστε μη ξεχνάμε ότι μπορεί να λέγεται πως μια δημοσκόπηση είναι η φωτογραφία της στιγμής, όπου περιγράφεται η τάση του εκλογικού σώματος στην υποθετική ερώτηση «αν γίνονταν σήμερα εκλογές», όμως στις μέρες μας αυτό δεν μπορεί να ισχύει. Όπως είπαμε παραπάνω υπάρχει μια ανεξέλεγκτη ρευστότητα που συνδυάζεται με μια μοναδική συμπύκνωση γεγονότων που αλλάζουν τα δεδομένα από τη μία μέρα στην άλλη.
Κι αν οι δημοσκοπήσεις πλέον είναι αδιάφορες για τον περισσότερο κόσμο, είναι ακριβώς επειδή εμφανίζονται αναποτελεσματικές. Οι παταγώδεις αποτυχίες των δημοσκοπικών εταιρειών σε παγκόσμια κλίμακα ενισχύουν την αρνητική αντίληψη της κοινωνίας απέναντι σε αυτές και τονώνουν την δυσπιστία τόσο απέναντι στις ίδιες όσο και απέναντι στα Μέσα που τις προβάλουν. Τώρα όσον αφορά στους νικητές των δημοσκοπήσεων ,φαίνεται ότι η τιμωρία τους είναι να γεύονται την νίκη μόνο στα χαρτιά…