Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής
Τις ώρες που το κυβερνητικό διπλωματικό ασκέρι πάσχιζε να απαλείψει τον όρο «ιστορική» από το αναρτημένο, στις σελίδες του ΥΠΕΞ και της αμερικανικής πρεσβείας, κοινό ανακοινωθέν που χαρακτήριζε ως «ιστορική συμφωνία» τη Συμφωνία των Πρεσπών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεναγούσε τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, στον δικό του, τον πατρικό του, μεγάλο περίπατο, το αρχοντικό του Μητσοτακέικου στα Χανιά: την περίφημη βίλα με τους… 40 καμπινέδες*, της οποίας δήλωνε ευτυχής οικοδεσπότης-κληρονόμος.
Τις ίδιες ώρες, ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωνε, ούτε λίγο ούτε πολύ, οικοδεσπότης-κληρονόμος της Ανατολικής Μεσογείου: «Είμαστε οικοδεσπότες, όχι φιλοξενούμενοι στην Ανατολική Μεσόγειο (…) η οθωμανική ειρήνη που είχε δημιουργηθεί στη Μεσόγειο δέχτηκε μεγάλο πλήγμα (…) τώρα θέλουμε να αποκατασταθεί το κλίμα της ειρήνης σε αυτή την γεωγραφική περιοχή» έλεγε, ψέγοντας την Ελλάδα και την Κύπρο για «μαξιμαλιστικές ιδέες».
Προφανώς, εννοούσε ότι οι κατοχυρωμένες από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θαλάσσης ιδέες (άρθρο 21, παρ.2) ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδες, καθώς και οι σχετικές αποφάσεις των δύο Δικαστηρίων Διεθνούς Δικαίου (Χάγης) και Δίκαιου της Θαλάσσης (Αμβούργου), είναι… ελληνικές μαξιμαλιστικές ιδέες.
Προφανώς, επίσης, αυτό που ο Τούρκος πρόεδρος εννοούσε μιλώντας για ελληνικές μαξιμαλιστικές ιδέες, το «διάβασε» στον δικό του υποθετικό χάρτη για τη διχοτόμηση της Ανατολικής Μεσογείου, όπως επισημοποιήθηκε από τη συμφωνία θαλάσσιων συνόρων Τουρκίας – Λιβύης του Νοεμβρίου 2019. Η οποία δεν… παρέχει ούτε υφαλοκρηπίδα ούτε αποκλειστική οικονομική ζώνη στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου, μόνο 6 ναυτικά μίλια χωρικών υδάτων στη Ρόδο κι άλλα τόσα στην Κρήτη… απονέμει!..
*******
Είναι τραγικό ότι οι ελληνοτουρκικές διαφορές που, ως γνωστόν, περιορίζονται στην υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ, υπό την εκβιαστική τουρκική στρατιωτική και διπλωματική πίεση και με τη συμφεροντολογική φροντίδα της Γερμανίας και των ευρωπαϊκών κρατών-δορυφόρων της, καθώς και με την προβλέψιμη διπλωματική συγκατάνευση Μητσοτάκη, μεταλλάχτηκαν σε διαμάχη μαξιμαλιστικών αφηγημάτων ένθεν κακείθεν.
Η ανάρμοστη σχέση Μέρκελ – Ερντογάν, η αφασία της ελληνικής διπλωματίας και το ναυάγιο της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής στην Ανατολική Μεσόγειο
Και… κακείθεν διεκδικήσεων, αν τις επόμενες μέρες πραγματοποιηθεί η προαναγγελθείσα συνάντηση διπλωματικών εκπροσώπων των Ερντογάν – Μητσοτάκη στην Κωνσταντινούπολη, με την ατζέντα του πρώτου στο τραπέζι να εκφράζει, αν όχι το πνεύμα του τουρκικού Mare Nostrum για τη Μεσόγειο, όπως επισημοποιήθηκε στη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης, το πνεύμα της επιστολής Ερντογάν προς την ΕΕ που προηγήθηκε της Συνόδου Κορυφής της Πέμπτης. Ιδού τρία… πνευματώδη αποσπάσματα:
● Η Τουρκία είναι έτοιμη για διάλογο με την Ελλάδα, χωρίς προϋποθέσεις όμως. Διότι, η ένταση στην περιοχή δεν είναι ευθύνη της Άγκυρας, αλλά της Αθήνας και της Λευκωσίας.
● Οι απαιτήσεις για τερματισμό των ερευνών της Τουρκίας είναι άδικες και παραβιάζουν τους κανόνες του διεθνούς δικαίου.
● Στόχος μας είναι να συνεργαστούν όλες οι ενδιαφερόμενες πλευρές ώστε να μοιραστεί ο φυσικός πλούτος ισόποσα και δίκαια.
*******
Όλα αυτά καμιά σχέση δεν έχουν με την περιρρέουσα ειδησεογραφική πραγματικότητα όσον αφορά τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τις ελληνοτουρκικές διαφορές –που είναι και ευρωτουρκικές διαφορές– εντός της. Γιατί η ειδησεογραφική πραγματικότητα, και στην περίπτωση των εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο, και των ελληνοτουρκικών διαφορών εντός της, είναι, κατά το μάλλον ή ήττον, εικονική πραγματικότητα.
Σ’ αυτήν την εικονική πραγματικότητα, η Τουρκία υποχωρεί, ο Μητσοτάκης επιδίδεται σε έναν διπλωματικό μαραθώνιο επιτυγχάνοντας διπλωματική απομόνωση της Τουρκίας («με τη φιλοξενία του Πομπέο στο πατρικό του, στο Ακρωτήρι, κατάφερε να επαναφέρει τις ΗΠΑ στο ενδιαφέρον τους για την Ελλάδα» (!) υποστήριξε ένας διπλωματικός του σύμβουλος),δίνει μια ευκαιρία στην πολιτική αποδεχόμενος τις διερευνητικές επαφές στην Κωνσταντινούπολη, που « θα είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα προς τη χαλάρωση, αλλά όχι κάτι παραπάνω…»
Στην ίδια εικονική πραγματικότητα, όχι, η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ δεν είναι με την Τουρκία, απλά προσπάθησε να καταστήσει τη Γερμανία μεσολαβήτρια δύναμη και να αποκαταστήσει την ΕΕ ως αξιόπιστο διαμεσολαβητή: «Στόχος της γερμανικής διπλωματίας είναι να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την Άγκυρα και την Αθήνα να επιλύσουν τις πολλές διαφορές τους απευθείας», γράφει φαρδιά – πλατειά ένας (κατά τα λοιπά εξαιρετικός) αναλυτής γερμανόφιλου think tank∙ χωρίς να υπολογίζει ότι μόνο και μόνο η αναφορά του σε «πολλές διαφορές» μεταξύ Αθήνας – Άγκυρας κάνει το κείμενό του να παλαντζάρει προς την πλευρά της Άγκυρας.
Ακριβώς όπως και η ίδια η κ. Μέρκελ. Όταν εστίασε την ομιλία της ενόψει της Συνόδου Κορυφής, στον εξαιρετικά κομβικό ρόλο στρατηγικής σημασίας της Τουρκίας για την Γερμανία. Και… παρεμπιπτόντως για την Ευρωπαϊκή Ένωση.