Δημήτρης Μάρδας για τη διαπραγμάτευση του 2015: H κόλαση του Δάντη και ο Βαρουφάκης

Στους πολέμους, είναι η εμπροσθοφυλακή που δοξάζεται για τη νίκη ή γίνεται αποδιοπομπαίος τράγος για την ήττα. Σπάνιες είναι οι ηρωικές αφηγήσεις για την οπισθοφυλακή, παρότι χωρίς την επιμελητεία και τα καλά οργανωμένα μετόπισθεν δεν κερδίζονται μάχες και πόλεμοι.

Αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών και επικεφαλής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους στη διαπραγμάτευση του 2015,  ο Δημήτρης Μάρδας περιγράφει τη δική του άγνωστη μάχη για να μην χρεοκοπήσει η χώρα, σε ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε. Κάναμε μια ελεύθερη συζήτηση, στην διάρκεια της οποίας περιγράφει αποκαλυπτικές στιγμές για το πολιτικό σύστημα της χώρας και δεν μασάει τα λόγια του για τον Γ. Βαρουφάκη, ο οποίος τον είχε προτείνει σε αυτή τη θέση.

• ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΟΥΛΟΓΛΟΥ (ΣΚ): Το βιβλίο λέγεται «Ημερολόγιο του τρόμου» (Εκδόσεις Καστανιώτη) και εγώ τρομοκρατήθηκα από τις πρώτες σελίδες. H προηγούμενη διοίκηση του Υπουργείου Οικονομικών σας λέει ότι το ταμείο του κράτους έχει 2,7 δις, αλλά εσύ και το επιτελείο σου βρίσκετε ένα δις λιγότερο! Αναλαμβάνετε, αλλά δεν έχετε την παραμικρή εικόνα για το πόσο χρήματα υπάρχουν και τι έχετε να πληρώσετε στο τέλος του μήνα.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΡΔΑΣ (ΔΜ): Αυτή ήταν μία κατάσταση που αντιμετωπίσαμε. Περίπου 16-17 Φεβρουαρίου το ταμείο άδειασε, υπήρχε ένα έλλειμμα περίπου μισό δισεκατομμύριο.

• ΣΚ: Τρομάζει το γεγονός ότι δεν υπάρχει συνέχεια του Κράτους. Γράφεις ότι είχαν πάρει και τα computer από τα γραφεία και ξεκινήσατε από το μηδέν. Και μόνοι σας ανακαλύπτετε ότι δεν είχατε να πληρώσετε μισθούς και συντάξεις στο τέλος του μήνα, χώρια οι δόσεις.

ΔΜ: H συνέχεια του κράτους ήταν ότι υπήρχε ένας πίνακας που μας παρέδωσαν. Αλλά γιατί έφθασαν το ταμείο σε αυτό το σημείο; Μήπως ήθελαν να φύγουν και δεν είχαν την παραμικρή διάθεση να συνεχίσουν να βρίσκονται στην κυβέρνηση; Είναι πολύ διαφορετικό να υπογράφει η ίδια κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ-ΝΔ τρία μνημόνια και είναι πολύ διαφορετικό να υπογραφεί ένα 3ο μνημόνιο μία άλλη κυβέρνηση.

• ΣΚ: Στο βιβλίο γράφεις: Με την μη εκλογή προέδρου που πρόσφερε ο ΣΥΡΙΖΑ στη Νέα Δημοκρατία και στο ΠΑΣΟΚ, σώθηκε ότι έμεινε από τη χαμένη τους υπόληψη. Διαφορετικά είτε θα υπέγραφαν τα προαπαιτούμενα (για να κλείσει η αξιολόγηση) οπότε θα έπεφταν από τη δυσφορία είτε  δεν θα υπέγραφαν και θα έπεφταν από τη χρεοκοπία. Λες δηλαδή ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, έπεσε σε ένα είδος παγίδας μη διευκολύνοντας την εκλογή προέδρου.

ΔΜ: Κάπως έτσι, με την έννοια ότι αν αποφάσιζε ο ΣΥΡΙΖΑ να στηρίξει τον οποίο Πρόεδρο, Νέα Δημοκρατία-ΠΑΣΟΚ μπορεί να είχαν εξαϋλωθεί πολιτικά.

• ΣΚ: Σχολιάζοντας την τακτική Βαρουφάκη, περιγράφεις μία συνέχεια λαθών.

ΔΜ: Σε ότι αφορά τη μέθοδο του πολέμου του Γιάνη, εξαρχής δεν μπορεί κάποιος να πει ότι είναι λάθος. Οι μπλόφες και το παίγνιο είναι κομμάτι μιας διαπραγμάτευσης.  Το ζητούμενο είναι τι κάνεις, όταν μπλοφάρεις κι  εκβιάζεις και βλέπεις ότι ο απέναντι δεν αντιδρά με τον τρόπο που θα ήθελες.

• ΣΚ: Δηλαδή;

ΔΜ: Δηλαδή ο Βαρουφάκης, με αφορμή τα 37 δισεκατομμύρια ελληνικά ομόλογα τα οποία είχε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα , λέει στον Ντράγκι: εάν δεν υποχωρήσεις,  θα κάνω μονομερή ρύθμιση. Αυτός αντί να τρομάξει απαντά κόβοντας τη ρευστότητά στις εμπορικές τράπεζες, την ημέρα μάλιστα που ο Βαρουφάκης βρίσκεται στη Φρανκφούρτη-4 Φεβρουαρίου. Καταλαβαίνεις ότι ο «εκβιασμός» δεν έπιασε. Καλώς τον έκανες αλλά δεν έπιασε.

Όταν λες στον Σόιμπλε, γιατί θες να μπλοφάρεις,  να γυρίσουμε στη δραχμή – στην προκειμένη περίπτωση, συζητάς κάτι, για το οποίο βέβαια δεν υπάρχει και κυβερνητική πρόθεση –  και ο Σόιμπλε σου λέει το εξής: σου δίνω και 50 δισεκατομμύρια για να φύγεις, άτοκα, δώρο. Πρέπει να αλλάξεις τακτική, όταν αυτά δεν πιάνουν.

• ΣΚ: Αυτό που διαπιστώνεις είναι ότι ο Γιάννης Βαρουφάκης δεν προσαρμόζεται…

ΔΜ: Δεν αλλάζει τακτική πολέμου κι εκεί που πάει να την αλλάξει την αλλάζει στο παρά πέντε. Θέλαμε στις 23 Απριλίου να τελειώσουμε τη διαπραγμάτευση. Τελειώνανε τα χρήματα. Πηγαίνει δύο φορές ο Γιάνης στις ΗΠΑ  για να δει την Λαγκάρντ, τη δεύτερη φορά  γύρω στις 15 Απριλίου και έρχεται με δύο νέα, διαφορετικά σχέδια, παραμονές που έπρεπε να κλείσει η συμφωνία. Αυτά τα σχέδια έπρεπε να τα είχε στο μυαλό του το Δεκέμβριο του 2014 και όχι την τελευταία στιγμή.

ΔΜ:  Ήξεραν για το κρατικό μας ταμείο. Από τις λίγες πληροφορίες που δίναμε, γνώριζαν το πόσο αντέχει το ταμείο και απορούσαν κιόλας που το τραβούσαμε και τόσο πολύ. Όταν βρέθηκα στις Βρυξέλλες κατόπιν εορτής, σε ένα καφέ, γυρίζει ένας από τους πρωταγωνιστές, και μου λέει ειλικρινά: «απορούσαμε πώς αντέχατε».

• ΣΚ: Σε κάποιο σημείο λες ότι ο Γ. Βαρουφάκης είχε άλλη αίσθηση της πραγματικότητας.

ΔΜ: Υπήρχε και ένα άλλο πρόβλημα. Άλλο να γίνεσαι ήρωας κι άλλο να κάνεις μια τακτική υποχώρησης, η οποία περισώζει πολλά πράγματα σ’ αυτή τη χώρα, αλλά δεν είσαι πια ήρωας.

• ΣΚ: Τον Απρίλιο, με ηρωικές προσπάθειες ξύνετε τον πάτο.

ΔΜ: Και ο Μάης ήταν δύσκολος αλλά τον Απρίλιο ήταν οι πιο δύσκολες στιγμές. Είχαμε Πάσχα Είχαμε και στο νου μας ότι θα τελειώναμε στις 24 Απριλίου την διαπραγμάτευση. Όμως ο εκτροχιασμός των εσόδων-εξόδων μας τρόμαξε.. Όταν φτάσαμε στις 24 και δεν έκλεισε η συμφωνία κοντέψαμε να πάθουμε έμφραγμα. Ο Απρίλιος ήταν ομολογουμένως η κόλαση του Δάντη.

• ΣΚ: Εσύ προτείνεις τότε μια λύση που δεν γίνεται αποδεκτή. Λες να  αιφνιδιάσουμε τον αντίπαλο με προτάσεις για μικρή μείωση των υψηλών συντάξεων για να κλείσει η διαπραγμάτευση.

ΔΜ: Με αυτή την πρόταση θα εξοικονομούσαμε κάποια χρήματα και θα αιφνιδιάζαμε τον αντίπαλο. Ήταν κόκκινη γραμμή αυτό το θέμα για τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά πρέπει να βάζεις τα πράγματα σε μια ζυγαριά. Προτιμήθηκε να κρατήσουμε την κόκκινη γραμμή. Μετά έγινε ότι έγινε με τις συντάξεις.

• ΣΚ: Στο δημοψήφισμα στο Υπουργικό Συμβούλιο όλοι συμφωνούν εκτός από τον Δραγασάκη, τον Σταθάκη και εσένα. Γράφεις ότι τέσσερις μέρες πριν από το δημοψήφισμα, μία μικρή ομάδα μελών της κυβέρνησης προσπάθησε να αλλάξει το ρου της ιστορίας με παρεμβάσεις στις Βρυξέλλες για να βρεθεί μια λύση, χωρίς δημοψήφισμα και έναν αξιοπρεπή συμβιβασμό.

ΔΜ: Είναι κάτι που έγινε πολύ γρήγορα και σταμάτησε και πολύ γρήγορα. Γιατί οι θεσμοί μας είπανε too little και too late.

• ΣΚ: Περιγράφεις διάφορα περιστατικά με τη Νάντια Βαλαβάνη που είναι τότε αναπληρώτρια τότε Υπουργός Οικονομίας και τη Ζωή Κωνσταντοπούλου. Αλλά θα μείνω στη κατηγορία που δέχεσαι στο κυβερνητικό συμβούλιο, ότι γνώριζες ότι υπήρχαν 22 δισεκατομμύρια στο Νομισματοκοπείο, αλλά δεν τα είχες πει στους υπουργούς. Και ο Λαφαζάνης προτείνει την «αξιοποίηση τους».

ΔΜ: Και παίρνω τον λόγο και δίνω μία απάντηση στον Λαφαζάνη, την οποία δε θα σας πω.  Ήταν από τις ελάχιστες φορές που θύμωσα εκείνη την περίοδο. Ο Παναγιώτης έλεγε πολύ απλά μ’ ένα εθνικό νόμο, θα πάρουμε αυτά τα χρήματα, θα πληρώσουμε τους προβλεπόμενους τόκους, που έχει η ΕΚΤ και θα  τα χρησιμοποιήσουμε. Δεν μπορεί ένας εθνικός νόμος να βάλει χέρι σε ένα ξένο περιουσιακό στοιχείο. Ήταν λάθος.

• ΣΚ: Έχει γίνει αρκετή συζήτηση για αυτό το παράλληλο σύστημα πληρωμών, του Γιάνη Βαρουφάκη. Είχε γίνει καμία επεξεργασία;

ΔΜ: Εγώ δεν γνωρίζω. Δεν ήρθε ποτέ μία συγκροτημένη εισήγηση να πει παιδιά, υπάρχει και αυτή η πρόταση να την συζητήσουμε. Και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους έπρεπε να γνωρίζει.

• ΣΚ: Ο Βαρουφάκης λέει από την πλευρά του, ότι το μεγαλύτερο λάθος που έκανε ήταν ότι σου πρότεινε να αναλάβεις τη θέση.

ΔΜ: Εάν είναι λάθος η τοποθέτηση ενός ατόμου σε μια θέση που κρατάει το κράτος ζωντανό και βγάζουμε την διαπραγμάτευση χωρίς να οδηγήσουμε την χώρα σε πτώχευση, τότε ποιος είναι ο σωστός Μάρδας στην θέση του Μάρδα; Αυτός που θα οδηγούσε την χώρα σε χρεοκοπία και σε παράλληλο σύστημα πληρωμών γιατί δεν θα υπήρχε άλλη λύση;