Στις 16 Μαρτίου, στο υπουργείο Εξωτερικών χτύπησε συναγερµός: οι Αρχές της Σερβίας είχαν σταµατήσει στα σύνορά τους ένα ελληνικό φορτηγό που επρόκειτο να παραλάβει πρώτη ύλη για την παρασκευή φαρµάκων τα οποία προορίζονταν για τα ελληνικά νοσοκοµεία, µε στόχο την αντιµετώπιση του κορονοϊού. Οι σερβικές Αρχές ήθελαν να βάλουν σε καραντίνα 14 ηµερών τον οδηγό του φορτηγού – κάτι που θα τίναζε στον αέρα τον προγραµµατισµό του ελληνικού υπουργείου Υγείας.
Ο κ. ∆ιακοφωτάκης, πρεσβευτής στη Σερβία, πήρε την υπόθεση στα χέρια του, επικοινωνώντας µε όλους τους εµπλεκόµενους και ξεµπλόκαρε την υπόθεση µέσα σε ώρες. Το φορτηγό αναχώρησε εγκαίρως µε προορισµό την Ελλάδα. Μια άγνωστη µάχη για τον φαρµακευτικό εφοδιασµό της χώρας είχε ολοκληρωθεί µε επιτυχία… Στο ξεκίνηµα της κρίσης του κορονοϊού η Ελλάδα ήταν σε δύσκολη θέση: ο κύριος προµηθευτής του πλανήτη, η Κίνα, είχε κατεβάσει ρολά. Η παραγωγή είχε πρακτικά σταµατήσει, ακόµα και για νοσοκοµειακά υλικά όπως οι µάσκες, τα γάντια, οι στολές των γιατρών και των νοσηλευτών, οι αναπνευστήρες.
Ολα τα κράτη επιχειρούσαν να προµηθευτούν όσο το δυνατόν µεγαλύτερες ποσότητες από τα απαραίτητα «όπλα» για την αντιµετώπιση της κρίσης. Ετσι, η χώρα µας βρέθηκε στη δύσκολη θέση του µικρού παίκτη σε µια καταρρέουσα αγορά, στην οποία ίσχυε πλέον το δίκαιο του ισχυροτέρου: αρκετές περιπτώσεις, ακόµα και υφαρπαγής τέτοιων υλικών, δηµοσιοποιήθηκαν τις τελευταίες µέρες… Με εντολή του Κυριάκου Μητσοτάκη σχηµατίστηκε αµέσως µια οµάδα δράσης, η Εθνική Κεντρική Αρχή Προµηθειών Υγείας, την οποία απαρτίζουν οι εξής: ο γιατρός Μάριος Θεµιστοκλέους ως πρόεδρος, ο Γιώργος Μυλωνάκης, γενικός γραµµατέας της Βουλής, ο Γιάννης Κωτσιόπουλος, γενικός γραµµατέας Υπηρεσιών Υγείας, και ο Γρηγόρης ∆ηµητριάδης, γενικός γραµµατέας Εξωστρέφειας του υπουργείου Εξωτερικών. Τέσσερις σωµατοφύλακες µε το πιστόλι στον κρόταφο…
Οι τηλεδιασκέψεις µε όλες τις ελληνικές πρεσβείες και τις εταιρείες παραγωγής νοσοκοµειακού υλικού ανά τον πλανήτη ήταν συνεχείς και επί 24ώρου βάσεως – µια και όταν κοιµούνται οι ΗΠΑ, στην Ευρώπη εργάζονται. Η τετράδα ξεκίνησε τη δουλειά της λίγο πριν επιβληθούν περιορισµοί στις µετακινήσεις σχεδόν από όλες τις χώρες του πλανήτη και έτσι έφτασε να αντιµετωπίζει δύσκολες καταστάσεις, όπως µε τη µεταφορική εταιρεία στα σύνορα της Σερβίας. Πολύ σύντοµα, ωστόσο, η Ελλάδα είχε καταφέρει να αποκτήσει σχετική επάρκεια στα απολύτως απαραίτητα υλικά.
Είχαν προηγηθεί πολύ δύσκολες καταστάσεις, που έδωσαν τον πρώτο ρόλο στα στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών: στις 21 Μαρτίου, για παράδειγµα, στο αεροδρόµιο της Βοµβάης, ένα αεροπλάνο της Aegean είχε µείνει καθηλωµένο µε εντολή των ινδικών Αρχών. Επρόκειτο να µεταφέρει στην Ελλάδα µια µεγάλη ποσότητα χλωροκίνης που είχε παραγγείλει ελληνική φαρµακευτική εταιρεία. Ο Γρηγόρης ∆ηµητριάδης του ΥΠΕΞ σε ανοιχτή γραµµή µε τον πρεσβευτή Κυβετό κατόρθωσαν να ξεµπλοκάρουν τη µεταφορά ώρες πριν η κυβέρνηση του Νέου ∆ελχί απαγορεύσει εντελώς την εξαγωγή της συγκεκριµένης ουσίας από την Ινδία…
«Μόλις προσγειωθήκαµε στην Αθήνα. Να σας ευχαριστήσω όλους για την πολύτιµη συνδροµή σας για να πραγµατοποιηθεί η συγκεκριµένη πτήση µε µια άψογη εξυπηρέτηση στη Βοµβάη. Εύχοµαι ολόψυχα η µεταφορά αυτής της ουσίας να συµβάλει στην ανάκαµψη από τη δύσκολη κατάσταση που βιώνει ο τόπος. Εµείς πάντως το κάναµε µε πολλή χαρά και αγάπη. Σας ευχαριστώ και πάλι» ήταν το SMS του πιλότου προς τον Γρηγόρη ∆ηµητριάδη, την οµάδα του ΕΚΑΠΥ και τη φαρµακευτική εταιρεία. «Καλωσορίσατε. Μπράβο Aegean, captains, dream team του ΥΠΕΞ, του κ. ∆ηµητριάδη, εδώ και στο Νέο ∆ελχί. Σας ευχαριστούµε όλους σας, από καρδιάς, τώρα είναι η σειρά µας για να έχουν τη ∆ευτέρα οι ηρωικοί γιατροί και νοσηλευτές της χώρας µας ένα ελπιδοφόρο φάρµακο».
Ηταν το SMS της γενικής διευθύντριας της φαρµακευτικής – τα υπόλοιπα είναι πια ιστορία, µια και η χρήση χλωροκίνης στα ελληνικά νοσοκοµεία ανακοινώθηκε λίγο αργότερα στην περίφηµη καθηµερινή ενηµέρωση από τον καθηγητή Τσιόδρα. Οι δύσκολες µέρες δείχνουν να έχουν περάσει για την τετράδα των προµηθειών Υγείας, µια και στην Κίνα ξεκίνησε και πάλι η παραγωγή νοσοκοµειακού υλικού µετά την υποχώρηση της επιδηµίας. Τη ∆ευτέρα του Πάσχα αναµένονται δύο πτήσεις από κινεζικά αεροδρόµια. Από τη Σανγκάη περιµένουµε 1,5 εκατοµµύριο µάσκες και 23.000 αναπνευστήρες και από την Γκουαντσού ιατρικές στολές µίας χρήσης και 15.000.000 γάντια, επίσης µίας χρήσης.
Στις 27 Απριλίου πρόκειται να φτάσει στη χώρα µας άλλη µία πτήση από Σανγκάη, µέσω της οποίας πρόκειται να µεταφερθούν εδώ ειδικές µάσκες για ΜΕΘ. Η τετράδα των προµηθειών δίνει µάχη για να φτάσει την ίδια µέρα µέσω Χονγκ Κονγκ και άλλη ποσότητα ειδικών µασκών για Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Στο Μέγαρο Μαξίµου θέλουν να είναι η Ελλάδα έτοιµη ακόµα και για τα χειρότερα σενάρια της πανδηµίας – άλλωστε είναι γνωστό ότι πολλοί ειδικοί προβλέπουν και δεύτερη επέλαση του ιού το φθινόπωρο. Κάτι τέτοιο σηµαίνει ότι η χώρα µας πρέπει να είναι προετοιµασµένη τόσο για νέες εισαγωγές φαρµακευτικών ουσιών και υγειονοµικού υλικού όσο και για την εδώ παραγωγή αντισηπτικών, απολυµαντικών αλλά και µασκών, όπως και αναπνευστήρων, οι οποίοι άλλωστε δεν χρησιµεύουν αποκλειστικά στη µάχη κατά του κορονοϊού.
Παράλληλα, στο Μέγαρο Μαξίµου επιδιώκουν να συµβάλουν στη διαµόρφωση µίας κοινής ευρωπαϊκής στάσης στο ζήτηµα της πανδηµίας, ώστε να αποφευχθεί η αντανακλαστική αντίδραση που έδειξαν όλα τα κράτη-µέλη τις πρώτες δύσκολες ηµέρες, όταν κάθε κυβέρνηση έκανε ό,τι νόµιζε για την αντιµετώπιση της κρίσης, µε αποτέλεσµα, για παράδειγµα, η Γερµανία να σταµατά την εξαγωγή φαρµακευτικού υλικού. ΚΛΕΙ∆Ι Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ∆ΙΠΛΩΜΑΤΙΑ Στην κυβέρνηση σηµειώνουν µε µεγάλη ικανοποίηση την κινητοποίηση και τις δωρεές του ιδιωτικού τοµέα και προσπαθούν να βλέπουν -τουλάχιστον- µεσοπρόθεσµα. Η οικονοµική διπλωµατία πιστεύουν ότι µπορεί να κάνει πολλά µικρά θαύµατα ανά τοµέα, αρκεί ο προγραµµατισµός να είναι διαρκής και επίµονος.
Για παράδειγµα, επισηµαίνουν το ενδιαφέρον δύο εταιρειών να παραγγείλουν και να εκτελωνίσουν µηχανήµατα και πρώτες ύλες από τη Σανγκάη. Ετσι θα βάλουν µπρος την εσωτερική παραγωγή, για παράδειγµα, µασκών όλων των τύπων ή αναπνευστήρων, που θα αποτελέσουν στη συνέχεια µόνιµα εφόδια στις ΜΕΘ και στα νοσοκοµεία της χώρας µας ή ακόµη και αντισηπτικών και απολυµαντικών σε µεγαλύτερες πλέον παραγωγές και από περισσότερες εταιρείες που δραστηριοποιούνταν σε όµορους τοµείς. Κυβερνητικά στελέχη επαναλαµβάνουν ότι όλες οι «διαδροµές» πρέπει και γίνονται µε τις αναγκαίες πιστοποιήσεις και τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς κανονισµούς. Στην αρχή έτρεχαν «καουµπόικα» για να προλάβουν, τώρα όµως έχει αποµακρυνθεί το πιστόλι από τον κρόταφο και οι αρµόδιοι αντιλαµβάνονται ότι το στοίχηµα που παραµένει µπροστά θα κριθεί από τον µακροπρόθεσµο σχεδιασµό.
Η οικονοµική διπλωµατία λειτουργεί ως κλειδί και για τις επενδύσεις, από τη στιγµή ειδικά που όπως λένε στελέχη των υπουργείων, η Ελλάδα κατάφερε να αντιδράσει έγκαιρα στην επέλαση του κορονοϊού. Ανοίγονται δρόµοι συνεργασιών, ώστε και η χώρα µας -ένας µικρός παίκτης στην παγκόσµια αγορά- να σταθεί όρθια µετά την επέλαση της πανδηµίας και να βρει γρήγορα τον βηµατισµό της. Οι στόχοι είναι εν πολλοίς δύο. Πρώτον, η προστασία της δηµόσιας υγείας και δεύτερον, η στήριξη της οικονοµίας σε όλα τα επίπεδα. Γι’ αυτό και ετοιµάζονται δράσεις, µε τον δηµόσιο κορµό να επιχειρεί να στηρίξει την ιδιωτική πρωτοβουλία. Οι πρωτοβουλίες λένε ότι ενθαρρύνουν βήµατα παραγωγής υλικού (από µάσκες και γάντια µέχρι το σύνολο των προϊόντων, όπως σκουφάκια για τις εργαζόµενους στα καταστήµατα που θα ανοίξουν ξανά κ.ά.). Ενα βασικό βήµα που αρχίζει να περιγράφεται από τους αρµόδιους υπουργούς της Ευρώπης -τη Μεγάλη Πέµπτη συνεδρίασε το Eurogroup Εµπορίου- είναι και αφορά και τις εξαγωγές προς τρίτες χώρες.
Η κυβέρνηση διεκδικεί πρωταγωνιστικό ρόλο, καθώς θα ήθελε µε χώρες των Βαλκανίων (για παράδειγµα που βρίσκονται εκτός ΕΕ) να υπάρξει «ανοιχτή γραµµή» για την προµήθεια ή την ανταλλαγή υλικών. Με το Ισραήλ βρίσκεται σε εξέλιξη συνεργασία σε επιστηµονικό επίπεδο αλλά και για την παραγωγή και προµήθεια απολυµαντικών. Στο υπουργείο Εξωτερικών ο κ. ∆ηµητριάδης µε τη Μάχη Βάνη και το team που παρέµεινε ξάγρυπνο για πολλά 24ωρα εκτιµούν ότι η φράση «εξασφάλιση αυτάρκειας» ήταν και είναι η πυξίδα για τον πόλεµο εναντίον του κορονοϊού αλλά και ότι ο σχεδιασµός για την ανάπτυξη της οικονοµικής διπλωµατίας οφείλει να διεισδύσει και να αξιοποιήσει ταυτόχρονα τις όποιες ευκαιρίες και για επενδύσεις.