Η Αριστερά έχει πλειστάκις κατηγορηθεί για ιδεοληψίες και ουτοπικές εμμονές κυρίως ως προς την ιδεολογική ιεράρχηση των προτεραιοτήτων που θέτει και που συνοψίζεται στο σύνθημα “πρώτα ο άνθρωπος και μετά οι αριθμοί”.
Του Παναγιώτη Γεωργιάδη*
Σε συνθήκες κρίσης, ωστόσο αποδεικνύεται ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη ιδεοληψία από το νεοφιλελεύθερο δόγμα “της αυτορρύθμισης της αγοράς” που αναβίωσε το γνωστό σε όλους μας ξεπερασμένο οικονομικό μοντέλο του “laissez–faire“. Το εκλαικευμένο σλόγκαν “….όλα στους ιδιώτες….”, είναι ιδιαίτερα θελκτικό σε συνθήκες οικονομικής ευημερίας και σταθερότητας, διότι πράγματι είναι αποτελεσματικό αν το εξετάσουμε καθαρά τεχνοκρατικά.
Ωστόσο οι ένθερμοι υποστηρικτές του νεοφιλελευθερισμού, δεν λαμβάνουν υπόψη τους, τον κρίσιμο παράγοντα “της απρόοπτης μεταβολής των συνθηκών”. Με τον όρο αυτό καθορίζεται τόσο στο Διεθνές Δίκαιο όσο και στο Εσωτερικό Δίκαιο των χωρών (Δημόσιο, Αστικό, κ.λπ.) η οποιαδήποτε αιφνίδια και μη προβλέψιμη μεταβολή των περιστατικών, που επιβάλλει τον επανακαθορισμό των ήδη συμφωνηθέντων.
Σε συνθήκες παγκοσμιοποιημένης κρίσης, όπως το πρόσφατο οικονομικό ΚΡΑΧ των δομημένων ομολόγων το 2008, εκατομμύρια εργαζόμενοι χωρίς να ευθύνονται καταστράφηκαν, έχασαν τις δουλειές και τα σπίτια τους, έχασαν την σύνταξη και την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη γιατί ιδιωτικά ασφαλιστικά ταμεία και εταιρίες χρεοκόπησαν. Πολλοί εξ αυτών, επιβίωσαν με την κρατική μέριμνα και περίθαλψη που τροφοδοτείται από τους φόρους που οι ίδιοι δυσανασχετούσαν όταν πλήρωναν.
Στην παγκοσμιοποιημένη υγειονομική κρίση που περνάμε τώρα, όλοι εναποθέτουμε τις ελπίδες μας στο δημόσιο σύστημα υγείας και τους ανθρώπους του, αγωνιώντας μην καταρρεύσει, διότι η ιδιωτική ασφάλεια δεν καλύπτει σε περίπτωση πανδημίας, διότι το απλό τεστ σε ιδιωτικό εργαστήριό για τον κορωνοιό κοστίζει 150 ευρώ τουλάχιστον και η νοσηλεία σε ΜΕΘ ιδιωτικής κλινικής κάποιες χιλιάδες ευρώ.
Οι οπαδοί του οικονομικού μοντέλου “laissez-faire” τα τελευταία χρόνια απαιτούν ιδεοληπτικά, επικαλούμενοι την ανάγκη της δημοσιονομικής σταθερότητας, την περιστολή των δημοσίων δαπανών για την υγεία και την παιδεία. Καταλαμβάνοντας κυβερνητικές θέσεις, προώθησαν και επέβαλλαν μεγάλες περικοπές σε δαπάνες σε αυτούς τους τομείς. Ειδικά στον χώρο της υγείας έγιναν τεράστιες περικοπές σε νοσηλευτές και ιατρούς με αποτέλεσμά να απαξιωθεί το δημόσιο σύστημα υγείας, ενώ ταυτόχρονα προβαλλόταν το ιδιωτικό ως το πλέον κατάλληλο και αξιόπιστο. Τώρα με τους λοιπούς οπαδούς “του μετώπου της κοινής λογικής” ψάχνουν όλοι μαζί να τους βρουν για να καλύψουν τα τεράστια κενά στα δημόσια νοσοκομεία, για τα οποία οι ίδιοι και οι πολιτικές τους ευθύνονται και τους χειροκροτούν από τα μπαλκόνια για να τους ενθαρρύνουν.
Ταυτοχρόνως εν μέσω κορύφωσης της κρίσης παρατηρούνται έντονα φαινόμενα κερδοσκοπίας, αισχροκέρδειας και καταπάτησης των εργασιακών δικαιωμάτων, γεγονός που καταδεικνύει με τον πιο έκδηλο τρόπο την αδυναμία της αγοράς για αυτορρύθμιση και ομαλή λειτουργία της, καταρρίπτοντας το σχετικό νεοφιλελεύθερο δόγμα.
Είθε να ξεπεράσουμε αυτή την κρίση με τις κατά το δυνατόν λιγότερες απώλειες και να αποτελέσει την αφορμή για επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων που θέτουμε ως κοινωνία. Άλλωστε το κοινωνικό κράτος δομήθηκε στα ερείπια του β’ Παγκοσμίου Πολέμου, διότι οι άνθρωποι τότε σοφά είχαν αντιληφθεί ότι προτεραιότητα έχουν οι ίδιοι και όχι οι αριθμοί.
*O Παναγιώτης Γεωργιάδης είναι δικηγόρος Παρ΄ Αρείω Πάγω και Α συντονιστής της Δημοτικής Παράταξης Θεσσαλονίκη Μαζί