Εντονο προβληματισμό προκαλεί σε αρκετούς εγχώριους και διεθνείς αναλυτές η επιλογή της κυβέρνησης να οργανώσει την αποστολή πυροβολαρχίας αντιαεροπορικών Patriot στην Σαουδική Αραβία. Πρόκειται για την πρώτη αποστολή στρατιωτικού υλικού -αλλά και προσωπικού που το συνοδεύει από τη χώρα μας- μετά από πολλά χρόνια σε κάποια ξένη δύναμη. Ο προβληματισμός γίνεται ακόμη μεγαλύτερος η συγκεκριμένη κίνηση αφορά μια χώρα της Μέσης Ανατολής, η οποία έχει αρκετά «ανοιχτά» μέτωπα τη δεδομένη στιγμή, με κυριότερα αυτά απέναντι στο Ιράν αλλά και στην Υεμένη(όπου κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου). Και μάλιστα σε μια συγκυρία που η ένταση στην περιοχή χτυπά «κόκκινο» λόγω της εκτέλεσης Σολεϊμανί από τις ΗΠΑ (παραδοσιακό σύμμαχο της Σαουδικής Αραβίας).
Από πλευράς της κυβέρνησης, πηγές υποστηρίζουν πως η αποστολή της συστοιχίας Patriot δεν αλλάζει επί της ουσίας το στρατιωτικό δόγμα της Ελλάδας, ούτε παρεμβαίνει σε ζητήματα εξωτερική πολιτικής άλλων χωρών και «δεν μπορεί να εκληφθεί ως εμπλοκή στη διαμάχη της με άλλες χώρες, καθώς το Patriot είναι αμιγώς αμυντικό σύστημα και δεν μπορεί να χαρακτηριστεί απειλή εναντίον άλλων κρατών».
Εκτιμούν δε ότι η διάθεση του συστήματος αεράμυνας μπορεί να έχει μόνο θετικό αντίκτυπο για τη χώρα μας. «Συμβάλλει στην ενεργειακή ασφάλεια και στη σταθερότητα της Μέσης Ανατολής, ενώ αναδεικνύει το ρόλο της χώρας μας ως πυλώνα ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή», αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, ισχυρίζονται ότι η εν λόγω κίνηση «ενισχύει τους δεσμούς μας με τη Σαουδική Αραβία» δείχνει τον πολυδιάστατο χαρακτήρα της εξωτερικής μας πολιτικής που αφορά στην ενίσχυση των σχέσεων και με τον αραβικό κόσμο και παρέχει ισχυρά κίνητρα τόσο στη Σαουδική Αραβία , όσο και σε άλλες χώρες για τη στήριξη των θέσεών μας σε θέματα άμεσου εθνικού ενδιαφέροντος». Προσθέτουν μάλιστα ότι «στην ίδια πρωτοβουλία συμμετέχουν οι Η.Π.Α., το Ηνωμένο Βασίλειο, και η Γαλλία, ενώ αναμένεται να συμμετάσχει και η Ιταλία».
Σε εντελώς διαφορετικό μήκος κύματος κινείται ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς όπως επισημαίνουν πηγές της αξιωματικής αντιπολίτευσης: «Η απόφαση της Κυβέρνησης να εμπλέξει τη χώρα σε στρατιωτικές επιχειρήσεις τρίτης χώρας και εν προκειμένω της Σαουδικής Αραβίας, επιχειρήσεις που δεν βρίσκονται υπό την ομπρέλα του ΟΗΕ ή άλλων διεθνών οργανισμών στους οποίους συμμετέχει η Ελλάδα, μας εμπλέκει σε μεγάλους και ανώφελους κινδύνους».
Ταυτόχρονα, σημειώνουν ότι «η διαφοροποίηση του κ Μητσοτάκη από την ΕΕ σε σχέση με την εκτέλεση Σολεϊμανί και τώρα η σπουδή του για ενεργό εμπλοκή της χώρας στις συγκρούσεις της Μέσης Ανατολής αποτελούν εξαιρετικά επικίνδυνες εξελίξεις. Ειδικά δε αν οδηγούν και στην αποστολή στελεχών των Ένοπλων Δυνάμεων στη Σαουδική Αραβία», και καταλήγουν: «Μέχρι σήμερα σιωπούσαμε γιατί ελπίζαμε ότι όλα αυτά αποτελούσαν διαρροές ανεύθυνων κύκλων. Σήμερα όμως που επιβεβαιώνονται από το ίδιο το Μαξίμου, συνειδητοποιούμε ότι ο βασικός υπεύθυνος αυτής της ανευθυνότητας στο χειρισμό θεμάτων εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας για τη χώρα, είναι ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης».
Τι σηματοδοτεί όμως στην πραγματικότητα η αποστολή των Patriot από την χώρα μας στη Σαουδική Αραβία;
«Μηδαμινά τα οφέλη, πολύ μεγάλοι οι κίνδυνοι»
«Όταν διάβασα τη σχετική είδηση, πραγματικά έμεινα έκπληκτος, διότι πραγματικά δεν αντιλαμβάνομαι καθόλου ποια θα μπορούσαν να είναι τα οφέλη της εμπλοκής της Ελλάδας σε μια σύγκρουση που είναι και πολύπλοκη και μακροχρόνια και πολύ αιματηρή, στην οποία η χώρα μας δεν έχει κάποιο μερίδιο, κάτι να αποσπάσει» αναφέρει μιλώντας στο tvxs ο αναπληρωτής καθηγητής και επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Σωτήρης Ρούσσος, και προσθέτει: «Μιλάμε για μια σύγκρουση, έναν ανταγωνισμό μεταξύ Ιράν και των συμμάχων από τη μια μεριά και Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της -συμπεριλαμβανομένων βέβαια των ΗΠΑ- από την άλλη».
Όπως σημειώνει: «Δεν έχουμε κάποια αμυντική συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία που -αν όχι να μας υποχρεώνει- τουλάχιστον να μας προτρέπει για κάτι τέτοιο, ενώ ούτε οι συμφωνίες που έχουμε με τις ΗΠΑ προβλέπουνε κάτι τέτοιο. Επίσης, όσα λεφτά κι αν πάρει η χώρα μας -γιατί κάποιοι υπονόησαν ότι μπορεί να απορρέει ένα σημαντικό οικονομικό όφελος- οι κίνδυνοι που απορρέουν από μια τέτοια εμπλοκή της Ελλάδας είναι πολύ μεγαλύτεροι. Ξεπερνούν και σε χρόνο και σε προοπτική και πιθανότατα και συνολικά σε χρήματα οποιαδήποτε σαουδαραβική αποζημίωση. Ταυτόχρονα, κάνουν την Ελλάδα εχθρό εν τοις πράγμασι χωρών, με τις οποίες δεν έχουμε τίποτα να χωρίσουμε, όπως το Ιράν, αλλά είναι γενικά φιλικές μαζί μας. Μην ξεχνάτε ότι το Ιράν ήταν η μόνη χώρα, η οποία μας έδωσε πετρέλαιο με πίστωση κατά τη διάρκεια της χρεοκοπίας μας».
Με αυτά τα δεδομένα ο κύριος Ρούσσος επισημαίνει: «Δεν αντιλαμβάνομαι καθόλου αυτή την κίνηση. Θα μπορούσε να την εκλάβει κανείς ως μια κίνηση καλής θελήσεως προς τις ΗΠΑ, προκειμένου να μας υποστηρίξουν στα ζητήματα που έχουμε με την Τουρκία αλλά πρακτικά δεν βλέπω κάτι τέτοιο. Ακόμη κι η τελευταία προτροπή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς τους Τούρκους είναι “βρείτε τα με τους Έλληνες”. Κάτι τέτοιο όμως, όπως αντιλαμβάνεστε μπορεί να έχει διάφορες εκδοχές».
Σε ό,τι έχει να κάνει με τους κινδύνους, στους οποίους αναφέρθηκε κι ο ίδιος, που απορρέουν από μια τέτοια εμπλοκή της Ελλάδας, διευκρινίζει: «Από το να γίνουν οι Patriot, τους οποίους δεν έχουμε και σε πληθώρα ως χώρα, στόχος, τόσο δηλαδή ο ίδιος ο εξοπλισμός όσο και το προσωπικό που τους διαχειρίζεται και τους φυλάει, μέχρι το να δούμε κινήσεις οργανώσεων, που είναι κοντά στην αντίληψη του Ιραν ή αντιτίθενται γενικότερα στη Σαουδική Αραβία, στο έδαφος της χώρας μας. Σε τουριστικούς στόχους ή γενικότερα μέσα στην Ελλάδα».
«Από τη στιγμή μπαίνεις στην σύγκρουση της Μέσης Ανατολής, όλα είναι μέσα στο παιχνίδι»
«Μπαίνουμε στη Μέση Ανατολή και η Μέση Ανατολή έχει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά. Δεν το λέω τρομολαγνικά, ούτε για να τρομοκρατήσω κανέναν. Αυτά που σας περιγράφω είναι καθημερινή πρακτική στη Μέση Ανατολή. Από τη στιγμή που αποφασίζεις να ανοίξεις την πόρτα και να μπεις σε αυτή τη σύγκρουση, όλα αυτά είναι μέσα στο παιχνίδι» σημειώνει ο κύριος Ρούσσος συνεχίζοντας και προσθέτει: «Σε αυτή τη σύγκρουση δε θα “λυπηθεί” κανείς ούτε την Ελλάδα, ούτε τους ΄’Ελληνες στρατιώτες, ούτε τον ελληνικό στρατιωτικό εξοπλισμό, εαν θεωρήσει κάποιος στην περιοχή ότι αυτός είναι εχθρικός κι οφείλει να αντιμετωπιστεί. Παίρνεις λοιπόν ένα τεράστιο ρίσκο χωρίς προφανή κέρδη».
Αναφορικά με τα «μέτωπα» που έχει ανοίξει το Ριάντ, αναφέρει: «Η Σαουδική Αραβία έχει πέντε μέτωπα, στα οποία επεμβαίνει είτε άμεσα είτε έμμεσα. Το ένα και πλέον προφανές είναι η Υεμένη. Το δεύτερο είναι με το Κατάρ και τον αποκλεισμό, που του έχει επιβάλει. Το τρίτο είναι το Ιρακ, όπου θέλει να παίξει ένα ρόλο “προστάτη” της σουντικής κοινότητας” στην περιοχή. Το τέταρτο είναι η Συρία, όπου θέλει να παίξει έναν ρόλο. Το τελευταίο είναι η Λιβύη, όπου μέσω των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων υποστηρίζει τον Χαφτάρ. Όλα αυτά βέβαια πέραν του άμεσου μετώπου της με το Ιράν».
«Σπασμωδικές κινήσεις χωρίς προοπτική»
Σε ερώτηση σχετικά με το κατά πόσο όλα τα παραπάνω συνιστούν αλλαγή του στρατιωτικού δόγματος της χώρας μας, ο κύριος Ρούσσος επισημαίνει: «Προσωπικά δε βλέπω αλλαγή δόγματος. Για υπάρξει τέτοια αλλαγή πρέπει να αντικαταστήσεις το ένα δόγμα με κάποιο άλλο. Αυτή τη στιγμή εγώ δεν μπορώ να δω ένα δόγμα. Ένα δόγμα σημαίνει πως έχουμε μια σειρά πολιτικών, τα οποία εντάσσονται σε μια στρατηγική κι έχουμε μια σειρά από στόχους, που θέλουμε να πετύχουμε με αυτές τις τακτικές και στρατηγικές μας κινήσεις. Αυτό εγώ δεν το βλέπω. Εγώ απλά βλέπω σπασμωδικές κινήσεις, οι οποίες απ’ ότι φαίνεται στόχο έχουν είτε κάποια μικρά -κατά τη γνώμη μου σε σχέση με τους κινδύνους- οικονομικά κέρδη, αν έχουμε κάτι τέτοιο από τη Σαουδική Αραβία, και δεύτερον την καλή διάθεση από τη μεριά των ΗΠΑ, οι οποίες όμως έχουν αποδείξει πως ούτε η καλή θέληση ούτε η καλή διάθεση αρκούν, για να επιλύσουν τα προβλήματά μας με την Τουρκία. Άρα λοιπόν θα έλεγα πως υπάρχουν κινήσεις σπασμωδικές, οι οποίες έχουν ένα χαρακτήρα απλά γρήγορης αντίδρασης στα γεγονότα χωρίς όμως προοπτική».
«Δε συνάπτουμε συμμαχία με Γαλλία, Βρετανία συμμετέχοντας μαζί σε εκστρατευτικά σώματα»
Αναφορικά με τους κυβερνητικούς ισχυρισμούς περί της συμμετοχής δυνάμεων από χώρες, όπως η Γαλλία, η Βρετανία και η Ιταλία, τονίζει: «Μιλάμε για πρώην αποικιακές δυνάμεις, οι οποίες διατηρούν πολύ μεγάλα συμφέροντα στην περιοχή. Για παράδειγμα η Μεγάλη Βρετανία ακόμη θεωρείται μια χώρα που παίζει σημαντικό ρόλο, κάποιοι μάλιστα λένε πως έπαιξε ρόλο και στη διαδοχή του σουλτάνου του Ομάν. Αντιλαμβάνεστε ότι μιλάμε για άλλα μεγέθη, άλλες διαδρομές, άλλες ιστορίες, άλλα συμφέροντα. Το να συγκρίνουμε την Ελλάδα με τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο ή ακόμη και την Ιταλία , είναι κανονικά αυτό που λένε “κι η μυλωνού τον άντρα της με τους πραματευτάδες”».
«Η συμμετοχή μας σε εκστρατευτικά σώματα μαζί με τη Γαλλία και την Αγγλία δε σημαίνει πως έχουμε συμμαχία με τις χώρες αυτές. Να το ξεκαθαρίσουμε αυτό» συνεχίζει ο κύριος Ρούσσος και καταλήγει: «Να το πούμε πολύ απλά, για να ξεκαθαρίσουμε τι λέμε. Συμμαχία σημαίνει ότι συμμαχώ με μία, δύο ή περισσότερες χώρες απέναντι σε μια τρίτη χώρα, κι εκατέρωθεν θα βοηθήσουμε η μία την άλλη, εφόσον δεχθούμε απειλή. Εμείς δε δεχόμαστε απειλή ούτε από το Ιράν ούτε από τη Σαουδική Αραβία ούτε από την Ινδονησία ούτε από το Κατάρ ούτε από το Σουδάν. Εμείς δεχόμαστε συγκεκριμένη απειλή, με συγκεκριμένες αξιώσεις, από την Τουρκία. Απέναντι σε αυτές τις αξιώσεις δεν υπάρχει καμιά συμμαχία. Ούτε η Γαλλία θα έρθει να μας σώσει, παρά τα όσα πολύ όμορφα ακούσαμε στο Παρίσι, ούτε πολύ περισσότερο η Μεγάλη Βρετανία. Οπότε να πολεμάμε μαζί με τους Εγγλέζους στη Σαουδική Αραβία δε σημαίνει πως αυτοί θα έρθουν να μας συνδράμουν σε μια τυχόν αναμέτρησή μας με την Τουρκία. Ούτε κατά διάνοια. Όποιος λέει κάτι τέτοιο, αντιλαμβάνεστε καλά ότι πρόκειται περί ανοησίας».