Την πρόθεση της αξιωματικής αντιπολίτευσης να καταψηφίσει συγκεκριμένες διατάξεις που προωθεί η κυβέρνηση στη διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης, αν δεν υπάρξουν αλλαγές, προανήγγειλε ο ΣΥΡΙΖΑ σε Συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν στη Βουλή ο Γενικός Εισηγητής του κόμματος στη Συνταγματική Αναθεώρηση Γιώργος Κατρούγκαλος, συνοδευόμενος από τα μέλη της αρμόδιας επιτροπής Έφη Αχτσιόγλου, Γιάννη Ραγκούση, Δημήτρη Τζανακόπουλο, Θεοδώρα Τζάκρη, Σία Αναγνωστοπούλου, Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, Δημήτρη Βίτσα, Θοδωρή Δρίτσα, Γιώργο Παπαηλιού.
Για το ΣΥΡΙΖΑ εντοπίζονται «κόκκινες γραμμές» στις διατάξεις που προωθεί η κυβέρνηση για την ψήφο των ομογενών, την προεδρική εκλογή, το άρθρο 86 για την ποινική ασυλία υπουργών και τα θέματα κοινωνικών δικαιωμάτων, ελευθεριών και σχέσεων κράτους-Εκκλησίας.
Όχι σε ψήφο ομογενών χωρίς συνταγματική θωράκιση
Τη συνταγματική θωράκιση για την ψήφο των ομογενών θέτει ως προαπαιτούμενο ο ΣΥΡΙΖΑ για οποιαδήποτε συναίνεση σε σχετικό νομοσχέδιο, σύμφωνα με το Γενικό Εισηγητή στη Συνταγματική Αναθεώρηση Γιώργο Κατρούγκαλο. Όπως σημείωσε, η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ επιχειρούσε να αντιμετωπίσει πιθανά συνταγματικά κωλύματα στο μέλλον και δέχτηκε να συζητήσει και την πρόταση του ΚΚΕ, που τέθηκε ως βάση συζήτησης από την κυβέρνηση. Όμως πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφαλείας και για το λόγο αυτό η αξιωματική αντιπολίτευση έχει προτείνει να υπάρξει αντίστοιχη αναθεώρηση του Συντάγματος ώστε να υπάρχει η αναγκαία θωράκιση, επεσήμανε και τόνισε ότι αν δεν γίνουν δεκτές οι ενστάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, δεν υπάρχει καμία συμφωνία. Πρόσθεσε μάλιστα ότι, εξ΄ όσων αντιλαμβάνεται, αντίστοιχες επιφυλάξεις έχει εκφράσει και το ΚΚΕ.
Από την πλευρά του ο Γιάννης Ραγκούσης σημείωσε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να συμβάλει σε συναινετική λύση για την ψήφο των αποδήμων αλλά η κυβέρνηση Μητσοτάκη εμφανίζεται στο μείζον εθνικό θέμα «να μην γνωρίζει η δεξιά, δηλαδή ο κύριος Γεραπετρίτης, τι ποιεί η αριστερά, δηλαδή ο κύριος Θεοδωρικάκος». Όπως ανέφερε, το σχετικό νομοσχέδιο που έχει θέσει σε διαβούλευση το Υπουργείο Εσωτερικών – ακόμη και αν υποτεθεί ότι θα έβρισκε σύμφωνα τα κόμματα – δεν έχει έρεισμα σε αντίστοιχη συνταγματική πρόβλεψη, με βάση αυτό που έχει ήδη προταθεί και ψηφιστεί από τη ΝΔ στο πλαίσιο της Συνταγματικής Αναθεώρησης, δύο μέρες πριν.
Προεδρική Εκλογή:
Κάθετα αντίθετος σε οποιαδήποτε περίπτωση εκλογής Προέδρου με σχετική πλειοψηφία, που μπορεί να είναι ακόμη και κάτω από τους 151 βουλευτές, είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως εκφράστηκε από τη Θεοδώρα Τζάκρη, ενώ επισημαίνεται ότι αυτή η πρόθεση της κυβέρνησης έρχεται σε αναντιστοιχία με την πρόταση της προτείνουσας Βουλής. Σύμφωνα με το Γιώργο Κατρούγκαλο ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είχε μειωμένη δημοκρατική νομιμοποίηση και κοινωνική αποδοχή στο πρόσωπο του Προέδρου, ενώ ο Δημήτρης Βίτσας σημείωσε ότι η πρόταση της ΝΔ κινείται σε πνεύμα και αντιλήψεις περασμένων δεκαετιών, ίσως και προδικτατορικών.
Σχολιάζοντας τη στάση της κυβέρνησης ο Δημήτρης Τζανακόπουλος ανέφερε ότι η πρόταση για σχετική πλειοψηφία ακολουθεί τη γενικότερη στρατηγική της ΝΔ να ελέγξει ασφυκτικά κάθε πτυχή της δημόσιας ζωής με κορυφαίο παράδειγμα τον επιχειρούμενο «διορισμό» του Προέδρου της Δημοκρατίας από την πλειοψηφία, που θα τον μετατρέψει σε εκτελεστικό όργανο της εκάστοτε εκτελεστικής εξουσίας, κομματικό και κυβερνητικό υποχείριο. Όπως ανέφερε, ο Πρόεδρος θα πρέπει να απολαμβάνει τη μέγιστη πολιτική εμπιστοσύνη και
«Στο άρθρο 86 θα κριθεί η τιμή του πολιτικού συστήματος – Επιχείρηση συγκάλυψης διαφθοράς»
Σε σχέση με τις διατάξεις του άρθρου 86 για την ποινική ασυλία υπουργών, ο Γ. Κατρούγκαλος σημείωσε ότι επιδίωξη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ο διαχωρισμός των αδικημάτων που τελούνται κατά την άσκηση ή επ’ ευκαιρία των καθηκόντων του Υπουργού, με μείζον αυτό της δωροδοκίας, που θα έδινε την ευκαιρία στη Δικαιοσύνη να διερευνήσει σοβαρές υποθέσεις. Δεν θα κριθεί μόνο αυτό αλλά «και η τιμή του πολιτικού συστήματος» εκτίμησε ο πρώην Υπουργός. Ιδιαίτερα επικριτικός ήταν ο Δ. Τζανακόπουλος που υποστήριξε ότι η ΝΔ με την άρνησή της να διαχωρίσει τα αδικήματα επιδιώκει να οδηγήσει σε παραγραφή υποθέσεις δωροδοκίας υπουργών της. «Για τη ΝΔ, το Σύνταγμα είναι ένα εργαλείο για να συγκαλυφθεί η διαπλοκή και η διαφθορά 35 ετών. Δεν κατάλαβε τίποτε από τη 10ετή κρίση και τα λαϊκά αιτήματα που αναδείχτηκαν», ανέφερε μεταξύ άλλων.
Πίσω ολοταχώς σε δικαιώματα και ελευθερίες
Τέλος, αρνητικός είναι ο ΣΥΡΙΖΑ στις διατάξεις που αφορούν δικαιώματα, ελευθερίες και σχέσεις κράτους-εκκλησίας. Η Αξιωματική αντιπολίτευση κατηγορεί τη ΝΔ ότι στοιχίζεται πίσω από τις ακραία συντηρητικές θέσεις της Ελληνικής Λύσης με χαρακτηριστικό ζήτημα την άρνηση να υπερψηφίσει την πρόταση για απαγόρευση διάκρισης λόγω φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού. Σύμφωνα με την Έφη Αχτσιόγλου, η ΝΔ αναγνωρίζει τα δικαιώματα μόνο σε επίπεδο ρητορικής και ποτέ στην πράξη. Όπως ανέφερε, χαρακτηριστικά, δεν έγινε αποδεκτή η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για κατάργηση της ηλικιακής διάκρισης σε μισθολογικά ζητήματα, που θα καθορίζονται μόνο με Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, την ισχύ των κλαδικών έναντι των συλλογικών συμβάσεων, το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, τη διατήρηση βασικών κοινωνικών αγαθών, όπως το νερό, υπό δημόσιο έλεγχο. Από την πλευρά της η Σία Αναγνωστοπούλου σημείωσε ότι το αίτημα για τη ρύθμιση τω διακριτών σχέσεων Κράτους – Εκκλησίας διατυπώνεται ήδη από το 19ο αιώνα, αλλά ποτέ δεν αποτυπώθηκε σε Συνταγματική Αναθεώρηση με βασικούς άξονες το ουδετερόθρησκο κράτος, την ερμηνεία του όρου της «επικρατούσας θρησκείας» και την αφαίρεση των θεολογικού χαρακτήρα αναφορών στο αρ.3 που θα οδηγήσει σε πολιτικό όρκο για όλα τα δημόσια αξιώματα.
Αναλυτικά οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τα 4 επίμαχα σημεία της Αναθεώρησης
Η πρωτοβουλία του ΣΥΡΙΖΑ για την αναθεώρηση του συντάγματος είχε ως στόχο τον εκσυγχρονισμό των θεσμών, την εμβάθυνση της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων, την ανάσχεση του νεοφιλελευθερισμού και τη θεραπεία θεσμικών αμαρτιών του παρελθόντος, με κατεξοχήν παράδειγμα την απαράδεκτη ασυλία του πολιτικού προσωπικού. Στην παρούσα αναθεώρηση, αντίθετα με όλες τις προηγούμενες, δεν υπήρξε όμοια πλειοψηφία στην προτείνουσα και στην αναθεωρητική βουλή. Με τον τρόπο αυτό αναδείχθηκαν σαφέστερα οι ιδεολογικές τοποθετήσεις των κομμάτων τόσο επί των δικαιωμάτων και ελευθεριών, όσο και επί της λειτουργίας του πολιτεύματος, τα δικαιώματα και τη σχέση Κράτους – Εκκλησίας.
Σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα και τις ελευθερίες, παρά την αντίθετη, δήθεν προοδευτική ρητορική της, η Νέα Δημοκρατία στοιχήθηκε στις περισσότερες περιπτώσεις με τις ακραία συντηρητικές θέσεις της Ελληνικής Λύσης. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η άρνηση της να υπερψηφίσει την πρόταση για απαγόρευση διάκρισης λόγω φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού (άρθρο 5 παρ. 2), αλλά και η στάση της στο μείζον θέμα των διακριτών ρόλων Κράτους και Εκκλησίας. Αντιθέτως, οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τα δικαιώματα έτυχαν γενικότερης υποστήριξης από τα προοδευτικά κόμματα της αντιπολίτευσης και ιδίως από το ΚΚΕ. Γενικότερα οι θέσεις της Νέας Δημοκρατίας συνιστούν συντηρητική αναδίπλωση σε σχέση ακόμη και με την πρόσφατη πρόταση αναθεώρησης της του 2014, όπου υποστήριζε, π.χ. το δημοψήφισμα νομοθετικής λαϊκής πρωτοβουλίας και την ανάγκη αναλογικότητας του εκλογικού συστήματος. Εξαρχής ο κ. Μητσοτάκης αντιμετώπισε την αναθεώρηση εργαλειακά και με μεγάλες δόσεις θεσμικής υποκρισίας. Θυμίζω την αρχική πρότασή του, να ψηφίζαμε όλοι μαζί με 180 ψήφους τις διατάξεις αναθεώρησης και να ερχόταν η επόμενη Βουλή με 151 ψήφους να ρυθμίσει το περιεχόμενο κατά το δοκούν.
Εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας
Το θέμα της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας αποκαλύπτει με τον πιο πανηγυρικό τρόπο τον τακτικισμό και την πολιτική υποκρισία: Υπερψήφισε στην προτείνουσα Βουλή διάταξη για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με την οποία ρητά είχε δηλώσει ότι δεν συμφωνεί, ως τέχνασμα για να υποστηρίξει στην παρούσα Βουλή μια εντελώς διαφορετικήθέση. Μάλιστα, η υποκρισία της κυβερνητικής παράταξης είναι δεύτερου βαθμού, διότι η ρύθμιση, με την οποία δεν συμφωνεί, μολονότι την υπερψήφισε στην προτείνουσα βουλή, είναι αυτούσια αυτή που είχε καταθέσει το 2014, στο πλαίσιο της τότε πρότασης αναθεώρησης της, με την υπογραφή όχι μόνο του τότε Πρωθυπουργού κ. Σαμαρά, αλλά και του νυν Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Η δε τελική της πρόταση, όχι μόνον εισάγεται κατά παράβαση της προβλεπόμενης από το άρθρο 110 του Συντάγματος διαδικασίας, εφόσον βρίσκεται προφανώς εκτός της κατεύθυνσης της προτείνουσας βουλής και επί της ουσίας υποβαθμίζει ανεπίτρεπτα το ρόλο του Προέδρου της Δημοκρατίας, καθιστώντας τον άθυρμα της ελάχιστης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, αποστερώντας τον από την δυνατότητα να λειτουργεί ως ρυθμιστής του πολιτεύματος, υπεράνω των κομματικών διαφορών.
Άρθρο 86 Περί ευθύνης υπουργών
Μείζων υποκρισία, ιδιαίτερα επικίνδυνη για τη νομιμοποίηση του πολιτεύματος, συνιστά και η άρνηση ΝΔ και ΚΙΝΑΛ να υπερψηφίσουν την ερμηνευτική δήλωση στο άρθρο 86 που επιτρέπει την διαλεύκανση υποθέσεων δωροδοκίας πολιτικών χωρίς τις ασφυκτικές προθεσμίες της παραγράφου 3. Ειδικά ενόψει της διερεύνησης του σκάνδαλου Novartis η επιλογή αυτή συνιστά προφανή απόπειρα συγκάλυψης τυχόν ποινικών ευθυνών πολιτικών των κομμάτων αυτών.
Ψήφος Αποδήμων
Ο ΣΥΡΙΖΑ επανακατέθεσε την πρόταση του, η οποία προβλέπει την διευκόλυνση ψήφου για όλους τους αποδήμους και επιπλέον το δικαίωμα να εκλέγουν οι ίδιοι τους εκπροσώπους τους. Αντιθέτως, μη ικανοποιητική, τουλάχιστον ως έχει σήμερα, ήταν η πρόταση για τη νέα παράγραφο 4 του άρθρου 54 που κατέθεσε η Νέα Δημοκρατία, όπως και το σχέδιο νόμου που τέθηκε σε διαβούλευση. Ειδικότερα, τα βασικότερα προβλήματα των προτάσεων αυτών είναι τα εξής:
- Δεν προβλέπεται ως συνταγματικός περιορισμός στην αναθεώρηση η ύπαρξη πραγματικού δεσμού με την χώρα.
- Δεν προβλέπεται διαδικασία επικαιροποίησης των ειδικών εκλογικών καταλόγων εξωτερικού, αλλά μια διαδικασία εφ’ άπαξ εγγραφής, που δεν εξασφαλίζει την ύπαρξη του πραγματικού δεσμού για το μέλλον.
- Δεν προβλέπει ειδικό όργανο, εγγυήσεις και διαδικασία για τον έλεγχο και την πιστοποίηση των προϋποθέσεων άσκησης του εκλογικού δικαιώματος στο εξωτερικό, καθιστώντας έτσι αδιαφανή και ευάλωτη την όλη διαδικασία.
- Περιλαμβάνει ευρύτατες εξουσιοδοτήσεις στον Υπουργό Εσωτερικών για ρύθμιση βασικών θεμάτων, όπως η διαδικασία εγγραφής στους καταλόγους και ο τρόπος πιστοποίησης του εκλογέα, παρακάμπτοντας έτσι την απαίτηση του Συντάγματος παρόμοια θέματα να έχουν την έγκριση των δύο τρίτων της Βουλής.
- Αντίθετα με την πρόταση που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ, η πρόταση της πλειοψηφίας δεν προβλέπει ξεχωριστή εκπροσώπηση των εκλογέων του εξωτερικού με δικούς τους βουλευτές, μην αναγνωρίζοντας τους έτσι το δικαίωμα του εκλέγεσθαι.