Ηταν Παρασκευή βράδυ 7 Ιουλίου όταν ο τότε υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης δέχτηκε τηλεφώνημα από τον πρωθυπουργό. «Πάνο, αύριο το πρωί έλα στο Μαξίμου, θέλω να συζητήσουμε το νομοσχέδιο για τις δημοτικές εκλογές. Πρέπει ο χρόνος διεξαγωγής να μην αλλάξει, να μείνει ως έχει». «Αλέξη, το νομοσχέδιο είναι ήδη στην επιτροπή και όλη μας η επιχειρηματολογία, όπως είχαμε συμφωνήσει, είναι γιατί οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές πρέπει να μετατεθούν για τον Οκτώβριο και να μη γίνουν μαζί με τις ευρωεκλογές. Θα ξεφτιλιστούμε αν το αλλάξουμε». «Ελα αύριο στο γραφείο και θα τα πούμε αναλυτικά». Το πρωί του Σαββάτου ο Πάνος Σκουρλέτης μπήκε από την πλαϊνή πόρτα στο Μαξίμου. Οταν βγήκε, η απόφαση είχε αλλάξει. Οι εκλογές δεν θα μετατίθεντο για τις 13 και 20 Οκτωβρίου 2019, αλλά θα γίνονταν κανονικά, όπως προέβλεπε ο «Κλεισθένης 1», στις 19 και 26 Μαΐου.
Ο βασικός λόγος που άλλαξε η απόφαση ήταν, λένε, η εκτίμηση που κυριάρχησε στο πρωθυπουργικό επιτελείο ότι αν οδηγηθούμε σε εθνικές εκλογές τον Μάιο και η Ν.Δ. κερδίσει, τότε με δεδομένο ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δεσμευτεί ότι θα καταργήσει την απλή αναλογική, οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές θα διεξαχθούν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής του «Καλλικράτη». Κάτι που βεβαίως δεν εξυπηρετεί καθόλου τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος έχει μόλις 20 στους 325 δημάρχους και 2 στους 13 περιφερειάρχες.
Ο δεύτερος, ουσιαστικός επίσης, λόγος ήταν ότι η τριπλή κάλπη ενδεχομένως ευνοεί τον ΣΥΡΙΖΑ επειδή οι αντίπαλοί του και κυρίως οι της Ν.Δ. και του ΚΙΝ.ΑΛ. είθισται στις αυτοδιοικητικές εκλογές να κατέρχονται με διασπασμένες δυνάμεις. Οι προσωπικές φιλοδοξίες, οι τοπικές αντιθέσεις, οι εχθροπραξίες μεταξύ βουλευτών, πολιτευτών και κομματαρχών είναι φαινόμενο που δεν ευδοκιμεί -τουλάχιστον μέχρι τώρα- στον χώρο της Αριστεράς και κατά συνέπεια τα μέλη και οι οπαδοί του
ΣΥΡΙΖΑ μπορούν να επικεντρωθούν στον κεντρικό πολιτικό στόχο, που είναι οι εθνικές κάλπες, αφήνοντας τη Ν.Δ. και το ΚΙΝ.ΑΛ. να ερίζουν για συμβούλους, δημάρχους και περιφερειάρχες. Και επειδή στις τοπικές εκλογές οι υποψήφιοι προσπαθούν να εμφανίζονται όσο το δυνατόν ακομμάτιστοι, η Κουμουνδούρου θεωρεί πως η ίδια ευνοείται. Οι κατά τόπους υποψήφιοι του ΣΥΡΙΖΑ θα πολιτεύονται με αμιγώς πολιτικά κριτήρια, ενώ οι της Ν.Δ. και του ΚΙΝ.ΑΛ. θα είναι διασπασμένοι ακόμη και όμηροι ισορροπιών, επιδιώξεων και συμφερόντων των τοπικών παραγόντων.
Ο τρίτος λόγος είναι ότι εάν έχανε -όπερ και το πιθανότερο- τις εθνικές εκλογές του Μαΐου, στους δήμους και τις περιφέρειες δεν θα έβγαζε τίποτε. Οι υποψήφιοί του χωρίς και τη στήριξη του κράτους θα είχαν περιορισμένη τύχη σε αντίθεση με τους αντιπάλους τους, που έχοντας σύμμαχο και το γκουβέρνο θα βρίσκονταν σε πλεονεκτική θέση. Τώρα ευελπιστεί ότι μπορεί να διατηρήσει τις έστω μικρές δυνάμεις που διαθέτει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και ενδεχομένως, με τα κοινωνικά και θεσμικά ερείσματα που εν τω μεταξύ έχει αποκτήσει τα τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης, γιατί όχι και να τις αυξήσει.
Σε κάθε περίπτωση, ο Αλέξης Τσίπρας και το επιτελείο του θέλουν, όπως στη δημόσια διοίκηση, τη Δικαιοσύνη και τους ένστολους να ενισχύσουν τους κομματικούς τους θυλάκους και στις τοπικές κοινωνίες. Και μέσω του συστήματος της απλής αναλογικής με το οποίο θα διεξαχθούν τώρα οι αυτοδιοικητικές εκλογές έχουν σοβαρές ελπίδες να το πετύχουν. Ο λόγος είναι προφανής: θέλουν να έχουν αυξημένες δυνάμεις σε θεσμούς που επηρεάζουν τη διακυβέρνηση ώστε ως αξιωματική αντιπολίτευση να μπορούν, σε περίπτωση διώξεων εις βάρος τους, να εγείρουν αντιστάσεις και το, κυριότερο, να τις αξιοποιούν προκειμένου να επανέλθουν στην κυβέρνηση εάν η επόμενη (εκτός δραματικού απροόπτου του Μητσοτάκη) δεν μακροημερεύσει. Η μάχη για την Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι, για τον ΣΥΡΙΖΑ, και μια μάχη για την επόμενη μέρα.
Η διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών μαζί με τις εθνικές -και τις ευρωεκλογές- έχει όμως και παρενέργειες. Και η πιο χτυπητή είναι η απροθυμία υψηλόβαθμων κυβερνητικών παραγόντων και προβεβλημένων βουλευτών να είναι υποψήφιοι για τις… υποδεέστερες θέσεις των δημοτικών και περιφερειακών αρχόντων. Ολα τα κορυφαία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ θέλουν να παραμείνουν στην κεντρική πολιτική σκηνή, δηλαδή στη Βουλή, ή έστω να μετακομίσουν στις Βρυξέλλες, όπου όμως οι θέσεις είναι λίγες – πιθανώς να μην είναι περισσότερες από τέσσερις, όταν στις προηγούμενες ευρωεκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ είχε εκλέξει έξι.
Επειδή λοιπόν οι εκλογές θα γίνουν τον Μάιο, γι’ αυτό υπάρχει και η απροθυμία βουλευτών και στελεχών -όπως για παράδειγμα η…