Η κυβέρνηση δεν ήταν προετοιμασμένη για την έκρηξη του προσφυγικού. Η διαχείρισή του δεν εντασσόταν στα… εγχειρίδια και στον σχεδιασμό του επιτελικού και πρωθυπουργικού κράτους και το δόγμα της αδράνειας στην εξωτερική πολιτική δεν επέτρεψε την έγκαιρη πρόγνωση της υποτροπής της κρίσης.
Το προεκλογικό αφήγημα ότι για την Μόρια και τον εγκλωβισμό των προσφύγων στα ελληνικά hot spots έφταιγαν η… Τασία και ο ΣΥΡΙΖΑ που είχε αφήσει την χώρα «ξέφραγο αμπέλι» ήταν βολικό όσο έπαιζε με τα αντανακλαστικά ανασφάλειας των συντηρητικών ψηφοφόρων κι έδινε πόντους στις δημοσκοπήσεις.
Μέσα στον προεκλογικό επικοινωνιακό ίλιγγο, ωστόσο, ουδείς στο επιτελείο της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης θεώρησε σκόπιμο να ασχοληθεί σοβαρά με τα μηνύματα που έστελνε από την άνοιξη, ακόμη και δια της επίσημης διπλωματικής οδόύ, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν – μηνύματα, που καθιστούσαν ξεκάθαρο ότι ο τούρκος πρόεδρος σκόπευε να χρησιμοποιήσει τις προσφυγικές ροές ως διπλό χαρτί εκβιασμού: Τόσο για να πιέσει την Ευρώπη να δώσει ακόμη περισσότερα κονδύλια στην Αγκύρα, όσο και για να προσθέσει έναν ακόμη παράγοντα αναταραχής στο ενεργειακό πόκερ της ανατολικής Μεσογείου.
Ηταν μηνύματα τα οποία είχαν μεταφερθεί ακόμη και ευθέως στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών και για τα οποία είχε ενημερωθεί άμεσα και αρμοδίως και η ΝΔ όταν έγινε κυβέρνηση. Ούτε αξιολογήθηκαν ωστόσο, ούτε αξιοποιήθηκαν. Κι όταν ο Ερντογάν έκανε τις απειλές πράξη κι άρχισε να στέλνει ξανά τις καραβιές με τους πρόσφυγες στο Αιγαίο, η κυβέρνηση βρέθηκε με μια απασφαλισμένη Μόρια 12.000 στοιβαγμένων ανθρώπων, βρέθηκε χωρίς σχέδιο και χωρίς διεθνείς συμμαχίες ικανές να πιέσουν την Ευρώπη, και βρέθηκε επίσης – για μια ακόμη φορά – αντιμέτωπη με τις ανεδαφικές προεκλογικές της διακηρύξεις.
Η αντίδραση ήταν σπασμωδική. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος βάφτισε μέσα σε μία νύχτα το «προσφυγικό» σε «μεταναστευτικό», και ο «σερίφης» Χρυσοχοίδης επιστρατεύτηκε για να προαναγγείλει 20.000 επαναπροωθήσεις μέσα σε έναν χρόνο – πώς άραγε; -, μαζί με τον περιορισμό του δικαιώματος στο άσυλο, τον αυστηρότερο – επίσης άγνωστο πως – προσδιορισμό του προσφυγικού προφίλ και την δημιουργία κλειστών κέντρων κράτησης για τους «παράνομους μετανάστες.
Σε επίπεδο ουσίας, δικαιωμάτων και διεθνούς προφίλ η χώρα κινδυνεύει να βρεθεί ξαφνικά από την συμφωνία της Μάλτας στο κλαμπ των σκληρών του Βίζεγκραντ. Πώς άραγε – σύμφωνα με την «συνταγή Βορίδη» – θα καθορίζονται εντός «ολίγων ημερών» οι παράνομοι μετανάστες όταν η συνθήκη της Γενεύης προβλέπει εξατομικευμένη εξέταση κάθε αίτησης ασύλου; Ποιος και πως θα ορίζει το «προσφυγικό προφιλ», από πότε και βάσει ποιας διεθνής συνθήκης και ανθρωπιστικής αρχής μπορεί κάποιος να θεωρείται πρόσφυγας με βάση μόνον την χώρα προέλευσής του; Και ποιος εγγυάται στην κυβέρνηση ότι τα κέντρα κράτησης δεν θα έχουν μετατραπεί σε λίγους μήνες σε φυλακές χειρότερες από την Μόρια;
Σε πολιτικό επίπεδο επίσης ο Κυριάκος Μητσοτάκης κινδυνεύει με εσωτερική ήττα εν είδει αυτογκόλ. Ακόμη και εντός ΝΔ, οι πλέον μετριοπαθείς άκουσαν με τρόμο τον Μάκη Βορίδη να λέει ότι οι «παράνομοι μετανάστες» δεν δικαιούνται ανθρωπιστικής βοήθειας και τον, υπουργό πλέον, Αδωνι Γεωργιάδη να εισάγει αδίστακτα στο κυβερνητικό λεξιλόγιο τον – σαμαρικής πατέντας – όρο «λαθρομετανάστες». Οι ίδιοι σημείωναν ότι δεν είναι τυχαίο πως τα εν λόγω δύο στελέχη ήταν και τα μοναδικά μέλη του υπουργικού συμβουλίου που έσπευσαν να αποθεώσουν δημοσίως το μοντέλο Σαλβίνι, δίνοντας επί της ουσίας «γραμμή» στην κυβέρνηση.
Και οι πλέον νουνεχείς ρωτούσαν ποιος ακριβώς εισηγείται και ευνοείται από την ορμπανοποίηση της πολιτικής σκηνής την ώρα που ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιδιώκει να απαλλαγεί από την κηδεμονία Σαμαρά. Και την ώρα επίσης που το προσφυγικό δίνει στον ΣΥΡΙΖΑ, μετά από ένα δίμηνο μετεκλογικής αμηχανίας, την μεγάλη ευκαιρία και αφετηρία για ουσιαστική και δομική αντιπολίτευση – με πλήρη και ξεκάθαρη ανάδειξη των διαχωριστικών γραμμών ανάμεσα στο κράτος της δεξιάς και την προοδευτική, δημοκρατική πρόταση διακυβέρνησης.