Τρεις φορές μέσα στην τελευταία τριετία η Νέα Δημοκρατία, ως αξιωματική αντιπολίτευση, είχε καταθέσει πρόταση νόμου για την ψήφο των ελλήνων του εξωτερικού. Η τελευταία από αυτές τις προτάσεις είχε κατατεθεί πέρσι, ως τροπολογία στο νομοσχέδιο του Κλεισθένη, σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες θα αποτελέσει και την βάση του τελικού σχεδίου νόμου που θα καταθέσει το επόμενο διάστημα η ΝΔ ως κυβέρνηση πλέον, και συνοπτικά προέβλεπε τα εξής:
Εδινε τη δυνατότητα σε όλους τους Έλληνες πολίτες που ζουν στο εξωτερικό να ασκήσουν το δικαίωμα ψήφου στις βουλευτικές εκλογές, στον τόπο της διαμονής τους, αρκεί να είναι γραμμένοι στα δημοτολόγια της χώρας μας. Η ρύθμιση περιλάμβανε τόσο τους ομογενείς όσο και τους έλληνες που έφυγαν μαζικά στο εξωτερικό τα τελευταία χρόνια λόγω της κρίσης.
Προέβλεπε ακόμη ότι η ψήφος των εκτός επικρατείας εκλογέων θα προσμετράται για την εξαγωγή του εκλογικού μέτρου σε όλη την επικράτεια και όχι στις επιμέρους εκλογικές περιφέρειες – ότι δηλαδή οι Ελληνες του εξωτερικού θα ψηφίζουν, επί της ουσίας, σε ένα ψηφοδέλτιο Επικρατείας αλλά οι ψήφοι τους θα προσμετρώνται στο πανελλαδικό ποσοστό των κομμάτων. Και στο δια ταύτα θα επηρεάζουν ή θα έχουν ακόμη και την δυνατότητα να καθορίσουν το εκλογικό αποτέλεσμα.
Εδώ ακριβώς εντοπίζεται και η θεμελειώδης διαφορά και, μάλλον, και η μεγάλη παγίδα απέναντι στην πρόταση για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού που κατέθεσε χθες ο ΣΥΡΙΖΑ: Στο γεγονός ότι η πρόταση που παρουσίασαν ο Γιώργος Κατρούγκαλος, ο Κώστας Πουλάκης και η Εφη Αχτσιόγλου δίνει μεν την δυνατότητα ψήφου σε όλους όσοι έχουν την ελληνική ιθαγένεια αλλά ορίζει «κλειστή» κοινοβουλευτική εκπροσώπηση των Ελλήνων του εξωτερικού – δεν ενσωματώνει, δηλαδή, στα τελικά αποτελέσματα των εκλογών εντός ελληνικής επικράτειας το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας των Ελλήνων που ζουν εκτός συνόρων.
Κοινώς, οι Ελληνες του εξωτερικού θα εκπροσωπούνται μεν στο Κοινοβούλιο από τους βουλευτές Επικρατείας της επιλογής τους (από 3 έως 12) αλλά δεν θα επηρεάζουν την ουσία του εκλογικού αποτελέσματος και δεν θα μπορεί η ψήφος τους να χρησιμοποιηθεί ως «εργαλείο» αλλοίωσης του εκλογικού σώματος.
Κατά τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως είπε ο Γιώργος Κατρούγκαλος, η επιλογή αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι «οι πολίτες που βρίσκονται στο εξωτερικό, ούτε την ίδια πληροφόρηση έχουν, ούτε συμμετέχουν με τον ίδιο τρόπο στον κοινό δημόσιο χώρο με όσους βρίσκονται εντός επικράτειας» και ως εκ τούτου, «είναι πολιτικά αναγκαίο η ψήφος τους να σταθμίζεται με διαφορετικό τρόπο από ό,τι η ψήφος των τελευταίων».
Κατά την κυβέρνηση, όπως δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος, οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ «υποτιμούν τους Έλληνες του εξωτερικού και τους διαχωρίζουν καταργώντας την ισοτιμία της ψήφου, ουσιαστικά παραβιάζει ένα δημοκρατικό δικαίωμα σε Ελληνες πολίτες που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους».
Πίσω από αυτή την θέση όμως, και πίσω και από τις διασταλτικές συνταγματικές ερμηνείες περί ισοτιμίας της ψήφου, υπάρχουν συγκεκριμένοι αριθμοί, ειδικοί πολιτικοί συσχετισμοί και προφανείς πολιτικές στοχεύσεις.
Με βάση τις εκτιμήσεις έμπειρων εκλογικών αναλυτών οι έχοντες την ελληνική ιθαγένεια κάτοικοι εξωτερικού μπορεί να φθάνουν ακόμη και τα 2 εκατομμύρια. Εάν αυτά τα 2 εκατομμύρια προστεθούν στα 10 εκατομμύρια των εγγεγραμμένων στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, τούτο σημαίνει ότι πάμε σε ένα νέο εκλογικό σώμα 12 εκατομμυρίων – ένα εκλογικό σώμα όχι μόνον διευρυμένο κατά 20% αλλά τελείως διαφορετικό στα πολιτισμικά και κοινωνικά του χαρακτηριστικά. Κι όσο δίκαιο, κι όσο εύλογο κι εάν είναι, να επηρεάζει το εκλογικό αποτέλεσμα η ψήφος των παιδιών του brain drain, άλλο τόσο δυσεξήγητο είναι το πώς μπορεί ο ομογενής τρίτης γενιάς της Μινεσότα να αποφασίζει εάν θα αυξηθεί η… τιμή του ρεύματος ή θα μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές στην Ελλάδα.
Δεν είναι τυχαίο πως με αυτό ακριβώς το σκεπτικό κάποιες χώρες με μεγάλο ομογενειακό πληθυσμό όπως η Ιρλανδία, δεν δίνουν καμία δυνατότητα ψήφου σε όσους ζουν στο εξωτερικό, ενώ άλλα κράτη όπως η Γερμανία και η Βρετανία έχουν θέσει όριο στα χρόνια που μπορεί να απουσιάζει κάποιος στο εξωτερικό για να μπορεί να ψηφίσει.
Και με το ίδιο σκεπτικό, στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης θέτουν μάλλον εύλογα το ερώτημα εάν η «ευαισθησία» της κυβέρνησης για την «ισοτιμία της ψήφου των ομογενών» υποκρύπτει άλλα κίνητρα και στόχους. Όπως, για παράδειγμα, την αξιοποίηση των πάγιων πολιτικών δεσμών της ΝΔ με την Εκκλησία, τα λόμπι των Αρχιεπισκοπών του εξωτερικού και τις παραδοσιακά συντηρητικές ομογενειακές οργανώσεις προκειμένου να αλλοιώσει εκ βάθρων το εκλογικό σώμα και τον ιδεολογικο-πολιτικό χάρτη της ελληνικής κοινωνίας.