του Γιώργου Βεργόπουλου
“ακόμη και το να έχει κάποιος ακροδεξιές και εθνικιστικές απόψεις επιτρέπεται στην Δημοκρατία. Η διχαστική πολιτική δεν επιτρέπεται”
Η ακροδεξιά και εθνικιστική στάση της ΝΔ ρίχνει τον σπόρο της πιο ακραίας πόλωσης, ακόμη και του διχασμού. Αυτό δείχνουν οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις και περισσότερο αυτή της Kapa Research για το Έθνος όπου διατυπώνονται ενδιαφέροντα ερωτήματα πέραν της κομματικής προτίμησης των πολιτών. Θα σταθώ σε τρία ευρήματα της μέτρησης. Πρώτον, οι πολίτες φαίνεται να επιλέγουν κόμμα που θα ψηφίσουν περισσότερο από αντίθεση στην “άλλη πλευρά”. Δεύτερο, 18% των πολιτών φέρονται να συμφωνούν με την προτροπή Μπαρμπαρούση για στρατιωτικό πραξικόπημα. Τρίτο, 45% των πολιτών φέρονται να θεωρούν “προδότες” όσους υποστηρίζουν την συμφωνία για την ονομασία της ΠΓΔΜ.
Η ακρίβεια των δημοσκοπικών ευρημάτων τα τελευταία χρόνια αμφισβητείται βάσιμα. Ωστόσο η καθημερινή πολιτική εμπειρία συνηγορεί ότι οι παραπάνω τάσεις, έστω και ποσοτικά διαφορετικές, είναι υπαρκτές και υπολογίσιμες.
Και πρέπει να αποτελέσουν ένα σήμα κινδύνου για κάθε ενεργό δημοκρατικό πολίτη. Γιατί όπως δείχνει και η Ιστορία, ο κίνδυνος του διχασμού είναι ακόμη μεγαλύτερος από αυτόν της ανόδου της ακροδεξιάς. Κατά συνέπεια, το πρώτο καθήκον μας, όπου το “μας” αναφέρεται σε πολύ ευρύτερο του ΣΥΡΙΖΑ φάσμα δημοκρατικών απόψεων, δεν είναι να υπερισχύσουμε σε μια τέτοια πόλωση αλλά να την αποτρέψουμε. Ακριβώς εδώ μπορεί να αναδειχθεί η ειδοποιός διαφορά από την άφρονα πολιτική Μητσοτάκη.
Σε τελευταία ανάλυση, ακόμη και το να έχει κάποιος ακροδεξιές και εθνικιστικές απόψεις επιτρέπεται στην Δημοκρατία. Η διχαστική πολιτική δεν επιτρέπεται, γιατί υπονομεύει άμεσα τους θεσμούς και την κοινωνική και πολιτική συνοχή.
Ο πυρήνας της διχαστικής πολιτικής της εθνικιστικής ακροδεξιάς είναι βέβαια η απονομιμοποίηση της αντίθετης άποψης. Από την πρώτη στιγμή των διαπραγματεύσεων με την ΠΓΔΜ οι εθνικιστικές απόψεις της ελληνικής alt-right, δηλαδή όχι μόνον της Χρυσής Αυγής αλλά της πτέρυγας Σαμαρά στην ΝΔ δεν μπήκαν στην ουσία του προβλήματος αλλά επιδόθηκαν σε δαιμονολογία. Ακόμη από το αρχικό συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης τον Φεβρουάριο, έβλεπες στα συνθήματα να πέφτουν οι σπόροι του διχασμού και της μισαλλοδοξίας. Έβλεπες τον εκβιασμό: ή σταματάτε κάθε προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος ή θα ξεθάψουμε τα φαντάσματα από τις χειρότερες στιγμές του 20ου αιώνα.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν ανήκει αυθεντικά στην εθνικιστική ακροδεξιά. Το πολιτικό έγκλημα του είναι ότι φοβήθηκε. Φοβήθηκε τη δημιουργία “καθαρού” ακροδεξιού κόμματος που θα του στερούσε κάθε πιθανότητα στις εκλογές. Και εκ των υστέρων ίσως να προκύπτει ότι σωστά φοβήθηκε, η απήχηση της ελληνικής alt-right είναι αισθητά μεγαλύτερη από αυτήν της Χρυσής Αυγής. Όμως για να διασώσει το κόμμα του ο Κυριάκος Μητσοτάκης έπαιξε στα ζάρια τη χώρα.
Γιατί η κάλυψη που γρήγορα πρόσφερε στην εθνικιστική ακροδεξιά οδήγησε στην εξάπλωση της. Ήδη σήμερα είναι κυρίαρχη άποψη μέσα στη ΝΔ, οδηγώντας την στο περιθώριο της Ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς. Η προοπτική της ΝΔ βέβαια είναι δικό της πρόβλημα, αλλά ο κίνδυνος η Ελλάδα να γίνει Ουγγαρία ή Πολωνία αφορά όλους μας. Ιδιαίτερα αν συλλογιστούμε ότι συνολικά η νέα ακροδεξιά στην Ευρώπη απειλεί την συνοχή της ΕΕ, ότι η ΝΔ των Μητσοτάκη – Σαμαρά προσχωρεί σε μια αντιευρωπαϊκή εκδοχή της Δεξιάς – Ακροδεξιάς που πιστεύει λιγότερο στην ευρωπαϊκή δημοκρατική ενοποίηση και περισσότερο σε αυταρχικούς ηγέτες όπως ο Τραμπ και ο Πούτιν.
Η πολιτική και ιδεολογική πόλωση ευρύτερης Αριστεράς και Δεξιάς είναι αναπόφευκτη και ίσως επιθυμητή στη συγκυρία μεγάλων επιλογών που διανύει η χώρα. Η τυφλή πόλωση πάνω σε παράλογες διαχωριστικές γραμμές και σε εθνικιστικές ιδεοληψίες θα ήταν ολέθρια. Η ΝΔ και προσωπικά ο Μητσοτάκης επιλέγουν την ταύτιση των δυο συγκρούσεων, της πραγματικής και της φαντασιακής. Η Αριστερά πρέπει να τις διαχωρίσει. Αριστερά και Δεξιά υπάρχουν στη χώρα. Περισσότερο και λιγότερο πατριώτες δεν υπάρχουν.
Ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να ηττηθεί η ανιστόρητη διχαστική γραμμή της εθνικιστικής ακροδεξιάς είναι μια δυναμική διπλή πολιτική ενότητας και συμμαχιών της Αριστεράς. Κοινωνικών και πολιτικών ως Αριστερά, ευρύτατων δημοκρατικών ως αντίπαλο δέος στην ακροδεξιά. Στην επικίνδυνη πόλωση που επιδιώκει η ΝΔ του Μητσοτάκη ξαναγινόμενη η μετεμφυλιακή ΕΡΕ, είμαστε υποχρεωμένοι να είμαστε η συνέχεια και της ΕΔΑ και του Κέντρου ταυτόχρονα. Αν δεν γίνεται “από τα πάνω” λόγω πολιτικής μυωπίας ή προσωπικών συμφερόντων κάποιων παραγόντων του παλιού πολιτικού συστήματος, θα γίνει “από τα κάτω”. Να μην ξεχνάμε ότι ένα βασικό αίτημα της ελληνικής κοινωνίας είναι η ανανέωση προσώπων και το σπάσιμο των παραδοσιακών πελατειακών μηχανισμών. Ας καλέσουμε σ’ αυτήν σε κάθε χώρο και με το πιο ανοιχτό πνεύμα. Ας μείνουν απέναντι ο Σαμαράς, ο Βενιζέλος και οι μηχανισμοί τους. Κι ας δοκιμάσουν να πείσουν τον λαό ότι αυτοί είναι οι … αληθινοί πατριώτες.