Συντάκτης: Μανώλης Σπινθουράκης
Κάποτε ήταν εξαίρεση. Σήμερα τείνουν να εξελιχθούν σε μόδα. Πρόκειται για τις κυβερνήσεις μειοψηφίας που, ωστόσο, έχουν «δεδηλωμένη» την εμπιστοσύνη της Βουλής. Δηλαδή, για τις κυβερνήσεις που ενώ δεν διαθέτουν την απόλυτη πλειοψηφία των βουλευτών, εξακολουθούν να παραμένουν στη θέση τους βασιζόμενες στις ψήφους εμπιστοσύνης ή και ανοχής βουλευτών των οποίων τα κόμματα δεν συμμετέχουν σε αυτές.
Σήμερα, οι 11 από τις 28 χώρες-μέλη της Ε.Ε. έχουν λίγο πολύ τέτοιες κυβερνήσεις. Σε παλαιότερες περιόδους πολλοί θα μιλούσαν για κίνδυνο ακυβερνησίας που απειλεί την Ευρώπη στο σύνολό της. Το γεγονός όμως ότι πολλές από τις κυβερνήσεις αυτές (όπως για παράδειγμα στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία) θεωρούνται επιτυχημένες, έχει περιορίσει δραστικά τα όποια περιθώρια για κινδυνολογίες.
Τούτων δοθέντων, το φαινόμενο των κυβερνήσεων μειοψηφίας στην Ευρώπη θα μπορούσε ίσως περισσότερο να αποδοθεί σε μικροκομματικές τακτικές ευθυνοφοβίας και λιγότερο σε πολιτική κρίση πανευρωπαϊκής εμβέλειας.
Οι χώρες με μειοψηφικές κυβερνήσεις στην Ε.Ε.
● Στην Ιρλανδία, πρωθυπουργός εξελέγη το 2017 ο Λίο Βαράντκαρ, έχοντας τη στήριξη των βουλευτών του κόμματός του (Fine Gael) και μερικών ανεξάρτητων βουλευτών. Ελαβε 57 ψήφους «υπέρ», 50 «κατά», ενώ 47 βουλευτές απείχαν από τη σχετική ψηφοφορία. Συνεχίζει να κυβερνά έχοντας λάβει την ψήφο εμπιστοσύνης του κόμματος Fianna Fáil, το οποίο έχει 44 βουλευτές χωρίς ωστόσο να συμμετέχει στην κυβέρνηση.
● Στη Δανία, πρωθυπουργός είναι ο κεντροδεξιός Λαρς Λόκε Ράσμουσεν, του οποίου το κόμμα (Venstre) συγκυβερνά με τους Φιλελεύθερους και τους Συντηρητικούς. Τα τρία κυβερνητικά κόμματα διαθέτουν 53 βουλευτές στους 179 που έχει η Βουλή της Δανίας. Εχουν όμως λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από το ακροδεξιό Λαϊκό Κόμμα της Δανίας το οποίο έχει εκλέξει 37 βουλευτές, αλλά δεν συμμετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό.
● Στην Τσεχία, πρωθυπουργός είναι ο λαϊκιστής πολιτικός Αντρέι Μπάμπιτς. Συγκυβερνά με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Τσεχίας έχοντας τη στήριξη 105 εκ των 200 βουλευτών του Κοινοβουλίου της χώρας. Εχει λάβει την ψήφο εμπιστοσύνης των κομμουνιστών βουλευτών της Βοημίας και της Μοραβίας, οι οποίοι ωστόσο δεν συμμετέχουν στην κυβέρνηση συνασπισμού.
● Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Συντηρητικό Κόμμα της Τερέζα Μέι κυβερνά ελέγχοντας τις 317 από τις 650 έδρες της Βουλής των Κοινοτήτων. Για να αποκτήσει την κυβερνητική πλειοψηφία, το Συντηρητικό Κόμμα συνεργάζεται με το κόμμα των Ιρλανδών ενωτικών που έχει 10 βουλευτές, χωρίς να συμμετέχει στην κυβέρνηση του Λονδίνου.
● Στην Πορτογαλία, το Σοσιαλιστικό Κόμμα του πρωθυπουργού Aντόνιο Κόστα διαθέτει μόλις 86 από τις 230 έδρες της πορτογαλικής Βουλής. Βασίζεται ωστόσο στην ψήφο εμπιστοσύνης των 36 βουλευτών της ριζοσπαστικής και της κομμουνιστικής Αριστεράς, οι οποίοι δεν συμμετέχουν στην κυβέρνηση.
● Στην Ισπανία, το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE) μαζί με το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Καταλονίας (PSC) διαθέτουν 84 βουλευτές, δηλαδή μόλις το 24% των εδρών της Βουλής. Καταφέρνουν, όμως, να συγκυβερνούν έχοντας μεταξύ άλλων λάβει και την ψήφο εμπιστοσύνης των 71 βουλευτών των Podemos, που δεν συμμετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό.
● Στη Σλοβενία, ο πεντακομματικός κυβερνητικός συνασπισμός που επέλεξε για πρωθυπουργό τον Μάριαν Σάρετς αποτελείται κατά βάση από κεντροαριστερούς και φιλελεύθερους. Επειδή δεν διαθέτει την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία (43 έδρες στις 90), συχνά επιδιώκει τη συνεργασία με ανεξάρτητους βουλευτές.
● Στην Κύπρο, ναι μεν υπάρχει προεδρικό σύστημα, πλην όμως ο Νίκος Αναστασιάδης σε σχέση με το νομοθετικό έργο είναι υποχρεωμένος να συνεργάζεται με αλλά κόμματα αφού το κόμμα του ελέγχει μόνο τις 18 από τις 56 έδρες της Βουλής των Αντιπροσώπων.
● Στην Κροατία, ο κεντροδεξιός κυβερνητικός συνασπισμός υπό τον Αντρέι Πλένκοβιτς ελέγχει τις 75 από τις 151 έδρες της κροατικής Βουλής. Ως εκ τούτου συχνά συνεργάζεται με άλλα κόμματα, πρωτίστως δε με το Αγροτικό Κόμμα της χώρας.
● Στη Σλοβακία, υπάρχει ένας ετερόκλητος κυβερνητικός συνασπισμός κομμάτων ο οποίος αποτελείται από Σοσιαλδημοκράτες, Ούγγρους μειονοτικούς και Σλοβάκους εθνικιστές. Ο πρωθυπουργός Πέτερ Πελεγκρίνι εξελέγη λαμβάνοντας τις ψήφους 81 εκ των 150 βουλευτών. Σήμερα ωστόσο δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία.
● Στο Βέλγιο, η κυβέρνηση υπό τον φιλελεύθερο Σαρλ Μισέλ δεν διαθέτει εδώ και περίπου έναν μήνα την πλειοψηφία στη Βουλή. Και αυτό διότι οι Φλαμανδοί εθνικιστές, οι οποίοι δεν κρύβουν ότι στόχος τους είναι η απόσχιση της Φλάνδρας από το Βέλγιο, αποφάσισαν να αποχωρήσουν από την κυβέρνηση συνεργασίας. Ετσι, απέσυραν τους υπουργούς τους λέγοντας όμως ταυτόχρονα ότι θα υπερψηφίζουν κάθε νομοσχέδιο που υπήρχε στο πρόγραμμα κυβερνητικής συνεργασίας που είχαν υπογράψει με τον Μισέλ.