Ύστερα από τα αποτελέσματα στις κάλπες της Κυριακής, θα πρέπει να έρθουν τα πάνω κάτω για να μην κερδίσει την αυτοδυναμία η Νέα Δημοκρατία στις δεύτερες εκλογές της 25ης Ιουνίου.
- Του Ανδρέα Καψαμπέλη
Ζητούμενο είναι πλέον, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, το εύρος της αυτοδυναμίας αυτής, το οποίο θα εξαρτηθεί όχι μόνο από το «γαλάζιο» ποσοστό, αλλά και από το πόσα κόμματα θα μπουν -και από το πόσα δεν θα μπουν- στη νέα Βουλή.
Για να φανεί καταρχάς η διαφορά μεταξύ της απλής αναλογικής που ίσχυσε την περασμένη Κυριακή και της ενισχυμένης που θα εφαρμοστεί τώρα, η αφετηρία είναι ότι με το 40,79% που απέσπασε -και με 16,01% το άθροισμα των εκτός Βουλής κομμάτων- η Ν.Δ. πήρε 146 έδρες. Με το νέο σύστημα -και με τον ίδιο ακριβώς συσχετισμό- θα κέρδιζε 171 έδρες. Αυτή η αναλογία και μόνο, πάντως, δείχνει ότι δεν είναι ανέφικτος ούτε ο στόχος των 180 εδρών, μολονότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έσπευσε -περισσότερο για λόγους τακτικής- να αποκηρύξει τέτοιες «συλλογιστικές» και να αποδοκιμάσει ανοιχτά τον Αδωνι Γεωργιάδη ο οποίος, ως… μαρτυριάρης, τις εμφάνισε περιχαρής, την επομένη κιόλας, στη δημόσια αγορά.
Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι, ως πρώτο κόμμα, η Ν.Δ. μπορεί να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία -έστω και περιορισμένη αριθμητικά- ακόμη και με πολύ χαμηλότερο ποσοστό από αυτό που κατέγραψε την Κυριακή. Ακόμη και αν η επόμενη Βουλή είναι οκτακομματική και τα κοινοβουλευτικά κόμματα -πιάνοντας αθροιστικά «ταβάνι»- βρεθούν στο 95%, με μια επανάληψη του 40,79% η Ν.Δ. εξασφαλίζει 157 έδρες, όταν τον Ιούλιο του 2019 είχε πάρει 158. Κατ’ αναλογία, με ποσοστό 38,5% θα έχει πλειοψηφία 151 εδρών στη νέα Βουλή. Αυτό μπορεί επομένως να θεωρηθεί και το κάτω όριο για τη «γαλάζια» αυτοδυναμία. Από τους αριθμούς αυτούς, πάντως, ορίζεται γενικά το εύρος στο οποίο θα κινηθεί η διεκδίκησή της, ανάλογα πάντα και με το άθροισμα της δύναμης των εκτός Βουλής κομμάτων.
Για καθένα από τα μικρά κόμματα που δεν πιάνει το όριο του 3% ο πήχης της αυτοδυναμίας για τη Ν.Δ. σε περίπου έναν μήνα από σήμερα θα χαμηλώνει κι άλλο. Ετσι, αν, επί παραδείγματι, η νέα Βουλή είναι επτακομματική και τα «εκτός» κόμματα κινούνται στο 8%, για την αυτοδυναμία θα χρειαστεί ποσοστό της τάξης του 38% προκειμένου η Ν.Δ. να αποσπάσει τουλάχιστον 151 έδρες. Με εξακομματική τη νέα Βουλή και τα εκτός αυτής κόμματα να αθροίζουν γύρω στο 11%, η αυτοδυναμία επιτυγχάνεται με ποσοστό από 37,2% και πάνω.
Στην περίπτωση που επαναληφθεί το φαινόμενο της περασμένης Κυριακής και τα εκτός Βουλής κόμματα αθροίσουν ποσοστό της τάξης του 16%, ο πήχης της «γαλάζιας» αυτοδυναμίας κατεβαίνει εντυπωσιακά. Σε μια τέτοια πεντακομματική Βουλή, για να πιάσει τους 151 βουλευτές αρκεί στη Ν.Δ. ποσοστό μόλις 35,7% και πάνω.
Με πεντακομματική Βουλή είναι αυτονόητα ευκολότερος και ο στόχος για την αυξημένη πλειοψηφία των 180 εδρών. Με ποσοστό 43,7%, η Ν.Δ. θα έχει σπάσει και αυτό το φράγμα, κάτι που σε απόλυτους αριθμούς μεταφράζεται περίπου σε 172.000 ψήφους περισσότερους σε σχέση με τους 2.407.860 της προηγούμενης Κυριακής.
Οσο περισσότερα κόμματα μπουν βεβαίως στη νέα Βουλή τόσο και αυτός ο πήχης θα ανεβαίνει. Ετσι, αν το εκκρεμές της εισόδου κινηθεί προς την αντίθετη κατεύθυνση και τα εκτός Βουλής συμπιεστούν γύρω στο 5%, η Ν.Δ. θα χρειαζόταν ποσοστό της τάξης του 49,5%!
Από αυτά τα παραδείγματα φαίνεται ανάγλυφα η σημασία που έχουν τα εκτός Βουλής κόμματα και οι επιδόσεις τους στην κάλπη. Αποτελούν σε μεγάλο βαθμό τους ρυθμιστές της αυτοδυναμίας, και μάλιστα κατά τρόπο παράδοξο και αντιφατικό. Ενώ κατά κανόνα η ψήφος προς τα κόμματα αυτά είναι ψήφος διαμαρτυρίας, αποδοκιμασίας και τιμωρίας, καταλήγει να μετατρέπεται έμμεσα, λόγω του εκλογικού συστήματος, σε «θετική» ψήφο για το πρώτο κόμμα και να του προσθέτει βουλευτικές έδρες. Στο πλαίσιο αυτό, μάλιστα, θα βόλευε ιδιαίτερα τη Ν.Δ. η ύπαρξη κομμάτων που θα μείνουν οριακά εκτός Βουλής, αλλά, την ίδια στιγμή, η έστω και οριακή πιθανή είσοδός τους μετατρέπεται σε δίκοπο μαχαίρι, αφού δυσκολεύει την αυτοδυναμία.
Εκτός Βουλής
Στις εκλογές της περασμένης Κυριακής, τρία κόμματα κινήθηκαν σε αυτή την κατηγορία: η ΝΙΚΗ, η Πλεύση Ελευθερίας και το ΜέΡΑ25. Σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα, έλαβαν η ΝΙΚΗ 2,92%, η Πλεύση Ελευθερίας 2,89% και το ΜέΡΑ25 2,63%. Στις κάλπες της 25ης Ιουνίου θα δοκιμάσουν για πρώτη φορά την τύχη τους και τα κόμματα του Πρόδρομου Εμφιετζόγλου και της Αφροδίτης Λατινοπούλου, που στις προηγούμενες εκλογές αποκλείστηκαν από τον Αρειο Πάγο. Την ίδια στιγμή, κάποια από τα κόμματα που κινήθηκαν κάτω από το 1%, όπως η Εθνική Δημιουργία των Θ. Τζήμερου και Φ. Κρανιδιώτη, δεν θα συμμετάσχουν στην προσεχή αναμέτρηση, ενώ σε άλλα γίνονται πυρετώδεις διεργασίες και συναντήσεις προκειμένου να προχωρήσουν σε συμπράξεις. Σε «πανστρατιά» έχει καλέσει από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος, ο οποίος προανήγγειλε εξελίξεις στο θέμα αυτό τις αμέσως επόμενες ημέρες.
Σε γενικές γραμμές, πάντως, αναμένεται να μειωθεί ο αριθμός των μικρών κομμάτων που θα συμμετάσχουν σε αυτή την αναμέτρηση, και μένει να φανεί πώς θα διαμορφωθεί το άθροισμα των ποσοστών τους στην κάλπη της 25ης Ιουνίου.
Το φράγμα του 38,5%
Με δεδομένα όλα αυτά, σε ποια περίπτωση μπορεί να απειληθεί η αυτοδυναμία της Ν.Δ.; Ενας τέτοιος κίνδυνος αυτή τη στιγμή φαντάζει περισσότερο θεωρητικός, για αυτό ήδη η συζήτηση στον δημόσιο λόγο κινείται μεταξύ «αυτοδυναμίας» και «παντοδυναμίας» του Κ. Μητσοτάκη, τουλάχιστον από αριθμητικής πλευράς.
Για να πέσει κάτω από το (πιο «δυσμενές») φράγμα του 38,5% η Ν.Δ., θα πρέπει είτε να υπάρξει πολύ μεγάλη χαλάρωση στη «γαλάζια» ψήφο, υπό τη βεβαιότητα της σίγουρης νίκης, είτε να αυξηθούν εντυπωσιακά (ύστερα από το οδυνηρό σοκ της Κυριακής) η αντισυσπείρωση και η συμμετοχή στις νέες κάλπες από τον χώρο της αντιπολίτευσης, επηρεάζοντας έτσι και τον τελικό συσχετισμό των ποσοστών.
Πάντως, όλη αυτή η συζήτηση περί ενδεχόμενης μη αυτοδυναμίας, στην οποία μετέχουν εκούσια ή ακούσια διάφορες πλευρές, εξυπηρετεί εκ των πραγμάτων τον κ. Μητσοτάκη, ο οποίος τις προσεχείς τέσσερις εβδομάδες θα τη χρησιμοποιήσει για να διατηρήσει τη συσπείρωση στη Ν.Δ. και να ενισχύσει το αφήγημα της «κυβερνησιμότητας» και της «σταθερότητας» που (απέναντι στην «αλλαγή» την οποία επαγγελλόταν ο ΣΥΡΙΖΑ) τον βοήθησε να καταγάγει θρίαμβο από την πρώτη Κυριακή.