Οποιος θέλει να αποτελεί μέλος της διακυβέρνησης Μητσοτάκη γνωρίζει εκ των προτέρων ότι η εξουσία του είναι περιορισμένη, μειωμένη, αφυδατωμένη!
Στόχος του Μητσοτάκη ήταν να μετατρέψει-μεταλλάξει αθόρυβα και σταδιακά τη Νέα Δημοκρατία σε κόμμα του Κέντρου
Του Μανώλη Κοττάκη
Εάν θέλει κανείς να αναζητήσει τη ρίζα του κακού για την αιφνίδια απώλεια στηρίξεως που υπέστη το αεροσκάφος της κεντροδεξιάς παράταξης κατά τη διάρκεια της πορείας του στους αιθέρες της διακυβέρνησης της χώρας, δεν έχουμε παρά να επικεντρωθούμε σε τρεις χρονικές περιόδους: δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές του Ιουλίου του 2019, η πρώτη. Εναν μήνα μετά τις εκλογές του 2019, η δεύτερη.
Δύο χρόνια και κάτι μετά τις εκλογές του 2019, η τρίτη. Δύο εβδομάδες πριν από τις εθνικές εκλογές του 2019, στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού εξαφανίστηκαν από το προσκήνιο και κλείστηκαν σε σκοτεινά δωμάτια εκτός των γραφείων της οδού Πειραιώς, κάπου στο κέντρο του Κολωνακίου, προκειμένου να επιλέξουν τα 400 έμπιστα στελέχη τα οποία θα συγκροτήσουν τον νέο κρατικό μηχανισμό. Ο οποίος, προς ευχάριστη έκπληξη όλων, συγκροτήθηκε ταχύτατα αμέσως μετά την ορκωμοσία της κυβέρνησης.
Στις μυστικές συσκέψεις εκείνης της περιόδου αποφασίστηκε ότι το 30% έως 40% των θέσεων του κρατικού μηχανισμού θα καταληφθεί από πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ κυρίως του εκσυγχρονιστικού πυρήνα, με απευθείας αναφορές στον Κώστα Σημίτη και τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Λιγότερο στον Γιώργο Παπανδρέου.
Εκπρόσωποι της Ελλάδας στους διεθνείς οργανισμούς, πρόεδροι ανεξάρτητων Αρχών, διοικητές – υποδιοικητές τραπεζών, γενικοί γραμματείς, διοικητές ΔΕΚΟ, νοσοκομείων, ειδικοί σύμβουλοι, μετακλητοί υπάλληλοι (κάποιοι εξ αυτών δεν κρατήθηκαν – πήγαν και πανηγύριζαν στη Χαριλάου Τρικούπη το βράδυ της εκλογής του Νίκου Ανδρουλάκη) επελέγησαν από το πανέρι του εκσυγχρονισμού, διότι στόχος του κυρίου Μητσοτάκη ήταν να μετατρέψει-μεταλλάξει αθόρυβα και σταδιακά τη Νέα Δημοκρατία σε κόμμα του Κέντρου. Σε κόμμα ΠΑΣΟΚ. Χρησιμοποιώντας τους ανθρώπους του και αντιγράφοντας τις καθεστωτικές πρακτικές του.
Σε εκείνη τη χρονική στιγμή λοιπόν θα πρέπει να επικεντρωθούμε και να αρχίσουμε την έρευνά μας, αν θέλουμε να βρούμε τις κακοδαιμονίες της Νέας Δημοκρατίας τού σήμερα, όπως κατάντησε με το σκάνδαλο των υποκλοπών. Τότε εντοπίζεται το πρώτο μεγάλο στρατηγικό λάθος. Πριν από τις εκλογές του 2019, η Νέα Δημοκρατία μετατράπηκε σε ένα κόμμα που είχε αποκλειστικά στραμμένη την προσοχή του στις εξελίξεις στο παραπαίον ΠΑΣΟΚ.
Σε ένα κόμμα που σταμάτησε να ασχολείται με τον εαυτό του, με αυτό που ονομάζεται «παράταξη». Σε ένα κόμμα εντός του οποίου ποτέ δεν ένιωσε άνετα ο Κυριάκος Μητσοτάκης και θέλησε να το ξεφορτωθεί με τη μέθοδο της εκκαθάρισης εν λειτουργία. Η δεύτερη περίοδος που διερευνούμε για να αναζητήσουμε τη ρίζα του κακού, το οποίο οδήγησε στη σημερινή κρίση τη Νέα Δημοκρατία, είναι το φθινόπωρο του 2019. Τότε που ψηφίστηκε ο νόμος για το επιτελικό κράτος.
Τι σημαίνει στην πράξη επιτελικό κράτος; Απάντηση: Επιτελικό κράτος σημαίνει υπερσυγκέντρωση εξουσιών στο Μέγαρο Μαξίμου. Λήψη αποφάσεων για όλα τα μείζονα θέματα στο Μέγαρο Μαξίμου, όχι στα υπουργεία. Σημαίνει υποβάθμιση των υπουργών σε «αυτοφωράκηδες», οι οποίοι εντέλλονταν από το κέντρο της κυβέρνησης να εγκρίνουν, να εκτελούν και να υπογράφουν ό,τι τους διαβιβάζεται.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, στο πλαίσιο του επιτελικού κράτους, στην πραγματικότητα αφαιρέθηκε το δικαίωμα της κρίσιμης υπογραφής από τον υπουργό με ολίγες εξαιρέσεις. Συμβάσεις με οικονομικό αντικείμενο μεγάλης αξίας υπογράφουν πλέον μόνο οι υπηρεσιακοί γενικοί γραμματείς οι οποίοι διορίστηκαν απευθείας από το Μέγαρο Μαξίμου. Μετατάξεις, αποσπάσεις και μεταθέσεις υπογράφουν οι γενικοί γραμματείς.
Ούτε σε αυτό δεν έχουν πλέον λόγο τυπικώς οι υπουργοί. Οποιος θέλει λοιπόν να αποτελεί μέλος της διακυβέρνησης Μητσοτάκη γνωρίζει εκ των προτέρων ότι η εξουσία του είναι περιορισμένη, μειωμένη, αφυδατωμένη και ό,τι η μακροημέρευσή του στην κυβέρνηση συνδέεται ευθέως με την υπακοή του προς το Μαξίμου. Στο οποίο συγκεντρώθηκαν υπερεξουσίες επί όλων των θεμάτων της κυβερνητικής ύλης, είτε τυπικώς, με νόμο του κράτους, είτε ατύπως. Μετατάξεις στην ΕΥΠ γίνονταν; Το Μαξίμου γνώριζε τα πάντα. Προαγωγές και αποστρατείες στις Ενοπλες Δυνάμεις γίνονταν;
Το Μαξίμου γνώριζε τα πάντα. Κρίσεις στην Αστυνομία γίνονταν; Το Μαξίμου γνώριζε, και μάλιστα σε πραγματικό χρόνο, την ώρα που συνεδρίαζαν τα συμβούλια κρίσεων. Αστυνομικοί διετίθεντο για τη φρούρηση παρουσιαστή ο οποίος κατέληξε στις Φυλακές Κορυδαλλού; Το Μαξίμου γνώριζε τα πάντα. Διανομή των κονδυλίων του Τύπου για την πανδημία στο πλαίσιο της λίστας Πέτσα πραγματοποιείτο; Το Μαξίμου γνώριζε τα πάντα.
Ακόμη και στην υπόθεση με τα vouchers του υπουργείου Εργασίας, η κρίση χτύπησε την πόρτα του κυβερνητικού μεγάρου και οι ερωτήσεις έφτασαν έξω από την αυλή του πρωθυπουργού. Επιτελικό κράτος, εν τέλει, σημαίνει ίχνη του Μαξίμου παντού μέσα στο κράτος. Διερωτήθηκα τότε σε σημειώματά μου εάν η συγκέντρωση εξουσίας στο πρωθυπουργικό γραφείο, που αλλοίωνε το πολίτευμα σε ημιπροεδρικό, θα έβγαινε σε καλό στον πρωθυπουργό.
Ειδικά μετά την απόφαση να αναλάβει την πολιτική ευθύνη για την αρμοδιότητα και τη λειτουργία της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών με απόφαση που δημοσιεύτηκε στο φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως. Οι αρμόδιοι μου απαντούσαν με αυτοπεποίθηση τότε ότι το σύστημα αυτό εξασφαλίζει πειθαρχία και αποτελεσματικότητα στην παραγωγή του κυβερνητικού έργου. Αντιθέτως, ο ίδιος τούς επεσήμαινα ότι το μοντέλο αυτό, αργά ή γρήγορα, δεν ξέρω πόσο χρόνο θα πάρει, θα «σκάσει» κάποια στιγμή στα χέρια του πρωθυπουργού. Νομοτελειακά. Και «έσκασε» με τον χειρότερο δυνατό τρόπο.
Τόσο η αξιωματική αντιπολίτευση όσο και ο Ευάγγελος Βενιζέλος ανοίγουν τώρα περιτέχνως ζήτημα διερεύνησης ποινικών ευθυνών του πρωθυπουργού και του γενικού γραμματέα της κυβέρνησης για την υπόθεση των υποκλοπών. Καθώς πάνω από τον διοικητή της ΕΥΠ και την αρμόδια εισαγγελέα, σύμφωνα με τη νομοθεσία, πολιτικός προϊστάμενος πλέον είναι ο πρωθυπουργός και όχι ο υπουργός Δημόσιας Τάξης.
Η τρίτη περίοδος στην οποία κανείς μπορεί να εντοπίσει τη ρίζα του κακού για την κρίση στη Νέα Δημοκρατία προσδιορίζεται αμέσως μετά τον θάνατο της Φώφης Γεννηματά και την έναρξη των εσωκομματικών διαδικασιών για την εκλογή αρχηγού στο ΠΑΣΟΚ. Η περίοδος αυτή συμπίπτει απολύτως με την παρακολούθηση του κινητού του κυρίου Ανδρουλάκη από την ΕΥΠ και προκαλεί ευλόγως συνειρμούς.
Με δεδομένο ότι η Νέα Δημοκρατία, όπως υπογραμμίσαμε ανωτέρω, από την αρχή της θητείας της, λόγω και της απλής αναλογικής, μεταλλάχθηκε σε ένα κόμμα με επικεντρωμένη διαρκώς την προσοχή του στις εξελίξεις στο εσωτερικό του τρίτου κοινοβουλευτικού κόμματος της Βουλής, δεν μας προκαλούν απορία όλα όσα συνέβησαν εκείνη την εποχή. Ο ηγετικός πυρήνας της Νέας Δημοκρατίας, ο πρωθυπουργός, ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, υπουργοί όπως ο Αδωνις Γεωργιάδης, φιλελεύθεροι επιχειρηματίες και εφοπλιστές αναμείχθηκαν ευθέως στη διαδικασία για την εκλογή αρχηγού στο ΠΑΣΟΚ, εκφράζοντας ανοιχτά την προτίμησή τους στην υποψηφιότητα του Ανδρέα Λοβέρδου.
Το Μαξίμου γιατί υπολόγιζε ότι με την εκλογή του κυρίου Λοβέρδου στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ θα έχει εξασφαλισμένο κυβερνητικό εταίρο σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας στις πρώτες ή στις δεύτερες εκλογές. Ο κύριος Σαμαράς και ο κύριος Γεωργιάδης επειδή υπήρξαν στην ίδια κυβέρνηση και επειδή τους ένωνε η Novartis. Υπολογίζεται ότι, από το 24% που έλαβε ο Ανδρέας Λοβέρδος στην κάλπη, περίπου το 10% προέρχεται από χιλιάδες μεταλλαγμένους νεοδημοκράτες που προσήλθαν σε αυτήν για να τον ψηφίσουν και να τον «σπρώξουν» στον δεύτερο γύρο. Μέχρι και εφοπλιστές πήγαν στην κάλπη για χάρη του. Και το μετάνιωσαν. Σας το λέω μετά λόγου γνώσεως.
Τούτων δοθέντων, η εκλογή του ανεξέλεγκτου Ανδρουλάκη στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ, τον οποίο ψήφισε έως και η τελευταία μπαργούμαν των 400 ευρώ της επικράτειας (τόσο αθόρυβο δίκτυο είχε δημιουργήσει ακόμη και μέσα στη νύχτα), δεν ήταν αρχικώς ένα επιθυμητό σενάριο για τη Νέα Δημοκρατία. Ωστόσο, όταν στον δεύτερο γύρο εισήλθαν οι κύριοι Ανδρουλάκης και Παπανδρέου, το Μαξίμου εξέφρασε εμμέσως την προτίμησή του στον κύριο Ανδρουλάκη παρά στον ύποπτο για συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ Γιώργο Παπανδρέου. Εστειλε μάλιστα έως και τον γραμματέα της Πολιτικής Επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας Παύλο Μαρινάκη στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ για να διακηρύξει ενώπιον του κυρίου Ανδρουλάκη ότι «αυτά που μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν».
Μέσα στο φόντο εκείνης της περιόδου, η οποία όσοι έχουμε καλή μνήμη θυμόμαστε ότι ξεκίνησε με μια συγχορδία δημοσκοπήσεων στον κυριακάτικο Τύπο που έδιναν προβάδισμα στην εκλογή του Ανδρέα Λοβέρδου στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ, πρέπει να ιδωθεί και η παρακολούθηση του κυρίου Ανδρουλάκη. Η ερμηνεία για την Αρμενία και την Ουκρανία είναι φύκια για μεταξωτές κορδέλες.
Η Νέα Δημοκρατία, αντί να ασχοληθεί με τον εαυτό της και την παράταξή της, θέλησε πάση θυσία και πάση δυνάμει να μετατρέψει σε υποκατάστημά της το ΠΑΣΟΚ και σε υπάλληλο της ηγεσίας της τον πρόεδρό του. Πράγμα αδύνατον, όπως την είχαμε προειδοποιήσει από αυτή εδώ τη θέση, υπενθυμίζοντάς της ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης είναι βαθύ ΠΑΣΟΚ «των σπηλαίων», αντιδεξιός, αντιμητσοτακικός και βεβαίως Κρητικός. Και, όταν όλα άρχισαν να στραβώνουν στις σχέσεις μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ, η μονίμως αλληθωρίζουσα προς τη Χαριλάου Τρικούπη και διαρκώς ετεροπροσδιοριζόμενη Νέα Δημοκρατία έκανε το αδιανόητο: Με απόφαση του πρωθυπουργού διορίστηκε ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Βενιζέλος μέλος της επιτροπής σοφών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Ως… νέο άνοιγμα προς το Κέντρο. Για να τον «ευχαριστεί» και να τον πληρώνει σήμερα ο κύριος Βενιζέλος για αυτή του την πολιτική γαλαντομία, γράφοντας άρθρα που εμμέσως υποδεικνύουν ποινική ευθύνη του κυρίου Μητσοτάκη για το θέμα των υποκλοπών! (Ετσι δικαιώνεται η Μαρίκα Μητσοτάκη, που υποστήριζε για περιπτώσεις όπως του Ευάγγελου Βενιζέλου ότι ποτέ δεν πρέπει να εμπιστεύεσαι έναν… κοντολαίμη.)
Ολα όσα συμβαίνουν λοιπόν σήμερα έχουν αιτίες: την υπερσυγκέντρωση εξουσιών με ονοματεπώνυμο στο γραφείο του πρωθυπουργού και την ανιστόρητη προσέγγιση της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας, η οποία, αγνοώντας ανακλαστικά δεκαετιών, πίστεψε ότι μετερχόμενη διάφορες πολιτικές μεθόδους και αξιοποιούσα σκελετούς που ενδεχομένως είχε στην ντουλάπα του ο κύριος Ανδρουλάκης στο τέλος θα επιτύγχανε την ένωση των δύο κομμάτων σε ένα. Ακριβέστερα, θα απορροφούσε το ΠΑΣΟΚ όπως η μητρική εταιρία απορροφά τη θυγατρική. Δεκαετίες πολιτικής αντιπαλότητας μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ όμως δεν σβήνονται μέσα σε μια βραδιά, επειδή μπήκε στην παρέα ο ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό δεν το κατάλαβε ο κύριος Μητσοτάκης, ο οποίος θέλησε να μετατρέψει τη Νέα Δημοκρατία σε κεντρώο ΠΑΣΟΚ. Για να μιλήσουμε με όρους τρέχουσας ειδησεογραφίας, αν και πολλοί θεωρούν ότι η… ακοή του Μαξίμου ήταν… υπεραναπτυγμένη αυτή την περίοδο και μας άκουγε όλους, στην πραγματικότητα όσα και να λέγαμε, είτε ιδιωτικώς είτε δημοσίως, το Μαξίμου ποτέ δεν μας… άκουγε! Μολονότι κατηγορείται ότι διέθετε… ώτα ακουόντων, οι δραματικές εξελίξεις αυτής της περιόδου δείχνουν ότι εμείς απευθυνόμασταν εις ώτα… μη ακουόντων!