Όσοι πιστεύουν ότι το ασφαλιστικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης που ψηφίζεται σήμερα πρόκειται πρωτίστως να αλλάξει το συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας στην επικουρική ασφάλιση κάνουν μεγάλο λάθος. Ο βασικός του στόχος είναι να αλλάξει τους συνταξιούχους. Την εικόνα και την νοοτροπία τους. Να τους «ξεβλαχέψει» όπως έλεγε κι ένας …επιτυχημένος εκδότης της «σημιτικής περιόδου» που σήμερα έχει πτωχεύσει.
Η κυβέρνηση κουράστηκε πια με τις εικόνες ανθρώπων μιας κάποιας ηλικίας που το στερεότυπο τους θέλει να βρίσκονται σε ουρές τραπεζών, η δημόσιων οργανισμών προκειμένου είτε να πάρουν την σύνταξή τους, είτε να επωφεληθούν κάποιας παροχής. Πολύ δε περισσότερο οργίζεται όταν οι ίδιοι άνθρωποι έχουν την κακή συνήθεια να μαζεύονται σε συγκεντρώσεις και μετά να κάνουν πορείες και να διεκδικούν αυξήσεις στις συντάξεις. Ακόμη χειρότερα όταν φαίνεται να έχουν στο κεφάλι τους τη παράλογη ιδέα ότι το ύψος των συντάξεων και των παροχών είναι υπόθεση του κράτους που οφείλει να διαθέτει τις εισφορές των ταμείων ακόμη και τους πόρους του προϋπολογισμού γι αυτό.
Ο συνταξιούχος «νέου τύπου» που έχει στο μυαλό της η Νέα Δημοκρατία και για τον οποίο νομοθετούν ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης και ο αρμόδιος υφυπουργός Πάνος Τσακλόγλου, είναι άλλο πράγμα. Ξέρει ότι – όπως όλα σε αυτή την ζωή- οι συντάξεις είναι υπόθεση που κρίνεται από τις αγορές. Καταλαβαίνει ότι οι εισφορές δεν υπάρχουν για να ανακυκλώνονται ανάμεσα σε συνταξιούχους και εργαζόμενους αλλά πρέπει να επενδύονται. Γιατί τις έχουμε άλλωστε τις χρηματαγορές σε όλο τον πλανήτη; Για να τις κοιτάμε;
Γλαφυρά τα είπε όλα αυτά στην Βουλή ο Κωστής Χατζηδάκης όταν περιέγραψε τον μελλοντικό συνταξιούχο. Η περιγραφή λίγο απείχε από ένα μεγαλοστέλεχος της Wall Street. Όπως δήλωσε με το νέο σύστημα που εισάγεται
«ο οποιοσδήποτε ασφαλισμένος να δίνει εισφορές για τον οποιονδήποτε σημερινό συνταξιούχο, ο καθένας από δω και πέρα θα έχει έναν ατομικό λογαριασμό που θα μπορεί να τον παρακολουθεί και από το κινητό του τηλέφωνο, θα βλέπει την εξέλιξή του, όπως βλέπει ο καθένας τον τραπεζικό του λογαριασμό και θα μπορεί να διαλέγει και το δικό του επενδυτικό προφίλ».
Μάλιστα περιέγραψε την πορεία συνταξιοδότησης ενός ασφαλισμένου σχεδόν σαν … video game. Εξήγησε πως «θα υπάρχουν τρία διαφορετικά επενδυτικά προφίλ, ένα πιο συντηρητικό, ένα πιο ισορροπημένο και ένα πιο επιθετικό. Ανάλογα με την εξέλιξη των πραγμάτων και του λογαριασμού του, κάθε πενταετία θα μπορεί να αλλάζει και το επενδυτικό του προφίλ σε συνεννόηση με το ΤΕΚΑ, το νέο δημόσιο ταμείο το οποίο δημιουργείται, το οποίο θα είναι αρμόδιο για τη διαχείριση των επικουρικών συντάξεων των νέων και για τις επενδύσεις». Έτσι ανέλυσε ο υπουργός Εργασίας «ο ασφαλισμένος, ο νέος άνθρωπος, θα έχει έλεγχο στη σύνταξή του. Δεν θα είναι αυτός και ένας μεγάλος κουβάς που θα δίνει για τους άλλους, αλλά θα είναι αυτός και ο ατομικός του λογαριασμός, τον οποίο θα μπορεί να επηρεάζει».
Αυτό που δεν μπήκε στον κόπο να εξηγήσει ο υπουργός Εργασίας, είναι πώς οι επενδύσεις των εισφορών του ταμείου θα καθορίζονται από την διοίκηση του ταμείου που δημιουργείται. Αυτό σύμφωνα με τον εισηγητή της Νέας Δημοκρατίας Περικλή Μαντά θα «υλοποιεί πολιτικές επενδύσεων και πρακτικές διακυβέρνησης που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε μόνο στην ιδιωτική οικονομία». Μάλιστα, δίχως να μπορεί ουσιαστικά να ελέγξει κανείς τις πράξεις του αφού αυτές θα αφορούν επενδυτικά πακέτα που θα έχουν αποδόσεις στο μέλλον ενώ επιπρόσθετα στο νομοσχέδιο προβλέπεται διάταξη που ορίζει δικαστική ακαταδίωκτο για τα μέλη του ταμείου. Έτσι λοιπόν οι υποτιθέμενες «επιλογές» του ασφαλισμένου και το επίπεδο ρίσκου θα είναι εξαρχής αποφασισμένα και κατασκευασμένα.
Με αποτέλεσμα ο μόνος «έλεγχος» που θα μπορεί να ασκήσει ο μελλοντικός συνταξιούχος είναι το πώς ακριβώς θα «τζογάρει» τα χρήματα που θα παρακρατούνται από τον μισθό του σε πεδία που δεν θα γνωρίζει.
Αυξήσεις σε …40 χρόνια
Επίσης ο Κωστής Χατζηδάκης φρόντισε να «τάξει» αυξήσεις στις μελλοντικές συντάξεις της τάξης του 68%. «Μπορούμε να οδηγηθούμε σε μεγαλύτερες επικουρικές συντάξεις των νέων σε σχέση με το αν κρατάγαμε το σημερινό σύστημα, μεγαλύτερες από 43% μέχρι 68%. Δεν τα λες και αμελητέα αυτά τα πλεονεκτήματα» ήταν η χαρακτηριστική φράση του.
Βεβαίως η …λεπτομέρεια που ξέχασε να αναφέρει ο υπουργός Εργασίας είναι πώς το αν θα επαληθευθεί η όχι η πρόβλεψή αυτή είναι κάτι που θα κριθεί μετά από 30 και 40 χρόνια. Δηλαδή όταν θα εκδοθούν οι πρώτες συντάξεις των ασφαλισμένων με το κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Προφανώς λοιπόν ούτε η σημερινή κυβέρνηση, ούτε η σημερινή ηγεσία του υπουργείου Εργασίας θα λογοδοτήσουν για αυτή την επιλογή τους. Έτσι μπορούν να μιλάνε για οποιεσδήποτε αποδόσεις θέλουν εκ του ασφαλούς.
Στους πλέον εντυπωσιακούς ισχυρισμούς του Κωστή Χατζηδάκη, δεν μπορούμε παρά να συνυπολογίσουμε και αυτόν που θέλει το νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό να ψηφίζεται προκειμένου να αντιμετωπιστεί η μαύρη και ανασφάλιστη εργασία. Το σκεπτικό του είναι πως το ότι υφίστανται ανασφάλιστοι εργαζόμενοι οφείλεται σε …επιλογή των ίδιων και όχι στην άρνηση των εργοδοτών που προτιμούν όλες τις άλλες «ελαστικές» μορφές που έχει θέσει στην διάθεσή της η ισχύουσα νομοθεσία. Σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας «μέχρι τώρα επειδή δεν νοιάζεται ο καθένας για τη σύνταξή του, πιστεύει ότι δεν θα πάρει, συμφωνεί κάτω από το τραπέζι με τον εργοδότη και έτσι έχουμε μαύρη υπό δηλωμένη εργασία και δεν δηλώνονται οι ασφαλιστικές εισφορές και έχουμε τα γνωστά φαινόμενα που καταδικάζουμε».
Φυσικά η κυβέρνηση δεν ξέχασε και το πάγιο επιχείρημά της που λέει ότι (και) αυτό το νομοσχέδιο έχει εγκριθεί από τον ελληνικό λαό με τις εκλογές του Ιουλίου του 2019. Μάλιστα ο Κωστής Χατζηδάκης «το πήγε» και λίγο νωρίτερα. Ισχυρίστηκε πως «ήδη, από τη Διεθνή Έκθεση του 2018 η Ν.Δ έχει μιλήσει για το ότι θα εισαχθεί το σύστημα που σήμερα εισάγουμε με αυτό εδώ το νομοσχέδιο. Είχαμε κάνει καθαρούς λογαριασμούς με τους πολίτες, είχε αντιδράσει από τότε η αντιπολίτευση. Οι Έλληνες πολίτες είχαν ακούσει και τους μεν και τους δε. Επέλεξαν το δικό μας πρόγραμμα και το πρόγραμμά μας είναι αυτό που εφαρμόζουμε». Όπως όλοι θυμόμαστε βέβαια ο Κυριάκος Μητσοτάκης, παρότι υπήρχαν αυτές οι προβλέψεις στο πρόγραμμα της Ν.Δ, φρόντιζε να διαφημίζει την μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για τους μικρομεσαίους και την γρήγορη έκδοση συντάξεων. Όχι την ιδιωτικοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων, ένα στοιχείο του προεκλογικού του προγράμματος έντεχνα άφηνε στην σκιά.