Ο Κυριάκος Μητσοτάκης με την χθεσινή επίσκεψή του στο υπουργείο Εργασίας έδωσε το σήμα για άμεση εκκίνηση σε δύο πολιτικά projects υψηλού συμβολισμού και, πιθανώς, ακόμη πιο υψηλής κοινωνικής φόρτισης.
Το πρώτο είναι το μεγάλο εργασιακό νομοσχέδιο με αιχμή το ελαστικό 8ωρο (δηλαδή 10ωρο) και τις ευέλικτες (δηλαδή απλήρωτες) υπερωρίες. Το δεύτερο είναι η ασφαλιστική μεταρρύθμιση που εισάγει τον κεφαλαιοποιητικό πυλώνα και τον ιδιωτικό τομέα στην επικουρική ασφάλιση. Το εργασιακό θα έρθει στην Βουλή πιθανότατα μέσα στον Φεβρουράριο και το ασφαλιστικό, θα ακολουθήσει αμέσως μετά.
Και τα δύο μαζί συγκροτούν, στην πράξη, την άμεση μετατροπή του νεοφιλελεύθερου δόγματος Πισσαρίδη σε εφαρμοσμένη πολιτική. Ή άλλως, εν μέσω πανδημίας και με ανοιχτό σχεδιασμό για πρόωρες εκλογές στην πρώτη ευκαιρία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιλέγει να ρισκάρει συγκρούσεις και δημιουργία κοινωνικών μετώπων.
Μοιάζει πολιτικά παράδοξο, βασίζεται όμως σε συγκεκριμένη τακτική, σε υψηλή πολιτική αυτοπεποίθηση, καθώς και στις αναλύσεις των εκλογολόγων του Μαξίμου.
Στο πρωθυπουργικό επιτελείο θεωρούν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης ψηφίστηκε για την μεταρρυθμιστική του ατζέντα, όπως τουλάχιστον αποκαλούν το σχέδιο αποδιάρθρωσης των εργασιακών σχέσεων και του κοινωνικού κράτους. Θέλουν να δείξουν ότι η κυβέρνηση είναι συνεπής σ’ αυτήν την μεταρρυθμιστική ατζέντα, τολμά, και σπάει αυγά με πολιτικές που κάνουν κυρίαρχο το ιδεολογικό της στίγμα.
Δεν φοβούνται την σύγκρουση στους δρόμους διότι εκτιμούν ότι η ήδη διαλυμένη, λόγω και της πανδημίας, αγορά εργασίας δεν θα βγάλει κοινωνικές αντιστάσεις – καλύτερα υποαμειβόμενος παρά άνεργος, είναι το νέο δόγμα για τον ιδιωτικό τομέα. Και, επιπλέον, εμπιστεύονται τους δημοσκόπους της ΝΔ που, παρά την φθορά από τους χειρισμούς της πανδημίας, διαπιστώνουν αντοχή του κυβερνητικού «αναπτυξιακού» αφηγήματος.
Κατά την ανάγνωση που κάνει τουλάχιστον το Μαξίμου στις δημοσκοπήσεις, η κυβέρνηση πιστώνεται ότι «έχει συγκεκριμένη και συμπαγή αναπτυξιακή πρόταση, σε αντίθεση με τον ΣΥΡΙΖΑ», όπως λέγεται χαρακτηριστικά.
Τούτων δοθέντων, μέσα στο επόμενο δίμηνο η… ανάπτυξη θα περάσει μέσα από ανατροπές εμβληματικών εργασιακών, κοινωνικών και συνδικαλιστικών κεκτημένων.
Ο νέος εργασιακός νόμος που θα φέρει την υπογραφή του Κωστή Χατζηδάκη, θεσμοθετεί σχεδόν απόλυτη «ευελιξία» στη διευθέτηση του χρόνου εργασίας και των υπερωριών, με 8ωρο α λα καρτ και με σημαντική αύξηση του πλαφόν των νόμιμων υπερωριών. Οι επιχειρήσεις θα μπορούν να απασχολούν εργαζομένους έως και 10 ώρες ημερησίως, χωρίς πρόσθετη αμοιβή, εφόσον εντός 6μήνου «εξοφλούν» τις πρόσθετες ώρες εργασίας, πέραν του 8ώρου, με ρεπό ή άδειες.
Ο ίδιος νόμος αυξάνει το πλαφόν των νόμιμων υπερωριών που σήμερα φθάνει, στο μέγιστο, στις 48 ώρες ανά 6μηνο. Κι επίσης καταργεί τον νόμο 1264/82, τον ιστορικό νόμο του Ανδρέα Παπανδρέου και της περιόδου της «Αλλαγής» για τις συνδικαλιστικές ελευθερίες που μέχρι σήμερα καμία κυβέρνηση δεν είχε επιχειρήσει να αγγίξει.
Στο ασφαλιστικό, η μεγάλη ανατροπή θα έρθει με την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού πυλώνα στην επικούρηση. Οι εισφορές επικουρικής ασφάλισης κάθε νέου ασφαλισμένου θα μπαίνουν στον ατομικό του «κουμπαρά» και θα επενδύονται, αντί να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των σημερινών συντάξεων.
Στο νέο σύστημα οι επικουρικές συντάξεις θα καθορίζονται από τις αποδόσεις των επενδύσεων αυτών. Θα δημιουργηθούν τρία επενδυτικά προφίλ, χαμηλού, μεσαίου και υψηλού ρίσκου, και οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να επιλέγουν πού θα εντάξουν τον «κουμπαρά» τους. Πέραν του ρίσκου, το μεγάλο ζήτημα στο νέο μοντέλο είναι το κόστος μετάβασης από το ένα σύστημα στο άλλο και το χρηματοδοτικό κενό που θα δημιουργηθεί για την κάλυψη των επικουρικών συντάξεων των ήδη συνταξιούχων.
Κατά τον αρμόδιο υφυπουργό Πάνο Τσακλόγλου το κόστος είναι διαχειρίσιμο και μπορεί να καλυφθεί τόσο από τους πόρους του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης όσο και από τα αποθεματικά του Ασφαλιστικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ). Κατά τον ΣΥΡΙΖΑ το κόστος θα ξεπεράσει τα 55 δισ. και στον συντριπτικό του βαθμό θα καλυφθεί από τα χρήματα των φορολογουμένων μέσω του κρατικού προϋπολογισμού.