Ερευνα «Εφ.Συν.» – Investigate Europe – Reporters United
Στις 6 Μαρτίου, οι εργαζόμενοι της TP έλαβαν από την εταιρεία μέιλ με τον τίτλο «Αυτή είναι η ευκαιρία σας να βοηθήσετε στη μάχη ενάντια στον Κορονοϊό».
Η εταιρεία τούς ενημέρωνε ότι θα προσέφερε δωρεάν υπηρεσίες στον κρατικό μηχανισμό:
«Θα υποστηρίξουμε τις γραμμές βοήθειας του ΕΟΔΥ, με στόχο την καθοδήγηση και τη σωστή πληροφόρηση του κοινού σε σχέση με τον COVID-19, προσφέροντας δωρεάν τη δημιουργία ενός τηλεφωνικού κέντρου, το οποίο θα είναι διαθέσιμο 24/7 με 25 κατάλληλα εκπαιδευμένους agents».
Στις 7 Μαρτίου, ο ΕΟΔΥ ανακοίνωνε τη δημιουργία της νέας γραμμής 1135. Παρέλειψε όμως να αναφέρει ότι είχε εκχωρήσει όλη τη διαχείρισή της στην Teleperformance. Στη γραμμή απασχολούνται πλέον 120 εργαζόμενοι της TP.
Στις εβδομάδες που ακολούθησαν η γραμμή δέχτηκε γύρω στις 350.000 κλήσεις, με μέσο όρο 7.000 κλήσεων την ημέρα. Με άλλα λόγια (της εταιρείας τα λόγια), η ενημέρωση «για τον τρόπο διαχείρισης ύποπτων κρουσμάτων και για τις διαδικασίες ενώπιον των υγειονομικών υπηρεσιών» δεν γίνεται από τον ΕΟΔΥ, αλλά από την Teleperformance.
Εν μέσω πανδημίας, ο εργοδότης των 8.500 εργαζομένων είχε κάνει μια δωρεάν παροχή προς τον Οργανισμό με τις οδηγίες του οποίου κάθε επιχείρηση ήταν υποχρεωμένη να συμμορφώνεται.
Ο εκπρόσωπος του ΕΟΔΥ Στέλιος Λεύκοβιτς υπεραμύνεται της απόφασης: «Δεν υπήρχε χρόνος να περιμένουμε. Η Teleperformance είναι κολοσσός, μας έλυσε τα χέρια. Οι χρόνοι αναμονής φτάσανε από τα 45’-50’ στα 5, 6, 7 λεπτά». Και συνεχίζει: «Εκ του αποτελέσματος, είναι επιτυχία. Το να έχουμε αυτό τον αριθμό των θανάτων, να μην εξαπλωθούν τα κρούσματα, να σπάσει από τις πρώτες μέρες η αλυσίδα της διασποράς, όλα αυτά γίνανε μέσω της διαχείρισης του κέντρου, δεν γίνανε μόνο από τα νοσοκομεία».
Η συνεργασία κυβέρνησης (ΕΟΔΥ) και TP παρουσιάζει ωστόσο μια σειρά από σκοτεινά σημεία, αδιευκρίνιστα ακόμα και μετά την υποβολή ερωτημάτων και στις δύο πλευρές:
1. Η μυστικότητα
Για 51 ολόκληρες μέρες, ΕΟΔΥ – Teleperformance κράτησαν τη συνεργασία τους κρυφή. Εμείς το μάθαμε από εργαζόμενο της εταιρείας στα τέλη Μαρτίου. Στις 31 Μαρτίου η πληροφορία διέρρευσε από τη σελίδα «Μένουμε Ενεργοί – υγεία, συλλογικότητα, αλληλεγγύη» στο Facebook. Η εταιρεία έβγαλε δύο ανακοινώσεις στις 20 και στις 23 Μαρτίου, στις οποίες αναφέρεται στον ΕΟΔΥ, αλλά δεν αναφέρει λέξη για το έργο που έχει αναλάβει.
Τελικά, στις 28 Απριλίου, η Teleperformance διένειμε δελτίο Τύπου («H Teleperformance Greece στηρίζει έμπρακτα τον ΕΟΔΥ & ΟΑΕΔ στην προσπάθεια ενημέρωσης των πολιτών»), αφού όμως πρώτα το μυστικό είχε αποκαλυφθεί: Το Investigate Europe είχε στείλει ερωτήματα στην εταιρεία και στον ΕΟΔΥ σχετικά με τη συνεργασία τους και το ρεπορτάζ ήταν έτοιμο να δημοσιευτεί. Γιατί η TP δεν διαφήμισε τη γενναιόδωρη κίνησή της νωρίτερα; Γιατί ο ΕΟΔΥ, ακόμα και σήμερα, 51 μέρες μετά, εξακολουθεί να σιωπά;
2. Η ιδέα
Οι δύο πλευρές διαφωνούν για το ποιος προσκάλεσε ποιον. Η μεν TP μας είπε πως ανταποκρίθηκε «στην πρόσκληση του ΕΟΔΥ». Ο ΕΟΔΥ από την άλλη επιμένει ότι η πρωτοβουλία ήταν της Teleperformance.
3. Η ανάθεση δεν αποτυπώνεται εγγράφως πουθενά
Μια συμφωνία τέτοιου μεγέθους και σημασίας δεν θα έπρεπε να έχει αποτυπωθεί γραπτώς, να διέπεται δηλαδή από ένα κείμενο ή έστω πλαίσιο; Ρωτήσαμε και τις δύο πλευρές. Ο εκπρόσωπος του ΕΟΔΥ μας είπε πως δεν είχε υπόψη του τέτοια αποτύπωση.
4. «Αμειβόμενοι» ή «εθελοντές»;
H Teleperformance στην απάντησή της προς το Investigate Europe αναφέρεται ρητώς σε «αμειβόμενους» εργαζομένους ενώ σε άλλο σημείο αναφέρει ότι ανέλαβε «τις αμοιβές των εργαζομένων». Η εσωτερική αλληλογραφία όμως της εταιρείας δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες. Το μέιλ της 6ης Μαρτίου, με το οποίο η TP ενημέρωνε τους εργαζομένους της για τη συνεργασία με τον ΕΟΔΥ, αναφέρεται στη δημιουργία «ομάδας των εθελοντών της TP». Και προσθέτει: «Παρακαλώ, σημειώστε πως θα πρέπει να είστε διατεθειμένοι, να αφιερώσετε τουλάχιστον 3 ώρες». Η ερώτηση 7 της ηλεκτρονικής φόρμας που κλήθηκαν να συμπληρώσουν οι εργαζόμενοι αναφέρει:
«Ποια από τις παρακάτω μέρες μπορείτε να βοηθήσετε εθελοντικά;» Από τα παραπάνω προκύπτει πως σε αυτό τουλάχιστον το στάδιο (αρχές έως μέσα Μαρτίου), η γραμμή του ΕΟΔΥ καλύφθηκε από εργαζόμενους της TP που δούλεψαν «εθελοντικά», αντίθετα δηλαδή με ό,τι ισχυρίζεται η TP.
5. Εγινε εκπαίδευση;
«Οι άνθρωποι είναι άσχετοι, δεν είναι εκπαιδευμένοι στον κορονοϊό, δεν έχουν την παραμικρή ιατρική γνώση» ξέσπασε η φαρμακοποιός Κική Καρυδάκη αναφερόμενη σε αυτούς «που βρίσκονται πίσω από τις τηλεφωνικές γραμμές του ΕΟΔΥ». Η φαρμακοποιός διηγήθηκε στο κανάλι Open (3/4/2020) την περιπέτεια του γιου της που βρέθηκε θετικός στον ιό. Η μόνη οδηγία ήταν «μείνετε σπίτι και πλύνετε χεράκια!»
O εκπρόσωπος του ΕΟΔΥ σχολιάζει: «Σε 50 μέρες, σε 300.000 κλήσεις, δεν θα υπάρχουν και παράπονα; Ολο και κάτι θα ξεφύγει. Νομίζω πως μας χάριζαν τον γάιδαρο και τον κοιτάμε στα δόντια». «Η διαχείριση γινόταν από τα στελέχη του call center. Οταν κάποιο περιστατικό με βάση την τηλεφωνική κλήση αφορούσε ορισμό κρούσματος, αυτομάτως το διαχειριζόταν γιατρός».
Τόσο ο ΕΟΔΥ όσο και η TP λένε πως οι υπάλληλοι πέρασαν από εκπαίδευση. Η TP μας είπε: «Οι εργαζόμενοι εκπαιδεύτηκαν από τον ΕΟΔΥ για το συγκεκριμένο έργο». Ο ΕΟΔΥ μας είπε πως το προσωπικό της TP εκπαιδεύτηκε με σεμινάρια από γιατρούς του ΕΟΔΥ στους χώρους του ΕΟΔΥ αλλά και της TP.
Ζητήσαμε από τον ΕΟΔΥ να μας δώσει συγκεκριμένα στοιχεία γι’ αυτή την εκπαίδευση: Πότε έγινε; Πόσο διήρκεσε; Πόσοι εκπαιδεύτηκαν; Βάσει ποιων υλικών; Ο ΕΟΔΥ δεν ήταν σε θέση να απαντήσει σε καμία απ’ αυτές τις ερωτήσεις.
6. Σύγκρουση συμφέροντος
Η συνεργασία ΕΟΔΥ – TP συμφωνήθηκε αρχές Μαρτίου. Οταν αργότερα κορυφώθηκε η κριτική στην εταιρεία για μη συμμόρφωση στις οδηγίες του ΕΟΔΥ, ο ΕΟΔΥ βρισκόταν πλέον σε σχέση βαθιάς εξάρτησης από την εταιρεία, αφού της είχε αναθέσει εξ ολοκλήρου το κρίσιμο έργο της διαχείρισης εκατοντάδων χιλιάδων κλήσεων.
Βροχή οι καταγγελίες των εργαζομένων
Από τις αρχές Μαρτίου η χώρα κλείνει ερμητικά: Εκατομμύρια πολίτες και χιλιάδες επιχειρήσεις μπαίνουν σε καραντίνα υπό την απειλή δρακόντειων κυρώσεων. Στις 9/3 περιορίζονται οι συναθροίσεις, στις 10 κλείνουν τα σχολεία, στις 11 διάγγελμα του πρωθυπουργού, στις 12 η Ελλάδα καταγράφει το πρώτο θύμα, στις 13 κλείνουν τα καταστήματα.
Στις 14 Μαρτίου δημοσιεύεται η ΠΝΠ για τη λειτουργία των επιχειρήσεων.
Η Teleperformance, με δημοσίευσή της σε πολλά ΜΜΕ στις 20.3., ανακοινώνει σειρά μέτρων: Εργασίες καθαρισμού και απολύμανσης (νεφελοψεκασμοί), καθημερινή χορήγηση αντισηπτικού χεριών και επιφανειών, άμεση χρήση επιπλέον χώρων ώστε να εξασφαλιστούν οι αποστάσεις ασφαλείας, έλεγχος θερμομέτρησης κατά την προσέλευση, δυνατότητα εργασίας από το σπίτι, καραντίνα 14 ημερών για εργαζόμενους από ταξίδι στο εξωτερικό, αυξημένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό στους χώρους εργασίας.
Διαφορετική εικόνα έχουν οι εργαζόμενοι. Σχεδόν κάθε μέρα εκείνης της εβδομάδας ερχόταν στο φως και μια διαφορετική καταγγελία για τη μη συμμόρφωση της TP στα μέτρα αντιμετώπισης του ιού.
Στις 16 Μαρτίου, σύμφωνα με τη συλλογικότητα Καμία Ανοχή, «κάποιες εργαζόμενες σηκώθηκαν και έφυγαν από το γραφείο τους, αρνούμενες να εκθέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο καθημερινά».
Στις 17 Μαρτίου, σύμφωνα με ψήφισμα εργαζομένων στην Teleperformance, η TP εξελίσσεται σε «ωρολογιακή βόμβα, ενώ αρνείται να θωρακίσει 8.500 υπαλλήλους και τη δημόσια υγεία».
Στις 18 Μαρτίου, το Σωματείο Εργατοϋπαλλήλων Τηλεπικοινωνιών και Πληροφορικής Νομού Αττικής (ΣΕΤΗΠ) ενημέρωσε με επιστολή τα υπουργεία Υγείας και Εργασίας για «μηδαμινά μέτρα προστασίας» στην εταιρεία.
H «Εφ.Συν.» με σειρά δημοσιευμάτων (17.3.2020, «Χιλιάδες εργαζόμενοι στην Teleperformance δουλεύουν χωρίς προστασία από τον κορονοϊό», 24.3.2020 «Νέες καταγγελίες για τις συνθήκες εργασίας στην Teleperformance») είχε αποκαλύψει τι συνέβαινε.
Οι καταγγελίες συνεχίστηκαν: στις 19.3. από συγγενή εργαζόμενου στη Θεσσαλονίκη (στη «Μακεδονία»), στις 22.3. καταγραφή «εμπειρίας» εργαζόμενου (στον 902), στις 23.3. ανώνυμη καταγγελία (στο iforinterview).
Κοινή συνισταμένη, η αναφορά σε συνωστισμό στους χώρους εργασίας (αποστάσεις μεταξύ εργαζομένων μικρότερες του ενός μέτρου), έλλειψη μέσων προσωπικής προστασίας (γάντια, μάσκες, αντισηπτικά), αθέτηση των κανόνων καραντίνας για εργαζόμενους από το εξωτερικό.
Με νέα ανακοίνωσή της, η Teleperformance στις 22.3. διαψεύδει τις καταγγελίες ως ανυπόστατες.
Η διαφορά μεταξύ μιας πολυεθνικής και ενός παππού στο παγκάκι της πλατείας
Δεν είναι μόνο η βροχή καταγγελιών που θα μπορούσε να κινητοποιήσει τις αρμόδιες αρχές. Στις 27 Μαρτίου, έπειτα από ερωτήσεις που υποβάλλει προς την Επιθεώρηση Εργασίας ο ένας εκ των συντακτών αυτού του ρεπορτάζ, η Επιθεώρηση Εργασίας κοινοποιεί το ζήτημα στον ΕΟΔΥ και στα υπουργεία Υγείας και Εργασίας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.», η κοινοποίηση προκάλεσε προβληματισμό στον ΕΟΔΥ, ενώ σε ανώτερο κυβερνητικό κλιμάκιο συζητήθηκε ο τρόπος χειρισμού της υπόθεσης.
Αλλά η κυβέρνηση δεν αντέδρασε. Η μόνη αναφορά που βρήκαμε για τα call centers είναι μία απλή «σύσταση» από τον υπουργό Πολιτικής Προστασίας Νίκο Χαρδαλιά, παρόλο που τα call centers από τη φύση τους φιλοξενούν δεκάδες ανθρώπους στον ίδιο κλειστό χώρο για πολλές ώρες, αποτελούν δηλαδή χώρο ευνοϊκό για τη διασπορά του ιού.
Στην επίσημη ενημέρωση της 18ης Μαρτίου, ο κ. Χαρδαλιάς λέει: «Οι επιχειρήσεις οφείλουν να λειτουργούν μέσω τηλεργασίας. Οπου από τη φύση της επιχείρησης δεν είναι δυνατή η τηλεργασία, οι επιχειρήσεις λειτουργούν με το απολύτως αναγκαίο προσωπικό εκ περιτροπής».
Αλλά, όπως φαίνεται, για την TP ισχύουν άλλοι κανόνες, αφού αμέσως μετά ο κ. Χαρδαλιάς προσθέτει: «Ιδιαίτερη σύσταση απευθύνουμε στις εταιρείες τηλεφωνικής ενημέρωσης, call centers, για την ανά δύο μέτρα λειτουργία των θέσεων εργασίας». Ούτε «οφείλουν» δηλαδή τηλεργασία, ούτε «αναγκαίο προσωπικό». Το σκληρό ύφος και τα ακριβά πρόστιμα προορίζονται τελικά για κάναν ηλικιωμένο που κάθεται «ασκόπως» στο παγκάκι της πλατείας.