Ξεκάθαρη ήταν η θέση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη σε διάγγελμά του προς τον ελληνικό λαό, ότι και η Εκκλησία οφείλει να εφαρμόζει τις οδηγίες του ΕΟΔΥ όσον αφορά τον κορωνοϊό στέλνοντας παράλληλα το μήνυμα της ατομικής ευθύνης κάθε πολίτη για την προστασία της Δημόσιας Υγείας.
«Δεν δοκιμάζεται η πίστη μας αλλά με την στάση μας δείχνουμε την αγάπη προς τον πλησίον είπε ο πρωθυπουργός Γι’ αυτό και τα θρησκευτικά καθήκοντα πρέπει κι αυτά να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα. Και να επιτελούνται, όσο είναι εφικτό, απ’ το σπίτι, ώστε να περιορίζονται οι μεγάλες συναθροίσεις. Προσβλέπω στη στήριξη της ηγεσίας της Εκκλησίας στον κοινό σκοπό. Αλλά ο θεσμικός μου ρόλος μού επιβάλλει να τοποθετηθώ με σαφήνεια στο θέμα.Ξέρω ότι η πίστη αρχίζει, συχνά, εκεί που τελειώνει η επιστήμη. Όμως η πίστη που χρειαζόμαστε τώρα είναι ότι θα καταφέρουμε να ξεπεράσουμε την κρίση. Αρκεί όλοι να ακολουθήσουμε συντεταγμένα τις οδηγίες των γιατρών και των ειδικών» ήταν μια από τις χαρακτηριστικές αποστροφές του Κυριάκου Μητσοτάκη στο διάγγελμά του το απόγευμα της Τετάρτης.
Χαρακτηριστική είναι η στάση του Μητροπολίτη Μεσογαίας Νικόλαου καθώς σε εγκύκλιό του αναφέρεται: «Οι ακολουθίες των Χαιρετισμών (Παρασκευές 13, 20 και 27 Μαρτίου) συνιστάται είτε να μην τελούνται ή να τελούνται σε μικρά παρεκκλήσια ή κατά την κρίση των ιερέων. Δεν θα τελεσθούν οι Κατανυκτικοί Εσπερινοί των Κυριακών, της Β΄ Νηστειών (15 Μαρτίου), της Σταυροπροσκυνήσεως (22 Μαρτίου) και της Δ΄ Νηστειών (29 Μαρτίου), συμπεριλαμβανομένων κυρίως αυτών στους οποίους επρόκειτο να χοροστατήσει ο Μητροπολίτης Οι πιστοί προτρέπονται να υποκαθιστούν τις κοινές προσευχές με εντονότερη ατομική προσευχή, κάτι που δεν αποτελεί επιπόλαια καινοτομία, αλλά είναι απόλυτα συμβατό και με την παράδοση της Εκκλησίας μας, μάλιστα την μοναστηριακή».
Σύμφωνα με εκκλησιαστικούς κύκλους ο πρωθυπουργός είπε αυτά που έχει αποφασίσει και η ίδια η Εκκλησία Και μάλιστα , όπως έλεγαν χθες η Διαρκής Ιερά Σύνοδος πήρε μέτρα όπως για αναστολή λειτουργίας κατηχητικών , των Σχολών Γονέων, των Σχολών Βυζαντινής Μουσικής, Αγιογραφίας, των Συνάξεων Νέων και Μελέτης Αγίας Γραφής και των άλλων συναφών δραστηριοτήτων, ως και να αναβληθούν οι διάφορες εκδηλώσεις, εκδρομές, αθλητικές δραστηριότητες που έχουν προγραμματισθεί κατά την περίοδο αυτή, ενώ προτρέπει τους νέους να μην παρευρίσκονται σε κλειστούς χώρους όπου συνωστίζονται πολλοί.
Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους ο πρωθυπουργός αναγνώρισε τον ρόλο της Εκκλησίας και την προσφορά της και η Εκκλησία και προσωπικά ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος θα είναι δίπλα στο κράτος για την καταπολέμηση του ιού ενώ αναμένεται και τοποθέτησή του. Οι ίδιοι κύκλοι έλεγαν ότι το πνεύμα του πρωθυπουργού ήταν «βόηθα Παναγιά και η επιστήμη να κουνήσει το χέρι της». Σε ό,τι αφορά στην στάση της υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων Ν. Κεραμέως κρίνεται ότι με την στάση της σεβάστηκε την Εκκλησία ξεκαθαρίζοντας ότι όλοι πρέπει να ακούμε τον ΕΟΔΥ.
Αναλυτικά όσα αποφάσισε η Ιερά Σύνοδος
– Να ανασταλεί η λειτουργία όλων των εκκλησιαστικών ανοικτών δομών, των Βρεφονηπιακών και Παιδικών Σταθμών κ.ά., και να μην επιτρέπονται επισκέψεις σε όλες τις κλειστές εκκλησιαστικές δομές των ορφανοτροφείων, των μονάδων ΑΜΕΑ, των Γηροκομείων κ.ά., όπως και να εφαρμοσθούν άμεσα τα μέτρα που αφορούν σε αυτές τις δομές, όπως έχουν ανακοινωθεί από τους δημοσίους υπευθύνους φορείς.
– Οι Υπηρεσίες της Ιεράς Συνόδου, της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και των Ιερών Μητροπόλεων να λειτουργήσουν για το κοινό, μόνο για μία ώρα ημερησίως κατά τις εργάσιμες ημέρες
– Τα συσσίτια της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και των Ιερών Μητροπόλεων να λειτουργήσουν υπό την μορφή της διανομής των πακέτων-γευμάτων και όχι της σίτισης εντός των σχετικών δομών.
– Να αναθέσει στην Συνοδική Επιτροπή Κοινωνικής Προνοίας και Ευποιΐας την σύνταξη καταλόγου οδηγιών των απαιτουμένων μέτρων για τα Φιλανθρωπικά Ιδρύματα της Εκκλησίας και την διά των Ιερών Μητροπόλεων αποστολή τους σε αυτά προς άμεση εφαρμογή.
– Η ΔΙΣ προτρέπει τους Σεβασμιωτάτους Αρχιερείς όπως οι τοπικές εορτές τελούνται λιτώς, μόνον με την παρουσία του οικείου Αρχιερέως κατά την περίοδο αυτή.Επίσης τάσσεται πλήρως με τις αποφάσεις των αρμοδίων υπευθύνων κρατικών φορέων σχετικά με την λήψη των αναγκαίων μέτρων για την προφύλαξη της δημόσιας υγιείας.
– Τέλος, η ΔΙΣ επιβεβαιώνει την απόφασή της για την απρόσκοπτη συνέχιση της λειτουργίας των Ιερών Ναών και την τέλεση σε αυτούς των ιερών ακολουθιών.
Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος: Διαδικτυακά μαθήματα κατηχητικού και λειτουργία στο προαύλιο
Την αναστολή της λειτουργίας όλων των ποιμαντικών δράσεων, εκτός των λειτουργικών αποφάσισε ο Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας. Όπως είπε στο «protothema.gr» o Μητροπολίτης Ιγνάτιος «αυτό που μπορούμε να κάνουμε για την προστασία του κόσμου θα το κάνουμε». Και τόνισε ότι «σκεφτόμαστε να κάνουμε διαδικτυακά μαθήματα κατηχητικού και ακολουθίες στον υπαίθριο χώρο εκτός Ναού αν ο καιρός το επιτρέπει. Μπορούν οι λειτουργίες να γίνουν και στον προαύλιο χώρο για να έχει ο κόσμος και κάποια απόσταση μεταξύ του». Επιπλέον, επισήμανε ότι δεν είναι δεδομένο να γίνονται μέσα στην Εκκλησία οι λειτουργίες. Σύμφωνα με την επείγουσα εγκύκλιο του Μητροπολίτη αναστέλλεται από αυτό το σαββατοκύριακο και μέχρι το Πάσχα η λειτουργία των Κατηχητικών σχολείων και όλων των νεανικών δράσεων, διακόπτεται η λειτουργία κύκλων μελέτης Αγίας Γραφής και Εσπερινών Κηρυγμάτων και αναστέλλονται τα μαθήματα στην σχολή Βυζαντινής Μουσικής της Μητρόπολης.
Αναλυτικά η εγκύκλιος της Μητρόπολης Μεσογαίας
Σε ανακοίνωση της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσογαίας και Λαυρεωτικής αναφέρεται: Κατόπιν τούτων, αποφασίσαμε, εντός των ορίων της Μητροπόλεως Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, μέχρι τέλος Μαρτίου, να περιοριστούν όσο είναι δυνατόν οι ακολουθίες, πρωτίστως στις περιοχές όπου κλείνουν τα σχολεία ή λαμβάνονται έκτακτα μέτρα, και ιδίως στους μεγάλους ναούς, όπου οι συναθροίσεις των πιστών είναι συνήθως πολυπληθείς. Οι πιστοί προτρέπονται να υποκαθιστούν τις κοινές προσευχές με εντονότερη ατομική προσευχή, κάτι που δεν αποτελεί επιπόλαια καινοτομία, αλλά είναι απόλυτα συμβατό και με την παράδοση της Εκκλησίας μας, μάλιστα την μοναστηριακή.Συγκεκριμένα, μέχρι 31 Μαρτίου:Δεν θα τελεσθούν οι Κατανυκτικοί Εσπερινοί των Κυριακών, της Β΄ Νηστειών (15 Μαρτίου), της Σταυροπροσκυνήσεως (22 Μαρτίου) και της Δ΄ Νηστειών (29 Μαρτίου), συμπεριλαμβνομένων κυρίως αυτών στους οποίους επρόκειτο να χοροστατήσει ο Μητροπολίτης μας.Οι καθ’ ημέραν ακολουθίες του Όρθρου, των Ωρών, του Εσπερινού και του Μεγάλου Αποδείπνου, καλό είναι να περιορισθούν ή να τελούνται κατ’ ιδίαν από τους ιερείς,
Οι ακολουθίες των Χαιρετισμών (Παρασκευές 13, 20 και 27 Μαρτίου) συνιστάται είτε να μην τελούνται ή να τελούνται σε μικρά παρεκκλήσια ή κατά την κρίση των ιερέων,
Δεν θα τελεσθούν οι Προηγιασμένες, πλην αυτών για τις οποίες έχει ήδη γίνει η εξαγωγή του Αμνού, δηλαδή αυτής της εβδομάδος (Τετάρτη 11 Μαρτίου και Παρασκευή 13 Μαρτίου).
Οι θείες Λειτουργίες του Μεγάλου Βασιλείου των Κυριακών (Β΄ Νηστειών, Σταυροπροσκυνήσεως και Δ΄ Νηστειών, αντίστοιχα 15, 22 και 29 Μαρτίου) και φυσικά του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (25 Μαρτίου), θα τελεσθούν κανονικά και ως προβλέπεται.
Προφανώς όλα αυτά δεν υπονοούν κάποιον φόβο για τη Θεία Κοινωνία, αλλά προστατεύουν από τον κίνδυνο των συναθροίσεων.
Θερμή παράκληση να προσέξουν πάρα πολύ όσοι παρουσιάζουν συμπτώματα γρίπης (βήχα, φτέρνισμα, πυρετό, ίσως κάποια κακουχία, πόνο στον λαιμό κ.λπ.). Γι’ αυτούς επαναλαμβάνουμε όσα είπαμε στην Εγκύκλιο της 27ης Φεβρουαρίου, ότι δηλαδή «επιβάλλεται να αποφύγουν να έρχονται στις ακολουθίες για όσο καιρό χρειάζεται η αποκατάσταση της υγείας τους, ώστε και οι ίδιοι να προστατευθούν και τους υπόλοιπους να προστατεύσουν. Η Εκκλησία εύχεται και για όσους είναι ασθενείς και για όσους απουσιάζουν δικαιολογημένα από τη σύναξη. Οι υγιείς προσεύχονται για τους ασθενείς από τον Ναό και οι ασθενείς για τους υγιείς και τον εαυτό τους από το σπίτι».
Μητροπολίτης Κέρκυρας
Εκκληση να αποφύγουν να πηγαίνουν στις ακολουθίες, για όσο καιρό χρειάζεται η αποκατάσταση της υγείας τους, απευθύνει σε όλους τους Ορθοδόξους πιστούς, που παρουσιάζουν έστω και κάποιο μικρό σύμπτωμα αδιαθεσίας, ο Μητροπολίτης Κέρκυρας Παξών και Διαποντίων Νήσων Νεκτάριος.
Σε ανακοίνωσή που εξέδωσε, ο Μητροπολίτης δίνει συστάσεις σε όλες τις ευπαθείς ομάδες και σε όσους παρουσιάζουν κάποια αδιαθεσία, επισημαίνοντας πως «όσοι δεν μπορούν να πάνε αυτό το διάστημα στον ναό μπορούν να προσεύχονται από το σπίτι τους. Για την Εκκλησία μας η θεία κοινωνία είναι σώμα και αίμα Χριστού. Κανένα μικρόβιο δεν μεταδίδεται μέσω της θείας κοινωνίας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να πηγαίνουν όσοι είναι σωματικά ασθενείς στον ναό για να κοινωνήσουν. Οι κανόνες της Εκκλησίας προβλέπουν για όσους είναι ασθενείς να κοινωνούν εκτός της θείας λειτουργίας, στο σπίτι τους ή στο νοσοκομείο, καλώντας εκεί τον ιερέα και αυτό είναι παλαιά παράδοση. Η Εκκλησία μας μάλιστα, φυλά στην Αγία Τράπεζα, στο σκεύος που ονομάζεται αρτοφόριο, θεία κοινωνία για τους ασθενείς, που είναι διαθέσιμη όποτε χρειαστεί. Είναι όμως αμαρτία κάποιος να γνωρίζει ότι ασθενεί και να επιμένει να θέσει τους συνανθρώπους του σε κίνδυνο, όχι εκ της θείας κοινωνίας, αλλά εκ της παρουσίας του στον ναό. Οι κανόνες προβλέπουν επιτίμια σε όσους δεν σέβονται τον συνάνθρωπό τους, με την πρόφαση της ευσέβειας. Όσοι λοιπόν ασθενούν ή υποψιάζονται ότι ασθενούν ας παραμένουν στο σπίτι τους και ας συνεννοούνται με τους ιερείς των ενοριών, εάν θέλουν να κοινωνήσουν».
Με την ίδια ανακοίνωση, ο Μητροπολίτης ενημερώνει τους πιστούς ότι αναστέλλονται μέχρι τις 25 Μαρτίου όλες οι προγραμματισμένες εκκλησιαστικές και ενοριακές δραστηριότητες, κατηχητικές συνάξεις, εκδηλώσεις, ομιλίες κ.λπ., οι οποίες σχετίζονται με συναθροίσεις κοινού, ενώ οι Θείες λειτουργίες των Κυριακών και του Ευαγγελισμού, οι ακολουθίες των Χαιρετισμών της Παρασκευής και οι κατανυκτικοί εσπερινοί των Κυριακών στο Ιερό προσκύνημα του Αγίου Σπυρίδωνος θα τελεστούν κανονικά.