Ο ο Διευθυντής του Flash.gr Γιώργος Καραμέρος δεν μένει απλά στην είδηση της κατάργησης της αργίας των τριών Ιεραρχών. Αναλύει το ιστορικό, την απόφαση και τους λόγους που αυτή πάρθηκε.
Όταν αρχικά ήρθε η είδηση της κατάργησης της αργίας των τριών Ιεραρχών στο γραφείο του Flash .gr οι περισσότεροι από τους συναδέλφους θεώρησαν ότι είναι στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης εντατικοποίησης του σχολικού προγράμματος. Να προστεθεί δηλαδή μία ακόμα μέρα μαθημάτων. Να μην ψάχνουμε και που θα αφήσουμε τα παιδιά χειμωνιάτικα. Μόνο έτσι δεν είναι όμως. Για να τα πάρουμε όμως από την αρχή. Οι Τρεις Ιεράρχες, μεγάλη η χάρη τους, είναι ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας και ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, προστάτες των γραμμάτων και των μαθητών.
Η “ακαδημαϊκή υιοθεσία” της Εορτής από το Εκκλησιαστικό εορτολόγιο και η μετατροπή της σε σχολική αργία συνδέεται με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, όταν σε συνεδρίαση του Ακαδημαϊκού Συμβουλίου στις 9 Αυγούστου του 1841, η οποία πραγματοποιήθηκε με αφορμή τον θάνατο του (κάτωθι εικονιζόμενου) καθηγητή του ιδρύματος Δημήτριου Μαυροκορδάτου και δωρεάς στο Πανεπιστήμιο Αθηνών της οικίας του θανόντος από τον πατέρα του, θέλησαν να τον τιμήσουν.
Μετά από σκέψη προκρίθηκε η καθιέρωση μνημοσύνου υπέρ των ευεργετών του Πανεπιστημίου κατά την Εκκλησιαστική Εορτή των Τριών Ιεραρχών και ο πρώτος Εορτασμός μνημόσυνο πραγματοποιήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1842.
Η πραγματική θεσμοθέτηση της εορτής όμως θα καθυστερήσει: Θα πραγματοποιηθεί το 1911 όταν το ανώτατο αυτό ακαδημαϊκό ίδρυμα θα αποκτήσει τον καινούργιο οργανισμό του και μέσα σ΄ αυτόν θα προσδιορίσει και τις εορτές του.
Είναι μια δύσκολη περίοδος καθώς είχαν εκφραστεί επιφυλάξεις για τον ρόλο του νεοπαγούς θεσμού του Πανεπιστημίου (!) και το αν θα εκτόπιζε την Εκκλησία από τα εκπαιδευτικά πράγματα κι αν θα ήταν φιλικά προσκείμενος στη Θρησκεία.
Όπως επισημαίνουν οι ιστορικοί, η καθιέρωση της πανεπιστημιακής αυτής Εορτής στα μέσα του 19ου αιώνα εγγράφεται στα πλαίσια της «απόσεισης των κατηγοριών περί αθεΐας» στην «προβολή και του Πανεπιστημίου ως χώρου διαφύλαξης παραδοσιακών αξιών» και στη «σύνδεσή του με την αυτοκέφαλη Εκκλησία»
Από την τρίτη δεκαετία του 19ου αιώνα «αδιάκοπη είναι η διασταύρωση της επίσημης Θρησκευτικής ζωής με την κοσμική Ελληνική ζωή». Κι αυτό αποτυπώνει μεταξύ άλλων η καθιέρωση της συγκεκριμένης Εορτής.
Τα χρόνια πέρασαν και η καθιέρωση της ημέρας ως αργίας για Γυμνάσια και Λύκεια τουλάχιστον, χρονολογείται με Προεδρικό Διάταγμα επί της πρώτης κυβέρνησης ΝΔ του Κωνσταντίνου Καραμανλή, και επιβεβαιώνεται στη συνέχεια με υπουργικές αποφάσεις της Μαριέττας Γιαννάκου το 2006 και 2007. Επί ΠΑΣΟΚ και Γιώργου Παπανδρέου στις αρχές του 2012 δίδεται η δυνατότητα εκκλησιασμού και “εορταστικών εκδηλώσεων” εκείνη τη μέρα σε όσες σχολικές μονάδες το επιθυμούν, με ευθύνη διευθυντή και διδασκόντων.
Το 2017 επί ΣΥΡΙΖΑ και Αλέξη Τσίπρα η αργία μεταφέρεται και στα δημοτικά σχολεία.
Όσα αντανακλαστικά δεν είχε δείξει η εκκλησία από το 1842 μέχρι το 2018 για το συγκεκριμένο θέμα, τα έδειξε το 2018 και ενδεικτική είναι η ανακοίνωση της Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης εκείνες τις μέρες που αναφέρει :
Ἡ Ἱερά Ἐπαρχιακή Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, κατά τή Συνοδική Συνεδρία τῆς 16ης Ἰανουαρίου 2018, ἀσχολήθηκε, μεταξύ ἄλλων καί μέ τό θέμα τοῦ ἑορτασμοῦ τῶν Ἁγίων Τριῶν Ἱεραρχῶν, Προστατῶν τῆς Ἑλληνικῆς Παιδείας.
Ἡ Ἱερά Σύνοδος, ἐκφράζει τή διαφωνία Της, σχετικῶς πρός τήν πρόσφατη ἀπόφαση τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας, Ἔρευνας καί Θρησκευμάτων περί τοῦ ὁρισμοῦ τῆς ἡμέρας τῆς μνήμης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, ὡς ἡμέρας «ἀργίας» καί γιά τίς σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας Ἐκπαίδευσης, καθώς μέ τόν τρόπο αὐτό τά Σχολεῖα θά εἶναι πλέον κλειστά τήν ἡμέρα ἐκείνη.
Ἡ Ἱερά Σύνοδος, ἀνακοινώνει πρός ὅλους, ὅτι στίς Ἐνορίες τῆς Μεγαλονήσου Κρήτης, μετά τή Θεία Λειτουργία γιά τήν ἑορτή τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καί θά ἀκολουθήσει κανονικά ἡ καθιερωμένη δέηση […] και εὔχεται διαρκῆ τήν πρεσβεία τῶν Ἁγίων Τριῶν Ἱεραρχῶν, ὑπέρ τῆς διαφυλάξεως τῆς Ἑλληνικῆς Παιδείας καί τῆς προκοπῆς καί προόδου τῶν νέων ἀνθρώπων τοῦ Τόπου μας.”
Το όχι και τόσο σύντομο αυτό ιστορικό εξηγεί (;) την απόφαση της Υπουργού Παιδείας κ. Νίκης Κεραμέως η οποία αμέσως μετά την επιστροφή της από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την χρηματοδότηση της ιδιωτικής της θεολογικής σχολής της Βοστώνης
πέρασε βράδυ Παρασκευής 10/1/2020 τροποποιητική διάταξη του άρθρου 56 στο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας «Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, Ειδικοί Λογαριασμοί Κονδυλίων Έρευνας Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων και άλλες διατάξεις» όπου αναφέρει:
Με την προτεινόμενη ρύθμιση, η 30ή Ιανουαρίου κάθε έτους, ημέρα της θρησκευτικής των Τριών Ιεραρχών, παύει να συμπεριλαμβάνεται στις ημέρες σχολικής αργίας.
Αποκαθίσταται ως ημέρα πραγματοποίησης εορταστικών εκδηλώσεων προς τιμή των Μεγάλων αυτών Πατέρων αλλά και της Παιδείας, καθώς και των μετόχων της εκπαιδευτικής διαδικασίας , εκπαιδευτικών και μαθητών.
Οι εκδηλώσεις αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν θρησκευτικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες σχετικά με την προβολή του κοινωνικού και παιδαγωγικού έργου των Μεγάλων Πατέρων και της εν γένει προσφοράς τους στην Εκπαίδευση και τα Γράμματα.
Η εν λόγω ρύθμιση καταλαμβάνει τόσο την Πρωτοβάθμια όσο και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση δημόσια και ιδιωτική, έτσι ώστε ο τρόπος εορτασμού της συγκεκριμένης θρησκευτικής και σχολικής εορτής να είναι καθολικός και ενιαίος.
Πουθενά δεν αναφέρεται τι θα κάνουν 30 Ιανουαρίου τα παιδιά που ανήκουν σε άλλα δόγματα ή θρησκεύματα, ή όσα έχουν πάρει απαλλαγή από την παρακολούθηση του μαθήματος των θρησκευτικών.
Μία καλή ιδέα θα ήταν η κατήχηση με θεματικές ενότητες τα “Εγκλήματα του Στάλιν”, τη διαφύλαξη του δυτικού τρόπου ζωής” την “ανάγκη ποινικοποίησης των αμβλώσεων”, τις “επάρατες προγαμιαίες σχεσεις” ή έστω άλλες θεματικές που συχνά τίθενται από συντηρητικούς κύκλους το τελευταίο διάστημα.
Η αγωνία της διοίκησης του Υπουργείου μακάρι να ήταν μόνο να ξηλώσει τις αλλαγές της προηγούμενης κυβέρνησης. Πολλές εξάλλου έγιναν άτσαλα.
Προσπαθεί να ικανοποιήσει όλες τις απαιτήσεις της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, γυρίζει πίσω στο παρελθόν και δίνει διαπιστευτήρια «απόσεισης των κατηγοριών περί αθεΐας».
Γυρίζει όχι μόνο πιο πίσω και από το προεδρικό διάταγμα του ιδρυτή της Νέας Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή που θεσμοθέτούσε την αργία αλλά στο 1842, ή έστω στο 1911 όταν η εκκλησία έβλεπε με επιφύλαξη το Πανεπιστήμιο! Και το ημερολόγιο λέει είκοσι είκοσι…