Η «γυμνή αλήθεια» για το σκάνδαλο Novartis αναδείχθηκε χθες στον κινηματογράφο Τριανόν στην εκδήλωση που διοργάνωσε το tvxs.gr, κατά την οποία προβλήθηκε το αποκαλυπτικό ελβετικό ντοκιμαντέρ «Η Στρατηγική» που έχει στο επίκεντρο τη συγκεκριμένη υπόθεση. Το ντοκιμαντέρ παρουσίασε ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιος Κούλογλου, ακολούθησε συζήτηση με τον δικηγόρο των προστατευόμενων μαρτύρων στις ΗΠΑ, Παύλο Σαράκη, αλλά και την ερευνήτρια – δημοσιογράφο και συνδημιουργό του αποκαλυπτικού φιλμ, Μαρία Ροζέλι, με τους πρωταγωνιστές των αποκαλύψεων για το σκάνδαλο Novartis να απαντούν σε ερωτήσεις τόσο του Στέλιου Κούλογλου, όσο και του κοινού.

Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι οι ομιλητές αλλά και εκείνοι που έθεσαν τα ερωτήματα προς αυτούς – εκτός των υπόλοιπων – ζητημάτων εστίασαν και στο σιωπητήριο που έχουν κηρύξει τα ελληνικά ΜΜΕ σε σχέση με τις αποκαλύψεις που έρχονται στο φως μέσα από το ελβετικό ντοκιμαντέρ, αλλά και εν γένει με τις πραγματικές διαστάσεις του σκανδάλου. Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκε ένα «τρίγωνο διαφθοράς» γιατρών, πολιτικών και δημοσιογράφων, αναδεικνύοντας εκτός της οικονομικής ζημιάς του σκανδάλου και ένα καίριο πρόβλημα δημοκρατίας στην Ελλάδα. 

Αυτό έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία, ιδιαίτερα από τη στιγμή που η υπόθεση εξακολουθεί να μονοπωλεί το ενδιαφέρον του πολιτικού κόσμου αλλά και μέρους της κοινής γνώμης, μέσα από την απόπειρα ΝΔ-ΚΙΝΑΛ να μετατρέψουν το σκάνδαλο Novartis σε «πολιτική σκευωρία» συγκροτώντας μάλιστα και Προανακριτική Επιτροπή εις βάρος του πρώην αναπληρωτή υπουργού Δικαιοσύνης, Δημήτρη Παπαγγελόπουλου.

Τα «πακέτα» από Βασιλεία και η «αξιολόγηση» των γιατρών

Σε κάθε περίπτωση, το ντοκιμαντέρ «ρίχνει φως» με πολύ εμφατικό τρόπο σε σημαντικές πτυχές της υπόθεσης, μέσα από τις καταθέσεις τριών προστατευόμενων μαρτύρων στην αμερικάνικη δικαιοσύνη και το FBI. Πρόκειται για πρώην διευθυντικά στελέχη της θυγατρικής εταιρείας της Novartis στην Ελλάδα, τα οποία στράφηκαν κατά της πολυεθνικής φαρμακοβιομηχανίας δίνοντας στοιχεία για τις -παντελώς- αθέμιτες πρακτικές της.

Συγκεκριμένα, μιλώντας στους συντελεστές του φιλμ, οι μάρτυρες – οι οποίοι έχουν πλήρως καλυμμένα τα χαρακτηριστικά από το κεφάλι και το πρόσωπο μέχρι και τα άκρα τους – μιλούν για «κονδύλια» πολλών εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία έρχονταν απευθείας από την έδρα της Novartis, τη Βασιλεία, για τον χρηματισμό γιατρών, προκειμένου αυτοί να συνταγογραφούν σχεδόν κατ΄αποκλειστικότητα φάρμακα της εταιρείας. Μάλιστα, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, ασκείτο πίεση να δίνουν φάρμακα ακόμη και σε περιπτώσεις ανθρώπων που δεν το είχαν ανάγκη. Επιπλέον, αίσθηση προκαλεί η επισήμανση ενός εκ των μαρτύρων πως τηρούνταν βάσεις δεδομένων σε σχέση με την «αξιολόγηση» των γιατρών από τα στελέχη της Novartis, ανάλογα προφανώς με τις επιδόσεις τους στη συνταγογράφηση. Είναι χαρακτηριστικό πως ο δικηγόρος των προστατευόμενων μαρτύρων Παύλος Σαράκης, κατά τη διάρκεια της συζήτησης, υπογράμμισε πως πολλοί είναι οι γιατροί που έχτισαν καριέρα με την υποστήριξη των φαρμακοβιομηχανιών.

Ο Μανιαδάκης, ο Μανίας και η ικανοποίηση της Novartis για την ευνοϊκή μεταχείριση από τις κυβερνήσεις 2011-2014

Την ίδια στιγμή, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και οι αποκαλύψεις για την εμπλοκή πολιτικών προσώπων στην όλη υπόθεση, καθώς δίνονται συγκεκριμένα στοιχεία για τον ρόλο που έπαιξαν διάφοροι παράγοντες. Ένας από αυτούς υπήρξε και ο Νίκος Μανιαδάκης,  ο οποίος είχε διατελέσει σύμβουλος όλων των υπουργών Υγείας την περίοδο την περίοδο των μνημονίων και διαπραγματευόταν με την τρόικα, για λογαριασμό του υπουργείου Υγείας. Όπως επισημαίνει ένας από τους μάρτυρες, επρόκειτο για τον «στρατιώτη» που επιστράτευσε η Novartis προκειμένου να ξεπεράσει τη δύσκολη φάση των πρώτων δύσκολων μνημονιακών χρόνων, όταν η τρόικα «πάγωσε» την πληρωμή των χρεών του ελληνικού κράτους προς τις φαρμακευτικές εταιρίες, απαγορεύοντας παράλληλα την εισαγωγή νέων φαρμάκων.

Ήταν τότε που λάνσαρε το «Project Harvard» με ιθύνοντα νου το Νίκο Μανιαδάκη, ο οποίος αποδείχτηκε ιδιαίτερα αποτελεσματικός, καθώς μέσα σε μερικούς μήνες πληρώθηκαν χρέη ύψους 140 εκ. Ευρώ προς την πολυεθνική φαρμακοβιομηχανία, ενώ 10 καινούργια φάρμακά της πήραν έγκριση, παρακάμπτοντας τις τότε απαγορεύσεις. Στην πραγματικότητα , λέει ο μάρτυρας, η ελληνική κυβέρνηση δεν έπαιρνε μέρος στην διαπραγμάτευση για τη φαρμακευτική πολιτική της χώρας. «Οι διαπραγματεύσεις γίνονταν μεταξύ της τρόικα και της Novartis!».

Η ικανοποίηση των κορυφαίων στελεχών για την προνομιακή μεταχείριση που τύγχαναν από τις κυβερνήσεις εκείνης της εποχής, ξεχείλιζε και μέσα από τις δημόσιες δηλώσεις, κάποιες από τις οποίες περιέχονται και στο ελβετικό ντοκιμαντέρ.  «Είμαστε οι πρώτοι που γνωρίζουμε τι θα συμβεί στο υπουργείο Υγείας», ακούγεται να λέει ο Κωνσταντίνος Φρουζής, επικεφαλης της Novartis στην Ελλάδα και εκ των πρωταγωνιστών του πολύκροτου σκανδάλου. «Η Novartis δεν είναι μόνο το καλύτερο μέρος για να εργαστεί κανείς, αλλά και ο καλύτερος συνεργάτης, είτε είσαι γιατρός, ασθενής ή μέλος της Κυβέρνησης», αναφέρει σε δική του ομιλία ο Άρνουτ Πλοσ Βαν Αμστελ πρόεδρος της εταιρείας την περίοδο 2011 – 2012.

Σε ό,τι έχει να κάνει με το λόγο που έβαλε στο στόχαστρο τη χώρα μας η Novartis οι καταθέσεις των προστατευόμενων μαρτύρων στο ελβετικό ντοκιμαντέρ είναι εξίσου διαφωτιστικές: η Ελλάδα αποτελούσε καθοριστικό παράγοντα για την τιμολόγηση των φαρμάκων σε περίπου 30 ευρωπαϊκές χώρες, με τις τιμές που έδινε να αποτελούν τη βάση εκκίνησης. «Ακόμη κι ένα σεντ παραπάνω, μπορεί να σήμαινε πολλά εκατομμύρια κέρδος» σημειώνει με νόημα προστατευόμενος μάρτυρας.

Μόνο που η Novartis κατάφερνε να παίρνει πάντα τις υψηλότερες τιμές κι αυτό χάρη σε έναν άλλο σύμβουλο του υπουργείου Υγείας, του Νίκου Μανία, ο οποίος μέσω μιας περίεργης και σύνθετης μαθηματικής φόρμουλας «διαμόρφωνε» την τιμολόγηση των φαρμάκων. «Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ήταν χρήσιμοι για να εκτοξεύουν τις τιμές», σημειώνει προστατευόμενος μάρτυρας και η τιμολογιακή πολιτική έφερε πάντα εν τέλει την υπογραφή των υπουργών Υγείας.