Συντάκτης: Ντάνι Βέργου
Πρόσφατα η πρώην πρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ Τζένη Κουρέα-Κρεμαστινού, κατά την κατάθεσή της στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής που διερευνά τα σκάνδαλα στον χώρο της Υγείας την περίοδο 1997-2014, ερωτηθείσα από τον βουλευτή του ΚΚΕ Γιώργο Λαμπρούλια για τους δανεισμούς του ΚΕΕΛΠΝΟ, ύψους 200 εκατομμυρίων ευρώ, απάντησε ότι αφορούσαν κυρίως την αντιμετώπιση της γρίπης αλλά και το κτίριο στο οποίο στεγάζεται το Κέντρο και πρόσθεσε ότι δεν γνωρίζει λεπτομέρειες για το πώς προέκυψαν, λόγω του ότι είχαν προηγηθεί της θητείας της.
«Δεν ξέρω ποιο ήταν το σκεπτικό με το οποίο δόθηκε στο ΚΕΕΛΠΝΟ το έργο της λήψης του δανείου. Αν θυμάστε, τότε ήταν πολύ μεγάλη πίεση για τη νέα γρίπη, για την πανδημία», εξήγησε.
Στο ίδιο δάνειο, με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, στάθηκε και ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας Παύλος Πολάκης σε συνέντευξή του «Στο Κόκκινο».
Ενα δάνειο που ελήφθη για να αγοραστεί αριθμός εμβολίων για τη γρίπη ικανός να καλύψει όλη την Αφρική, που στη συνέχεια στη συντριπτική τους πλειονότητα καταστράφηκαν αφού δεν χρησιμοποιήθηκαν.
Τελικά για την αγορά τους χρησιμοποιήθηκαν μόνο τα 50 εκατ. ευρώ και τα υπόλοιπα 150 εκατ. ευρώ κατέληξαν να χρηματοδοτήσουν διάφορες χορηγίες, συνέδρια, συμπόσια, εκδηλώσεις, «με λίγα λόγια γλεντήθηκαν», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Πολάκης.
Αντιγριπικά
Η προμήθεια 16 εκατομμυρίων δόσεων εμβολίων επί υπουργίας Δ. Αβραμόπουλου για να αντιμετωπιστεί η «πανδημία» του 2009 ήταν ο λόγος που το ΚΕΕΛΠΝΟ πήρε το δάνειο των 200 εκατομμυρίων ευρώ.
Δύο υπουργικές αποφάσεις του τότε υπουργού Υγείας έδιναν το πράσινο φως για την προμήθεια των εμβολίων από τη χώρα μας: μία πρώτη στις 16 Σεπτεμβρίου του 2009, με την οποία παρήγγειλε 8 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου, και μία δεύτερη που εκδόθηκε λίγες μέρες αργότερα, την 1η Οκτωβρίου, με την οποία παρήγγειλε άλλες 8 εκατομμύρια δόσεις. Το κόστος για τα 16 εκατομμύρια δόσεις ήταν 120 εκατομμύρια ευρώ.
Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος παρέμεινε στη θέση του για λίγες ημέρες ακόμα μετά τη δεύτερη υπουργική απόφαση αφού στις 6 Οκτωβρίου 2009 εκλέχθηκε η κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, οπότε και τον διαδέχθηκε η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου.
Η υπουργός ήταν η πρώτη που άρχισε να αφήνει αιχμές για τον τρόπο προμήθειας και διάθεσης των εμβολίων, κάνοντας λόγο για «υπερβολική παραγγελία πανδημικών εμβολίων της προηγούμενης κυβέρνησης» και προχωρώντας σε ακύρωση 12,3 εκατομμυρίων δόσεων εμβολίων, που αντιστοιχούσε σε εξοικονόμηση περίπου 80 εκατομμυρίων ευρώ.
Βέβαια προηγήθηκε μια ατελείωτη διαπραγμάτευση με τις φαρμακευτικές εταιρείες που είχαν παραγάγει το εμβόλιο και τελικά δεν αποφεύχθηκε η δικαστική διαδικασία.
Ετσι, από τις αρχικά 16 εκατομμύρια δόσεις η χώρα μας κράτησε στα ψυγεία 3,636 εκατομμύρια δόσεις, από τις οποίες χρησιμοποιήθηκαν μόνο οι 300.000!
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε η Μ. Ξενογιαννακοπούλου και για την υπόθεση με τα αντι-ιικά φάρμακα για τα οποία και εδώ οι ιθύνοντες είχαν φροντίσει επικοινωνιακά να καταστήσουν σωτήρια την κατοχή ενός κουτιού, στο οποίο αναφέρονταν μάλιστα με την εμπορική του ονομασία αντί εκείνης της ουσίας, δηλαδή του γνωστού Τamiflu.
Και σε αυτή την περίπτωση, πάλι με το σκεπτικό ότι «το τελευταίο που μας ενδιαφέρει είναι πόσο θα στοιχίσει», όπως δήλωνε ο Δ. Αβραμόπουλος, η χώρα μας προχώρησε επί υπουργίας του σε παραγγελίες του φαρμάκου ύψους 13 εκατομμυρίων ευρώ.
Πάλι λόγω της χαμηλής ζήτησης μεγάλες ποσότητες άρχισαν να λήγουν. Η παρασκευάστρια εταιρεία, μετά από συνεχή αιτήματα της Μ. Ξενογιαννακοπούλου, έδωσε σε κάποιες παρτίδες παράταση χρόνου, αλλά και πάλι τα φάρμακα έμειναν… στοκ.
Στην υπόθεση του υψηλού δανεισμού του ΚΕΕΛΠΝΟ για τα εμβόλια είχε αναφερθεί, μεταξύ άλλων, τον Ιούνιο του 2013, η Φωτεινή Σκοπούλη από τη θέση της υφυπουργού Υγείας.
Σε συνέντευξή της στην «Εφ.Συν.» χαρακτήριζε το ΚΕΕΛΠΝΟ «μαύρη τρύπα» στην οποία όσα χρήματα κι αν ρίξεις, χάνονται (η κ. Σκοπούλη θα κληθεί να καταθέσει στην εξεταστική επιτροπή).
Τότε το ΚΕΕΛΠΝΟ είχε βγει δημοσίως και είχε δηλώσει ότι δεν έχει αντιδραστήρια για το AIDS.
H υφυπουργός Υγείας, απαντώντας μέσω της εφημερίδας μας, δήλωνε:
«Στο ΚΕΕΛΠΝΟ έχουν βρει δουλειά οι συγγενείς είτε υπαλλήλων του υπουργείου ή του ΚΕΕΛΠΝΟ ή πολιτικών. Τώρα, βγήκε και είπε δεν έχω αντιδραστήρια για το AIDS, το κόστος των οποίων είναι 100.000 ευρώ. Ενα ΚΕΕΛΠΝΟ που διαχειρίζεται 200 εκατομμύρια ευρώ δάνειο δεν έχει να δώσει για αντιδραστήρια; Εν τω μεταξύ, έχει έναν διαγωνισμό για αντιδραστήρια -τους οποίους διεξάγει μόνο του- ύψους 2 εκατομμυρίων εδώ κι έναν χρόνο και δεν τον έχει προχωρήσει. Κι εγώ κι εσείς επαναπαυόμαστε ότι το ΚΕΕΛΠΝΟ ασχολείται με το AIDS».
Λίγους μήνες αργότερα, στις 19 Μαΐου του 2014, ο αντεισαγγελέας Πρωτοδικών Ιωάννης Σέβης απέστειλε σχετική παραγγελία προς το ΚΕΕΛΠΝΟ, που έφερε μάλιστα τον χαρακτήρα του κατεπείγοντος, με την οποία ζητούσε να λάβει «άμεσα – εντός 48 ωρών» σειρά εγγράφων σχετικών με την υπόθεση προκειμένου να προχωρήσει στην περαιτέρω διερεύνησή της.
Ο αντεισαγγελέας ζητούσε μεταξύ άλλων αντίγραφα των δύο αποφάσεων Αβραμόπουλου σχετικά με την έγκριση σκοπιμότητας της προμήθειας των δόσεων εμβολίων, το αντίγραφο της απόφασης ή άλλου εγγράφου με το οποίο εξουσιοδοτήθηκε το ΚΕΕΛΠΝΟ να προβεί στη διαπραγμάτευση και υπογραφή των συμβάσεων για την προμήθεια των δόσεων των εμβολίων και των αντι-ιικών φαρμάκων.
Μυστική επιτροπή
Την ώρα που οι χώρες, με μερικές φωτεινές εξαιρέσεις, αγόραζαν τόνους εμβόλια και αντι-ιικά φάρμακα με την κήρυξη πανδημίας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι φαρμακευτικές εταιρείες, σύμφωνα με την επενδυτική τράπεζα JP Morgan, έκαναν τρελά κέρδη – 7 έως 10 δισεκατομμύρια δολάρια μόνο για τα εμβόλια.
Οικονομικοί δεσμοί
Συνέντευξη Τύπου των επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην γρίπη των χοίρων (Απρίλιος 2009) | AP Photo/Keystone, Martial Trezzini
Δεδομένης της τεράστιας κλίμακας της δημόσιας δαπάνης και του ιδιωτικού κέρδους, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε αν οι αποφάσεις του ΠΟΥ ήταν απαλλαγμένες από εμπορικές επιρροές.
Ερευνα της διεθνούς φήμης επιστημονικής επιθεώρησης British Medical Journal και του Γραφείου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας, που δημοσιεύτηκε στις αρχές του 2010, καταδείκνυε ότι κάτι τέτοιο δεν ίσχυε.
Ορισμένοι από τους ειδικούς επιστήμονες που συμβούλευαν τον ΠΟΥ για την πανδημία είχαν δηλωμένους οικονομικούς δεσμούς με εταιρείες φαρμάκων που παρήγαν τα αντι-ιικά και τα εμβόλια κατά της γρίπης.
Για παράδειγμα, η καθοδήγηση του ΠΟΥ για τη χρήση αντι-ιικών σε μια πανδημία συντάχθηκε από εμπειρογνώμονα ο οποίος ταυτόχρονα λάμβανε πληρωμές από τη Roche, την κατασκευάστρια εταιρεία του oseltamivir (Tamiflu), για συμβουλευτικό έργο και διδασκαλία, σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία πρόσθετε ότι οι περισσότεροι από τους εμπειρογνώμονες που συμβουλεύτηκε ο ΠΟΥ δεν απέκρυψαν τους δεσμούς τους με τον κλάδο των φαρμακευτικών επιχειρήσεων που καταπιάστηκαν με την παραγωγή των εμβολίων και των αντι-ιικών φαρμάκων.
Κι ενώ, σύμφωνα με την έρευνα, οι σχέσεις των συμβούλων του ΠΟΥ με τη Roche, παρασκευάστρια της οσελταμιβίρης, ή την GlaxoSmithKline, κατασκευάστρια της ζαναμιβίρης, είχαν δηλωθεί ανοιχτά από τους ίδιους, ουδέποτε παρουσιάστηκαν δημόσια από τον ΠΟΥ.
Η έρευνα επισήμαινε αρκετές ασυνέπειες όσον αφορά την πολιτική διαφάνειας του ΠΟΥ, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι ο διεθνής οργανισμός δεν έχει δημοσιοποιήσει την ταυτότητα των 16 μελών μιας επιτροπής έκτακτης ανάγκης που συγκροτήθηκε για την αντιμετώπιση της γρίπης.
Οπως επισημαίνουν οι ερευνητές Cohen και Carter:
«Η ταυτότητα των 16 μελών της είναι άγνωστη εκτός ΠΟΥ. Αυτή η μυστική επιτροπή καθοδήγησε από τότε την πανδημική πολιτική του ΠΟΥ, συμπεριλαμβανομένης της απόφασης για το πότε θα κρίνει ότι η πανδημία έχει τελειώσει… Ο ΠΟΥ λέει ότι πρέπει να κρατήσει τις μυστικές ταυτότητες για να προστατεύσει τους επιστήμονες από το να επηρεαστούν ή να γίνουν στόχος της βιομηχανίας».
Χρεώθηκε το σύμπαν, πλούτισαν οι φαρμακοβιομηχανίες αλλά οι πολίτες δεν… μάσησαν
AP Photo/Enric Marti «Λύκος! Λύκος! Τρέξτε!» φώναζε για πλάκα ο βοσκός στον μύθο του Αισώπου. Τρέχαν οι βοσκοί κάθε φορά για να βρουν τον βοσκό ξεκαρδισμένο στα γέλια. Μέχρι που μια μέρα πλησίασε στ’ αλήθεια λύκος το κοπάδι, φώναζε ο βοσκός, αλλά κανείς δεν του ‘δωσε σημασία.
Στη δική μας περίπτωση ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας φωνάζει «Πανδημία! Πανδημία! Τρέξτε!» για τη γρίπη των χοίρων, όχι όμως για να σπάσει πλάκα, αλλά για να πέσει χρήμα.
Το ίδιο έκανε το ’03 για το αναπνευστικό σύνδρομο SARS και το ’04 για τη γρίπη των πουλερικών. Με το νέο σύνθημα του ΠΟΥ στις 11 Ιουνίου 2009 κηρύχθηκε ό πλανήτης σε πανδημία, τρόμαξαν και έτρεξαν κυβερνήσεις, αγοράστηκαν μεγάλες ποσότητες αντιικών φαρμάκων και νέων εμβολίων, περιμέναμε, περιμέναμε, αλλά τον επικίνδυνο λύκο δεν τον είδαμε.
Χρεώθηκε το σύμπαν, πλούτισαν τα τέρατα της φαρμακοβιομηχανίας. Οι πολίτες όμως δεν πολυαγχώθηκαν.
Πανδημία φώναζε ο ΠΟΥ
Από τον Απρίλιο του 2009 μέχρι τις αρχές του 2010 η «διαφήμιση» της πανδημίας γινόταν χωρίς έλεος. Για «σοβαρή κατάσταση» μιλούσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, όταν η γρίπη των χοίρων, όπως ακόμα λεγόταν η νέα γρίπη Α, ταξίδεψε από το Μεξικό στις ΗΠΑ.
Τα είκοσι «ήπια κρούσματα» ήταν αρκετά για να πανικοβληθούν (;) οι αμερικανικές αρχές και να ξεκινήσουν να σπέρνουν τον πανικό.
Την ώρα που οι ίδιες ανακοίνωναν ότι η χώρα τους τίθεται σε «έκτακτη υγειονομική ανάγκη», ο ΠΟΥ φώναζε «παγκόσμιος υγειονομικός συναγερμός» (!) αφού, όπως ανακοίνωνε, «είναι ένας ιός που μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο».
Κι όλα αυτά ενώ οι αρχές του Μεξικού δήλωναν πως επρόκειτο για όψιμη εκδήλωση εποχικής γρίπης. Δήλωση για την οποία κατηγορήθηκαν από τις αμερικανικές αρχές και τον ΠΟΥ ότι «υποτιμούν επικίνδυνη για την παγκόσμια υγεία κατάσταση».
Αμυνόμενο το Μεξικό ερήμωσε. «Η κυβέρνησή μου δεν θα καθυστερήσει ούτε μία στιγμή στη λήψη των αναγκαίων μέτρων για να αντιμετωπίσει την κατάσταση» δήλωνε ο πρόεδρος Φελίπε Καλδερόν.
Η πρωτεύουσα των 20 εκατομμυρίων ανθρώπων έγινε αγνώριστη. Οι εκκλησίες δεν λειτουργούσαν, τα πάρκα άδειασαν, μπαρ και εστιατόρια έκλεισαν και οι ποδοσφαιριστές έπαιζαν χωρίς οπαδούς.
Στο αεροδρόμιο οι έλεγχοι στις αναχωρήσεις ήταν εξονυχιστικοί. Αστυνομία και στρατός μοίραζαν μάσκες πόρτα πόρτα, ενώ ενοχοποιήθηκαν χειραψίες, αγκαλιές και φιλιά. Προς παραδειγματισμό δε, κόπηκαν και από τις εγχώριας παραγωγής σαπουνόπερες.
Τα είκοσι ήπια κρούσματα των ΗΠΑ ήταν η αφορμή για να δηλώσει ο πρόεδρος του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Λοιμώξεων, δρ Ρίτσαρντ Μπέσερ, ότι «θα δούμε πολύ σοβαρά κρούσματα σε όλη τη χώρα» και να τεθούν από τα στρατηγικά αποθέματα σε άμεση διαθεσιμότητα 12 εκατομμύρια δόσεις αντιικού φαρμάκου. Και πώς θα αντιμετωπίσουμε την κατάσταση;»
Στην ερώτηση αυτή, που έθεσε μόνος του ο ΠΟΥ, έσπευσαν να απαντήσουν και φυσικά να καθησυχάσουν οι κολοσσοί του χώρου του φαρμάκου: «Διαθέτουμε μεγάλες ποσότητες αντιικών φαρμάκων».
Με την ίδια ταχύτητα και με σύμμαχο τον ΠΟΥ η φαρμακοβιομηχανία γνωστοποίησε ότι ξεκινά το κρίσιμο εγχείρημα της δημιουργίας ενός νέου εμβολίου, αφού ξεκαθάρισε ότι τα παλιά δεν πιάνουν: «Είναι αμφίβολη η αποτελεσματικότητα των υπαρχόντων εμβολίων».
Αμέσως συναντιούνται εκτάκτως και οι υπουργοί Υγείας της Ευρωπαϊκής Ενωσης των 27 προκειμένου να συντονίσουν τις ενέργειές τους για την αντιμετώπιση της γρίπης των χοίρων.
Η επίτροπος Υγείας της Ε.Ε. καλεί τους Ευρωπαίους να αποφεύγουν τις μετακινήσεις στις ζώνες που έχουν πληγεί από τον νέο αυτό ιό – κυρίως Μεξικό και ΗΠΑ. Το πρώτο κρούσμα της νέας γρίπης στην Ευρώπη ανακοινώνει κατά τη συνάντηση αυτή η Ισπανίδα υπουργός Υγείας. Ο 23χρονος νεαρός επέστρεφε από το Μεξικό και εισήχθη το Σάββατο 25 Απριλίου στο νοσοκομείο με γρίπη των χοίρων.
Το πρώτο κρούσμα στην Ευρώπη και οι δηλώσεις των φαρμακοβιομηχανιών ότι χρειάζονται τουλάχιστον έξι μήνες για να βρουν ένα νέο εμβόλιο για τον ιο Η1Ν1 θορύβησαν τους 27, όπως ανακοίνωσαν στα ευρωπαϊκά ΜΜΕ.
Η χώρα μας από την κήρυξη της πανδημίας του ΠΟΥ τον Ιούνιο του 2009 μέχρι το τέλος της επιδημικής σεζόν το 2010 μέτρησε 30 θανάτους που συνδέονται με τον ιό Η1Ν1 -από τους οποίους μόνο για 4 δεν υπήρχει στοιχείο υποκείμενης νόσου- 84 νοσηλείες βαριών περιστατικών, 8.500 επιβεβαιωμένα κρούσματα με το ειδικό τέστ.
Οι ειδικοί ωστόσο εκτίμησαν ότι σε όλη τη χώρα περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι πέρασαν τη γρίπη.
Ο πρώτος που ανακοινώθηκε από το υπουργείο Υγείας ότι απεβίωσε λόγω του νέου ιού ήταν ένας 23χρονος στις 23 Αυγούστου. Ο νέος ήταν όμως καρδιοπαθής και νοσηλευόταν με βαριά καρδιοπάθεια στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο από τις 7 Αυγούστου: έπασχε από πνευμονική υπέρταση, ενώ είχε παρουσιάσει και καρδιακή ανεπάρκεια.
Το περιστατικό, παρ’ όλο που αρχικά καταγράφηκε στη λίστα με τους θανάτους από τη νέα γρίπη, εν τέλει ανακοινώθηκε ότι δεν ήταν έτσι: «Δεν συνδέεται το αίτιο του θανάτου με τον ιό της γρίπης Α Η1Ν1, καθώς η λοίμωξη προστέθηκε τα τελευταία δύο εικοσιτετράωρα» έγραφε η ανακοίνωση του υπουργείου Υγείας.
Ο νεαρός, σύμφωνα με τους γιατρούς, άφησε την τελευταία πνοή του λόγω του «συνδρόμου Coffin – Cohen – βαριάς πρωτοπαθούς πνευμονικής υπέρτασης – βακτηριδιακής σηψαιμίας – λοίμωξης από τον ιό γρίπης Α (Η1Ν1) – τελικού σταδίου καρδιακής ανεπάρκειας – καρδιακής ανακοπής».
Ο πρώτος επίσημα καταγεγραμένος θάνατος συνδεόμενος με τη νέα γρίπη Α στη χώρα μας συνέβη λίγες ημέρες μετά, στις 3 Σεπτεμβρίου, όταν κατέληξε ένας 25χρονος καρδιοπαθής με ιστορικό μυοκαρδιοπάθειας και εμφυτευμένο απινιδιστή.
Ο αλβανικής καταγωγής νέος είχε προσβληθεί από βαρύτατη πνευμονία από γρίπη Α Η1Ν1 που οδήγησε σε οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια.
Ο ασθενής, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, παρουσίασε πολλές επιπλοκές και πολυοργανική ανεπάρκεια από την οποία κατέληξε στη ΜΕΘ του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός».