του Στέφανου Μυτιληναίου
stmytil@gmail.com
Ρηματική διακοίνωση στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών επέδωσε στις 8 Αυγούστου η ισλαμική (διεθνώς αναγνωρισμένη) κυβέρνηση της Λιβύης που εδρεύει στην Τρίπολη. Με αυτή αμφισβητεί την ελληνική ΑΟΖ νοτιοδυτικά της Κρήτης και το δικαίωμα της χώρας μας στην έρευνα και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στη συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή. Τουρκικά δημοσιεύματα, που «σήκωσαν» το θέμα, αναφέρουν ότι η Ελλάδα στα οικόπεδα που έδωσε προς έρευνες συμπεριέλαβε και 39.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα που ανήκουν στην Λιβύη. Το προκλητικό και απαράδεκτο διάβημα της κυβέρνησης της Τρίπολης, που απαντήθηκε αυστηρά από την ελληνική διπλωματία, καθοδηγήθηκε από το τουρκικό καθεστώς.
Πριν από έναν χρόνο, συγκεκριμένα στις 10 Οκτωβρίου 2018, πραγματοποιήθηκε στην Ελούντα η 6η Τριμερής Σύνοδος Κορυφής Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου. Στις κοινές δηλώσεις που ακολούθησαν Αλέξης Τσίπρας και Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι δήλωσαν την απόφασή τους να εργαστούν για να οριοθετήσουν την ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Στην Αγκυρα σήμανε συναγερμός και έναν μήνα μετά ο Τούρκος υπουργός Αμυνας, Χουλουσί Ακάρ, ταξίδεψε στην Τρίπολη της Λιβύης για να δείξει στους αξιωματούχους της «αδελφής» ισλαμικής κυβέρνησης χάρτες που σχεδίασαν οι τουρκικές υπηρεσίες και εμφανίζουν την Ελλάδα να «καταπατά» λιβυκή ΑΟΖ και συγκεκριμένα 39.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τους χάρτες του Ακάρ δημοσίευσε η εφημερίδα «Yeni Safak», που αποτελεί το ανεπίσημο «όργανο» του τουρκικού καθεστώτος. Στόχος της Τουρκίας δεν είναι μόνο να εμποδίσει τη «συνάντηση» ελληνικής, αιγυπτιακής και κυπριακής ΑΟΖ, αλλά και να προεκτείνει τη δική της ΑΟΖ μέχρι τη λιβυκή. Ετσι, η Τουρκία, εκτός του ότι διεκδικεί ολόκληρο το Λύκιο Πέλαγος (Καστελόριζο), διεκδικεί και μεγάλο μέρος από το Νότιο Κρητικό (Λιβυκό) Πέλαγος.
Από τις «παραβιάσεις» στο μοίρασμα
Όπως έγραψε πέρσι τον Νοέμβριο η «Yeni Safak», ο Χουλουσί Ακάρ παρουσίασε στους Λίβυους ισλαμιστές αξιωματούχους έναν χάρτη που εμφάνιζε τις υποτιθέμενες παραβιάσεις της Ελλάδας και έναν δεύτερο με το πώς «μοιράζει» η Τουρκία τις θάλασσες. Στον δεύτερο χάρτη ο Ακάρ εξαφάνισε ολόκληρη την ελληνική ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο, ισχυριζόμενος ότι κανένα νησί -ούτε η Κύπρος ή η Κρήτη- δεν μπορεί να έχει επήρεια (δηλαδή ΑΟΖ) σε θαλάσσιες ζώνες. Με αυτούς τους τουρκικούς χάρτες υπό μάλης το ισλαμικό καθεστώς της Τρίπολης προχώρησε φέτος τον Αύγουστο σε διάβημα.
Στη Λιβύη υφίστανται δύο παράλληλες και αντιμαχόμενες κυβερνήσεις. Η πρώτη, που είναι και η διεθνώς αναγνωρισμένη, εδρεύει στην Τρίπολη. Είναι ισλαμική, της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, και υποστηρίζεται από την Τουρκία και το Κατάρ. Οσο κι αν ακούγεται «εξωφρενικό» -και είναι-, ο ΟΗΕ έχει αναγνωρίσει μια κυβέρνηση τζιχαντιστών. Οι δε «ένοπλες δυνάμεις» που την υπερασπίζονται είναι παραστρατιωτικές οργανώσεις εξτρεμιστών της Αλ Κάιντα και πρώην μελών του Ισλαμικού Κράτους.
Η δεύτερη κυβέρνηση έχει έδρα στη Βεγγάζη της Κυρηναϊκής, είναι κοσμική και υποστηρίζεται από την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ισχυρός άνδρας της δεύτερης είναι ο στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ, που έχει και την αμερικανική υπηκοότητα και είναι γνωστός ως «εξολοθρευτής τζιχαντιστών». Διοικεί τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (LNA), ο οποίος ελέγχει το 80% της επικράτειας Λιβύης, και από τον Μάιο πολιορκεί την Τρίπολη με στόχο να εκδιώξει την ισλαμική κυβέρνηση του Φαγέζ αλ Σαράτζ, τον οποίο κατηγορεί ως μαριονέτα των Τούρκων που επιθυμεί να μετατρέψει τη Λιβύη σε νεοοθωμανικό προτεκτοράτο. Το καθεστώς της Τρίπολης θα είχε ήδη καταρρεύσει, εάν δεν έσπευδε να το ενισχύσει ο Ερντογάν με οπλισμό, τεθωρακισμένα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drone), στρατιωτικούς συμβούλους, πράκτορες της MIT και εκατοντάδες τζιχαντιστές από το Ιντλίμπ της Συρίας που μετέφερε με πλοία, παραβιάζοντας το εμπάργκο όπλων που έχει επιβάλει στην εμπόλεμη χώρα ο ΟΗΕ.
«Κενό γράμμα» και απομόνωση
Η πολιορκημένη, λοιπόν, κυβέρνηση της Τρίπολης, την οποία πλέον δεν υπολογίζει στην πραγματικότητα κανένας, παρά τη διεθνή αναγνώρισή της, αφού με τον στρατάρχη Χαφτάρ συνεννοούνται τόσο ο Ντόναλντ Τραμπ όσο και ο Βλαντίμιρ Πούτιν, μέσα στην απελπισία της και δίνοντας μάχη για την επιβίωσή της, βρήκε χρόνο να επιδώσει ρηματική διακοίνωση στην Αθήνα, σαν να μην έχει σημαντικότερα ζητήματα να ασχοληθεί. Πρόκειται προφανώς για «κενό γράμμα», που η μόνη του βαρύτητα έγκειται στο ότι επιδόθηκε από την τυπικά διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της χώρας.
Το τουρκικό μένος προς το πρόσωπο του στρατάρχη Χαφτάρ εκφράστηκε στις αρχές Ιουλίου με πρωτοσέλιδο δημοσίευμα της «Yeni Safak» υπό τον τίτλο «Νέο πιόνι στην Ανατολική Μεσόγειο». Σε αυτό, ο Λίβυος στρατιωτικός ηγέτης κατηγορούνταν ως πιόνι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Ισραήλ και της Ελλάδας στον ενεργειακό πόλεμο που διεξάγεται στην Ανατολική Μεσόγειο. Να σημειωθεί ότι ο Χαλίφα Χαφτάρ έχει κηρύξει από φέτος τον Ιούνιο τον πόλεμο στην Τουρκία. Προφανώς και η ρηματική διακοίνωση της Τρίπολης προς την Αθηνά μαρτυρά την απελπισία της ασφυκτικά απομονωμένης Αγκυρας. Για παράδειγμα, ο Τούρκος ναύαρχος ε.α. Τζεμ Γιουρντενίζ έφτασε στο σημείο να προτείνει η τουρκική κυβέρνηση να υπογράψει συμφωνία με την ισλαμική κυβέρνηση της Τρίπολης για να αναλάβει την προστασία της λιβυκής ΑΟΖ από την «ελληνική επεκτατικότητα». Σε κάθε περίπτωση, είναι θέμα χρόνου το πότε θα απελευθερώσει ο Χαφτάρ την Τρίπολη από το φιλοτουρκικό ισλαμικό καθεστώς.
Ωστόσο, η ελληνική διπλωματία, επειδή τα γραπτά μένουν και το μέλλον είναι άδηλο ακόμα και μεταξύ φίλων, πολύ ορθά έσπευσε να απαντήσει και να καταρρίψει τη ρηματική διακοίνωση της Τρίπολης.