Μεγάλος ντόρος έχει ξεσπάσει το τελευταίο χρονικό διάστημα σχετικά με τη δραστηριότητα της εταιρείας Global Visa Center World (GVCW). Ποια είναι η εν λόγω εταιρεία; Η εταιρεία που έγινε το επίκεντρο μεγάλης συζήτησης, δημοσιογραφικής διερεύνησης και παραφιλολογίας βεβαίως, στον απόηχο της πρόσφατης κυβερνητικης κρίσης, με φόντο το Μακεδονικό ζήτημα, που οδήγησε τελικά στην παραίτηση του, πρώην πλέον, υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, μετά το πρόσφατο θυελλώδες υπουργικό συμβούλιο.
Δεν είναι, όμως, μία εταιρεία που προκάλεσε απλά ντόρο ή που βρέθηκε στο επίκεντρο πολιτικών και όχι μόνο αντιπαραθέσεων. Για να τα λέμε όλα είναι η μοναδική εταιρεία που επιστρέφει στο ελληνικό Δημόσιο ετησίως ποσό ίσο με το 10% επί των εσόδων της και όχι επί των κερδών για προβολή της Ελλάδας στο εξωτερικό, με πρόταση μάλιστα της ίδιας της εταιρείας. Επίσης είναι η πρώτη χρονιά που οι τουριστικές ροές προς την Ελλάδα κύλησαν για το 2018 ομαλά, χωρίς απολύτως κανένα πρόβλημα και μάλιστα παρατηρήθηκαν σημαντικές αυξητικές τάσεις ιδιαίτερα στην Κίνα και στην Ινδία.
Τι είχε, όμως, προηγηθεί; Η σφοδρή επίθεση της Εφημερίδας των Συντακτών στον Πάνο Καμμένο για το περιεχόμενο των συνομιλιών που είχε στις ΗΠΑ, η απάντηση του υπουργού Εθνικής Άμυνας και το δεικτικό του σχόλιο για τη δραστηριότητα του Τζορτζ Σόρος και των πλοκαμιών του στην Ελλάδα και εκτός όλων αυτών, διάφορα δημοσιεύματα κατά της εταιρείας Global Visa Center World.
Τι ακολούθησε; Μεγάλη συζήτηση για τα μυστικά κονδύλια και τη χρήση τους από το υπουργείο Εξωτερικών, συζήτηση για το σύστημα του Σόρος στην Ελλάδα (που διεξήχθη προς τη λάθος κατεύθυνση, μιας και το συγκεκριμένο σύστημα σχετίζεται απόλυτα με την οικογένεια Μητσοτάκη και όχι με τη σημερινή κυβέρνηση), σκόρπιες φήμες που συνέδεαν την Global Visa Center World με το σύστημα Σόρος, ανεύθυνα και επικίνδυνα δημοσιεύματα για την χρήση και τη διάθεση των μυστικών κονδυλίων του υπουργείου Εξωτερικών, απόπειρα από την αντιπολίτευση, από τη διαπλοκή, αλλά και από κύκλους ακόμη και προσκείμενους στην κυβέρνηση να διαρραγεί ο ισχυρός κυβερνητικός συνασπισμός ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και φυσικά διάψευση από την πλευρά του Πάνου Καμμένου όλων των αθλιοτήτων, αφού ο πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων και υπουργός Εθνικής Άμυνας δήλωσε πως «Ουδέποτε ανέφερα ότι η κυβέρνηση έλαβε χρήματα από τον Σόρος».
Όλα τα παραπάνω σχηματίζουν το περιβάλλον και διαμορφώνουν το τοξικό κλίμα μέσα στο οποίο η εταιρεία Global Visa Center World κλήθηκε να αντιμετωπίσει την παραφιλολογία και τις ανυπόστατες κατηγορίες, οι οποίες έχουν παρελθόν, αφού ήδη από τον περασμένο Σεπτέμβριο (με μεγαλύτερη ένταση) και ακόμη παλαιότερα το 2016 η εταιρεία είχε βρεθεί στο στόχαστρο δημοσιευμάτων τα οποία έκαναν λόγο για «Δουλειές με βίζες στο υπουργείο Εξωτερικών». Στη συνέχεια η ίδια εταιρεία επιχειρήθηκε να συνδεθεί με το δίκτυο Σόρος, κάτι που με πρόσφατη ανακοίνωσή της διέψευσε κατηγορηματικά. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Αν κάποιος ρίξει μία ματιά σε όσους συμμετέχουν στο Διοικητικό Συμβούλιο της συγκεκριμένης εταιρείας θα διαπιστώσει ότι οποιαδήποτε συσχέτιση με το Δίκτυο του Σόρος είναι λανθασμένη. Το αντίθετο συμβαίνει.
Από εκεί και πέρα πρέπει να συνεκτιμηθούν τα πιθανά κίνητρα εκείνων που ανέλαβαν, και μάλιστα με τρόπο εργολαβικό, να διεξάγουν λυσσαλέο πόλεμο σε βάρος της Global Visa Center World, πολύ πριν ξεσπάσει η ενδοκυβερνητική κρίση. Ποιοι βρίσκονται από πίσω; Ανταγωνιστές; Πολιτικά συμφέροντα που σχετίζονται με κύκλους της αντιπολίτευσης; Φράξιες και σέχτες που «τρυπώνουν» κάθε φορά στο υπουργείο Εξωτερικών; Εκείνοι που είχαν μάθει να αλωνίζουν και να βγάζουν χρήματα με το τσουβάλι; Θα έρθουν και αυτά στο φως. Προς το παρόν ας δούμε ποια είναι τα ψέματα και ποια η αλήθεια γύρω από την εταιρεία Global Visa Center World.
Ας πάρουμε, λοιπόν, τα πράγματα από την αρχή.
Οι επιθέσεις
Ως οχήματα των στοχευμένων και άγριων επιθέσεων σε βάρος της εταιρείας χρησιμοποιήθηκαν συγκεκριμένοι δημοσιογράφοι που δημοσίευσαν κενά τεκμηρίωσης και αντιφατικά «ρεπορτάζ», αλλά και απαξιωτικά σχόλια τέτοιου είδους που ακόμη και ο πλέον κακοπροαίρετος θα διέκρινε δάκτυλο… ανταγωνιστών.
Τα δημοσιεύματα – κυρίως από μία εφημερίδα – έκαναν λόγο για «οσμή σκανδάλου» και παρουσίασαν ούτε λίγο, ούτε πολύ μία σκανδαλώδη μεθόδευση διαγωνισμού ώστε να επιλεγεί η συγκεκριμένη εταιρεία με το επιχείρημα πως δήθεν «είχε (προ)αποφασιστεί να αναλάβει την υποστήριξη των διπλωματικών αρχών της χώρας στο εξωτερικό για τη θεώρηση ταξιδιωτικών εγγράφων (visa)».
Τα δημοσιεύματα έκαναν λόγο διαγωνισμό «στημένη κούρσα» υπέρ αυτού που τελικά τον κέρδισε, πολιτικές παρεμβάσεις κατά τη διάρκεια της εξέλιξης του διαγωνισμού προκειμένου να διασφαλιστεί το δήθεν προαποφασισμένο αποτέλεσμά του, και σκανδαλώδη τρόπο υλοποίησης της σύμβασης. Μέσα σε όλα αυτά χρησιμοποιήθηκε το επιχείρημα πως η Global Visa Center Wolrd, αφού εξασφάλισε τη δουλειά, ανέθεσε σε υπεργολάβο την υλοποίηση του έργου. Σύμφωνα με τα ίδια δημοσιεύματα ο υπεργολάβος είναι ο ίδιος που υλοποιούσε και πριν το έργο. Αλλά και για το τελευταίο ας δούμε τι ισχύει.
Η αλήθεια
Ποια είναι, όμως, η αλήθεια για την Global Visa Center World, αλλά και για τον διαγωνισμό, ο οποίος βρίσκεται εδώ και πολύ καιρό, στο στόχαστρο διαφόρων επιχειρηματικών και πολιτικών κέντρων;
Ας τα δούμε όλα ένα, ένα.
Τον Ιούλιο 2015 το ΥΠΕΞ διενήργησε δημόσιο διεθνή διαγωνισμό «για την ανάδειξη Παρόχου υπηρεσιών υποστήριξης των Προξενικών Αρχών, με στόχο τη διευκόλυνση του έργου τους κατά τη διαδικασία παραλαβής αιτήσεων και λήψης βιομετρικών στοιχείων για χορήγηση θεώρησης εισόδου αλλοδαπών στην Ελλάδα και το χώρο Schengen». Ο διαγωνισμός αυτός αφορά σε παραχώρηση δημόσιας υπηρεσίας και για το λόγο αυτό ακολουθήθηκαν οι διαδικασίες του Ν. 4315/2015 (άρθρο 20) αλλά και του Κανονισμού 810/2009 του ΕΚ και του Ευρ. Συμβουλίου.
Μέχρι τη διενέργεια του εν λόγω διαγωνισμού, το έργο εκτελούσε μια ινδική εταιρεία με τη διαδικασία της απ’ ευθείας ανάθεσης από το ΥΠΕΞ. Σημειώνεται ότι μέχρι το 2015 καμία ελληνική εταιρεία δεν θα μπορούσε να προβάλει εμπειρία στο θέμα, λόγω του εξειδικευμένου αντικειμένου του.
Προκειμένου, όμως, να μπορούν να λάβουν μέρος και ελληνικές εταιρίες, ο διαγωνισμός προέβλεψε τη δυνατότητα συμμετοχής και νέων εταιριών, οι οποίες θα προσέρχονταν είτε κοινοπρακτικά είτε υπεργολαβικά με άλλες εταιρίες (δανειζόμενες την εμπειρία τους). Προέβλεψε μάλιστα ότι εάν οι υποψήφιες δεν είχαν οι ίδιες την απαραίτητη εμπειρία ως εταιρίες, θα λαμβάνονταν υπόψη η σχετική προηγούμενη εμπειρία των στελεχών και των διοικούντων αυτές.
Η Προκήρυξη αφορούσε σε πέντε γεωγραφικές Ομάδες κατανομής του έργου.
Η εταιρεία και ο διαγωνισμός
Η εταιρεία GLOBAL VISA CENTER WORLD – GVCW συστάθηκε το 2015 και συμμετείχε στο διαγωνισμό:
– με υπεργολάβο την εταιρεία «iKnowHow» (ελληνική εταιρεία παραγωγής software – λογισμικού – με μεγάλη εμπειρία στο πεδίο).
– με συνεργάτη τον ΟΤΕ (του ανατέθηκε η αγορά και εγκατάσταση του αναγκαίου ηλεκτρονικού εξοπλισμού σε όλα τα Visa Application Centers, η υποστήριξη τους τεχνολογικά και η αγορά υψηλών υπηρεσιών ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων).
– Με κύρια πρόσωπα στη διοίκησή της τους εξής: τον κ. Ελευθέριο Οικονόμου, ως Πρόεδρο (πρώην Αρχηγό ΕΛΑΣ και πρώην Υπουργό Προστασίας του Πολίτη), τον κ. Δημήτρη Πλατή, ως Αντιπρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο (πρώην Πρέσβη και πρώην Γεν. Γραμματέα Υπουργείου Παιδείας και Υπουργείου Μεταφορών), και τον κ. Ιωάννη-Αλέξιο Ζέπο, μέλος Δ.Σ. (Πρέσβη επί τιμή, τέως Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Εξωτερικών).
Με τη διαδικασία αυτή διασφαλίσθηκε η απαιτούμενη εμπειρία σύμφωνα με την Πρόσκληση του διαγωνισμού τόσο σε σχέση με τις συνεργαζόμενες εταιρείες όσο και σε σχέση με τα πρόσωπα της διοίκησης.
Ταυτόχρονα, η Αναθέτουσα αρχή, προκειμένου να διασφαλιστεί από τυχόν προσέλευση εταιριών που δεν θα είχαν τα απαραίτητα εχέγγυα υλοποίησης του έργου, απαίτησε τραπεζικές εγγυήσεις μεγάλου ύψους για κάθε μια από τις 5 ζώνες του διαγωνισμού. Η GVCW υπέβαλε προσφορά και για τις 5 ζώνες (Ρωσία, Ουκρανία, Τουρκία, Ινδία και Κίνα) και κατέθεσε και τις αντίστοιχες εγγυητικές συμμετοχής, που εφόσον ο διαγωνισμός θα εξελίσσονταν θετικά θα μετατρέπονταν σε καλής εκτέλεσης, διπλάσιου ύψους ως προς την αξία τους. Τελικά, στην GVCW κατακυρώθηκαν τέσσερεις ζώνες (Ρωσία, Ουκρανία, Ινδία, Κίνα), για τις οποίες έχουν κατατεθεί αντίστοιχες εγγυητικές καλής εκτέλεσης, υποχρεωτικά δεσμευμένες στην Αναθέτουσα καθ’ όλη τη διάρκεια της εκτέλεσης του έργου.
Στο διαγωνισμό έλαβαν μέρος 7 εταιρίες, από τις οποίες 4 ελληνικές. Σημειώνεται ότι μεταξύ των αλλοδαπών εταιριών συμμετείχε και η απερχόμενη ινδική, όπως και άλλες, καμία όμως ευρωπαϊκή.
Κατά την πρώτη φάση του διαγωνισμού (έλεγχος δικαιολογητικών υποψηφίων) αποκλείστηκαν ορισμένες εταιρίες, μεταξύ των οποίων και η μέχρι τότε ασκούσα το συγκεκριμένο έργο ινδική εταιρεία (VFS), λόγω μη πλήρωσης των τυπικών προϋποθέσεων για συμμετοχή στο διαγωνισμό, όπως απαιτεί η ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία.
Σύμφωνα με το νόμο 3310/2005 περί «βασικού μετόχου», αλλά και με την Πρόσκληση του διαγωνισμού, ήδη από την πρώτη φάση του διαγωνισμού ανακοινώθηκε στην Αναθέτουσα η μετοχική σύνθεση τής κατά 100% μητρικής (κυπριακής) εταιρείας, μέχρι τελευταίου φυσικού προσώπου.
Η προσφορά που κατέθεσε η GVCW βαθμολογήθηκε με το μεγαλύτερο βαθμό από την αρμόδια Επιτροπή Αξιολόγησης του Υπουργείου Εξωτερικών, τόσο λόγω της καινοτόμου πρότασης να δημιουργηθεί software για online υποβολή αιτήσεων θεώρησης των αλλοδαπών (δεν υπήρχε μέχρι τότε), όσο και επειδή προτάθηκε από την GVCW η επιστροφή στο ελληνικό Δημόσιο, ετησίως, ποσού ίσου με το 10% επί του εισπραχθησόμενου τέλους εξυπηρέτησης από κάθε αλλοδαπό. Η επιστροφή αυτή γίνεται για την ενίσχυση του προγράμματος της επίσημης τουριστικής προβολής της χώρας μας από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς. Υπογραμμίζεται στο σημείο αυτό ότι η πρόταση αφορά ποσοστό όχι επί του κέρδους που προκύπτει για την εταιρεία, αλλά επί του συνόλου του τέλους εξυπηρέτησης που επιβαρύνεται ο κάθε αλλοδαπός που υποβάλλει αίτηση για βίζα.
Ο ανταγωνισμός με τις λοιπές εταιρίες οδήγησε το διαγωνισμό στην Επιτροπή Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΕΑ/ΣτΕ). Κατά τη διάρκεια των 2,5 ετών δικαστικών προσφυγών , η εταιρεία δικαιώθηκε σε 5 αποφάσεις της ΕΑ/ΣτΕ και σε 2 αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο ομόφωνα ζήτησε από την Αναθέτουσα να προχωρήσει στην υπογραφή τής σχετικής σύμβασης με την GVCW.
Η υπογραφείσα σύμβαση με το ΥΠΕΞ παρέχει στην GVCW το δικαίωμα της υπεργολαβίας, κατά την έννοια του άρθρου 42 του ΑΝ 2190/1920, υπό την προϋπόθεση της σύμφωνης γνώμης της Αναθέτουσας. Έτσι, από τον Ιανουάριο 2018 μέχρι σήμερα, η εταιρεία έχει ξεκινήσει την εκτέλεση της εν λόγω σύμβασης και λειτουργεί σε 70 πόλεις 10 χωρών του κόσμου (Αρμενία, Ην. Βασίλειο, Ινδία, Καζακστάν, Κίνα, Λευκορωσία, Νεπάλ, Νότια Αφρική, Ρωσία, Σρι Λάνκα). Η Αναθέτουσα έχει συστήσει, ως ο νόμος ορίζει, Επιτροπή Παρακολούθησης, η οποία παρακολουθεί μέσω των οικείων Προξενικών Αρχών την υλοποίηση της σύμβασης κατά γράμμα και έχει εγκρίνει πλειάδα υπεργολάβων της GVCW, τους οποίους έλεγξε μέσω των Γραφείων ΟΕΥ των κατά τόπους Ελληνικών Πρεσβειών.
Με δεδομένο ότι η GVCW είναι μια διεθνής εταιρεία ως προς τη δραστηριότητά της , αλλά και εμπλοκών που προέκυψαν από τα capital controls που τέθηκαν σε ισχύ στην Ελλάδα (2015), αξιοποιήθηκε η πρόβλεψη της σύμβασης για δυνατότητα εκχώρησης της εκτέλεσης του συμβατικού έργου σε τρίτη εταιρεία, υπό την προϋπόθεση ότι αυτή θα ήταν πλήρως ελεγχόμενη από τη GVCW. Πράγματι η σύμβαση εκχωρήθηκε από την GVCW (Hellas) σε κυπριακή – και όχι off-shore – εταιρεία, πλήρως ελεγχόμενη από την GVCW Hellas (τόσο η GVCW Hellas όσο και η άλλη κυπριακή στην οποία εκχωρήθηκε η σύμβαση προς εκτέλεση ανήκουν και οι δύο κατά 100% στην ίδια μητρική – και αυτή κυπριακή – εταιρεία). Η εκχώρηση ανακοινώθηκε εξαρχής στην Αναθέτουσα Αρχή, σύμφωνα με την πρόβλεψη της κείμενης νομοθεσίας.
Επισημαίνεται στο σημείο αυτό ότι η υποχρέωση της GVCW ως προς το προς υλοποίηση έργο συνίσταται στην παραλαβή αιτήσεων και βιομετρικών στοιχείων των αιτούντων αλλοδαπών, τα οποία αποστέλλονται στην οικεία Προξενική Αρχή. Μόνη και αποκλειστικά υπεύθυνη για την έκδοση θεωρήσεων (βίζα) είναι η Προξενική Αρχή και ουδεμία εμπλοκή ή αρμοδιότητα έχει η εταιρεία. Τα έσοδα της εταιρείας προέρχονται αποκλειστικά και μόνο από τα προβλεπόμενα τέλη εξυπηρέτησης που επιβαρύνουν την κάθε αίτηση και από ουδεμία άλλη πηγή.
Αξίζει να υπογραμμισθεί στο σημείο αυτό ότι η λειτουργία και η αποτελεσματικότητα διαχείρισης του έργου από την GVCW έχει υπάρξει μέχρι σήμερα άψογη, όπως βεβαιώνουν όλες οι συνεργαζόμενες προξενικές αρχές. Αυτό οφείλεται τόσο στην υποστήριξη του δικτύου των συνεργατών, όσο και στην τεχνογνωσία που διαθέτουν τα άτομα που διοικούν την εταιρεία. Επισημαίνεται εδώ ότι ο πλέον κομβικός και ευαίσθητος πυρήνας των υπηρεσιών που προσφέρει η GVCW, δηλαδή το λογισμικό που χρησιμοποιείται για το έργο, δεν αποτελεί αποτέλεσμα υπεργολαβίας. Ανήκει στην ιδιοκτησία της εταιρείας, όπως επίσης και ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός που έχει εγκατασταθεί στα διάφορα Visa Centers της εταιρείας ανά τον κόσμο και η προμήθεια του οποίου έχει ολοκληρωθεί μέσω του ΟΤΕ. Αντίστοιχα το δίκτυο των κατά τόπους υπεργολάβων της GVCW έχει την ευθύνη της εξεύρεσης και διατήρησης σε πολύ υψηλό επίπεδο υπηρεσιών και αισθητικής των χώρων των τοπικών γραφείων, καθώς και της εξεύρεσης κατάλληλου προσωπικού που απασχολείται σε αυτά και το οποίο εποπτεύεται και ελέγχεται από τους Διευθυντές των Visa Centers σε κάθε πόλη όπου λειτουργεί η GVCW. Οι Διευθυντές επιλέγονται και εργάζονται για την GVCW. Οι Διευθυντές εξάλλου είναι και οι υπεύθυνοι (σύνδεσμοι) για την επαφή με το οικείο Προξενείο, και όχι οι υπεργολάβοι .
Τέλος, κατά τη διάρκεια της εφετινής τουριστικής περιόδου, η οποία ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο, η GVCW εκτέλεσε το έργο που της ανατέθηκε με τον καλύτερο τρόπο, σε άψογη συνεργασία με τις προξενικές αρχές. Οι τουριστικές ροές προς την Ελλάδα κύλησαν για το 2018 ομαλά, χωρίς απολύτως κανένα πρόβλημα, όπως πολύ εύκολα μπορεί να διαπιστωθεί. Αυτό που πρέπει να υπενθυμιστεί είναι ότι σε προηγούμενες χρονιές είχαν υπάρξει σοβαρά προβλήματα ως προς τη χορήγηση θεώρησης (π.χ. Ρωσία), που δεν παρατηρήθηκαν φέτος.