Η κατηγορία ήταν η συνήθης: υποστήριξη απαγορευμένης τρομοκρατικής οργάνωσης, στην προκειμένη περίπτωση της αριστερής ομάδας MLKP.
Η Μεσαλέ Τολού, η οποία εργαζόταν στο αριστερό πρακτορείο ειδήσεων Etkin News Agency (ETHA), συνελήφθη τον Απρίλιο του 2017 στην Κωνσταντινούπολη και φυλακίστηκε μέχρι τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς.
Στη συνέχεια τουρκικό δικαστήριο αποφάσισε την αποφυλάκισή της, αλλά με περιοριστικούς όρους και απαγόρευση εξόδου από τη χώρα, η οποία ήρθη μόλις στις 20 Αυγούστου. Έτσι η Τολού, η οποία έχει γερμανική υπηκοότητα, επέστρεψε στη Γερμανία και διαμένει προσωρινά με τους γονείς της.
Μιλώντας στην Deutsche Welle και στη Γκεζάλ Ασέρ, η Μεσαλέ Τολού αναλογίζεται την οδυνηρή εμπειρία της φυλακής, ιδιαίτερα τον πρώτο καιρό, όταν είχε φυλακιστεί μαζί της και ο ανήλικος γιος της. Στο ερώτημα, αν θέλει πραγματικά να μιλήσει για εκείνες τις μέρες, η Τολού δεν διστάζει να απαντήσει:
«Ναι, γιατί πρέπει να επεξεργαστώ το τί έγινε εκείνες τις μέρες. Και για να γίνει αυτό πρέπει να μιλήσω. Ήταν μία δύσκολη στιγμή, γιατί ο γιος μου ήταν πολύ μικρός, μόλις δυόμιση χρονών. Πώς περιμένεις από ένα τόσο μικρό παιδί να καταλάβει αυτά που ούτε οι ενήλικοι δεν μπορούν να καταλάβουν; Πέρασε πολλά ο γιός μου και τώρα που γύρισε κοντά μου καταλαβαίνω ότι ακόμη τα θυμάται…»
Βοήθεια από τις… συγκρατούμενες
Σήμερα ο γιος της Μεσαλέ Τολού είναι και πάλι μαζί της, στο πατρικό της σπίτι, κοντά στη Στουτγάρδη. Αλλά εκατοντάδες μικρά παιδιά, ακόμη και μωρά, παραμένουν στις τουρκικές φυλακές. Πώς αντέχεται η φυλακή μαζί με ένα μωρό; «Τα παιδιά δεν έχουν θέση στη φυλακή» λέει η 33χρονη μητέρα.
«Τις πρώτες 17 μέρες στη φυλακή ο γιος μου δεν ήταν μαζί μου, έμαθα ότι δεν ήταν καλά και κατάλαβα ότι πρέπει να βρίσκεται κοντά μου. Στη φυλακή δεν είχε παιχνίδια, αλλά τα παιδιά της ηλικίας του χρειάζονται το παιχνίδι. Αρχίσαμε να φτιάχνουμε τα δικά μας παιχνίδια, προσπαθήσαμε να χρωματίσουμε τους τοίχους της φυλακής με πέτρες και ό,τι άλλο βρίσκαμε. Με βοήθησαν και άλλες γυναίκες που βρέθηκαν στη φυλακή. Όλες τους φυλακίστηκαν για πολιτικούς λόγους, είτε μετά το πραξικόπημα, είτε και παλαιότερα».
Παρά την επιστροφή της στη Γερμανία, η οδυνηρή εμπειρία της Μεσαλέ Τολού δεν έχει τελειώσει. Ο σύζυγός της παραμένει στην Τουρκία και δεν επιτρέπεται να εγκαταλείψει τη χώρα. Αλλά και η δική της δικαστική περιπέτεια συνεχίζεται. Θεωρητικά η Τολού πρέπει να παρουσιαστεί στο δικαστήριο στις 16 Οκτωβρίου και η ίδια δηλώνει ότι αυτό ακριβώς θα κάνει.
«Είναι σαφές ότι προσπαθούν να μας τιμωρήσουν συνολικά, ως οικογένεια» λέει η ίδια. «Η σημερινή κυβέρνηση ακολουθεί μία πολύ συγκεκριμένη πολιτική απέναντι στις γυναίκες: θέλει να κάθονται στο σπίτι, να κάνουν παιδιά, τρία παιδιά στην καλύτερη περίπτωση, να μην ανακατεύονται στην πολιτική. Ως μητέρα κανονικά δεν θα έπρεπε καν να μπω στη φυλακή. Αλλά αυτά δεν ισχύουν για τις γυναίκες που αναπτύσσουν πολιτική δραστηριότητα. Θέλουν να τις τιμωρήσουν γιατί ασχολήθηκαν με την πολιτική».
Δύσκολες εποχές για την ελευθεροτυπία
Η Μεσαλέ Τολού υπενθυμίζει ότι στις τουρκικές φυλακές παραμένουν 70.000 φοιτητές, 570 δικηγόροι, αλλά και πολλοί δημοσιογράφοι. Πώς μπορούσε να ενημερωθεί η ίδια από τη φυλακή για τις διώξεις συναδέλφων;
«Στην τηλεόραση δεν βλέπεις καμία είδηση επικριτική (προς την κυβέρνηση), όλα τα κανάλια της αντιπολίτευσης έχουν κλείσει με προεδρικό διάταγμα. Ούτε αντιπολιτευόμενες εφημερίδες επιτρέπεται να αγοράζουμε λόγω της ‘κατάστασης έκτακτης ανάγκης’, αν και θεωρητικά θα είχαμε το δικαίωμα να το κάνουμε. Μερικές φορές μας έδιναν την Cumhuriyet ή την Birgün, αλλά και αυτό όχι πάντα. ‘Τελείωσαν οι εφημερίδες’ μας έλεγαν. Όταν είσαι στη φυλακή, αντιλαμβάνεσαι πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα για την ελευθερία του τύπου…»