Σε εκατοντάδες αεροδρόμια της Ευρώπης ισχύουν «ειδικοί» κανόνες για τους επιβάτες των ιδιωτικών τζετ. Αποτέλεσμα: εκτός των πλουσίων και ισχυρών, την τρύπα στο δίχτυ της παρακολούθησης, την οποία συνειδητά άφησαν ανοιχτή Κομισιόν και κυβερνήσεις, εκμεταλλεύονται όσοι κάνουν εμπόριο ναρκωτικών, ξέπλυμα χρήματος και τράφικινγκ.
Στα προηγούμενα μέρη της έρευνας του Investigate Europe είδαμε πώς η Κομισιόν και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εγκαινίασαν τον Μάιο 2018 ένα τεράστιο δίχτυ επιτήρησης πάνω από την Ευρώπη, το σύστημα PNR [https://bit.ly/2Lmuw2R]. Εκατομμύρια αεροπορικοί επιβάτες είναι υπό παρακολούθηση. Τα στοιχεία τους καταχωρίζονται σε βάσεις δεδομένων και διαβιβάζονται στις αρχές. Σκοπός η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος.
Είδαμε όμως επίσης πώς οι ευρωπαϊκοί θεσμοί άνοιξαν μια μικρή τρύπα στο δίχτυ και εξαίρεσαν όσους χρησιμοποιούν ιδιωτικό τζετ [https://bit.ly/2NmT5yr]. Ενα επιχείρημα που διατυπώθηκε στις (μυστικές) διαπραγματεύσεις ήταν πως δεν υπάρχουν αποδείξεις για προβλήματα ασφάλειας στις ιδιωτικές πτήσεις.
Απόσπασμα από την Jet Aviation που δείχνει πώς οι εταιρείες διαφημίζουν την έλλειψη ελέγχου:
«3. Αποφύγετε τις ουρές ελέγχου στα αεροδρόμια. Η αναμονή στην ουρά είναι χάσιμο χρόνου. Ναυλώνοντας ένα ιδιωτικό τζετ, μπορείτε να αποφύγετε τον έλεγχο ασφάλειας των εμπορικών πτήσεων και να επιβιβαστείτε στο αεροπλάνο απευθείας από τον αεροδιάδρομο»
[http://www.avjet.com/5-things-you-can-do-on-a-private-jet-but-not-on-a-c…
——————————————————-Europol: Μετρητά, όπλα και ναρκωτικά πετούν με τζετΔιαφορετική γνώμη έχει η Europol, η ευρωπαϊκή αστυνομία. Το 2011 δημοσίευσε έκθεση με τίτλο: «Μετρητά, διαμάντια, ναρκωτικά, όπλα και άνθρωποι διακινούνται λαθραία σε μικρά αεροπλάνα». Κατά τη Europol, «η έλλειψη παρακολούθησης διευκολύνει την αύξηση της χρήσης ελαφρών αεροσκαφών» με σκοπό τη διάπραξη εγκλημάτων όπως εμπόριο ναρκωτικών, ξέπλυμα χρήματος και τράφικινγκ. Εκπρόσωπος της Europol μας απάντησε πως ό,τι ίσχυε τότε ισχύει και τώρα.Τα όσα λέει η Europol αντανακλώνται στο ευρωπαϊκό αστυνομικό και δικαστικό δελτίο –για την Ελλάδα δείτε το πλαίσιο παραπλεύρως.
Τον Ιανουάριο 2018 εντοπίστηκε κοκαΐνη αξίας 50 εκατομμυρίων λιρών σε τζετ που αφίχθη στο Φάρνμπορο της Βρετανίας με προέλευση την Κολομβία. Λίγα χρόνια νωρίτερα, το 2013, κοινοβουλευτική επιτροπή κατέληξε στο ότι οι ιδιωτικές πτήσεις αποτελούν προνομιακό τρόπο εισόδου τρομοκρατών και εγκληματιών στη Βρετανία. Ο γενικός διευθυντής της Συνοροφυλακής είχε παραδεχτεί πως σε πολλές αφίξεις δεν γίνεται κανένας έλεγχος.
Air Cocaine
Η πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι η Γαλλία. Υπήρξε στην εμπροσθοφυλακή της σταυροφορίας να επιβληθεί το PNR, όμως στο έδαφός της όχι μόνο ανέχεται, αλλά ευνοεί ένα προνομιακό περιβάλλον χωρίς ελέγχους για τους VIP επιβάτες.
Το 2013 στην Πούντα Κάνα της Δομινικανής Δημοκρατίας η τοπική αστυνομία κατέσχεσε 25 βαλίτσες με 700 κιλά κοκαΐνης σε ένα Falcon 50 λίγο πριν απογειωθεί προς το Σεν Τροπέ. Λεπτομέρεια με σημασία: το κύκλωμα εξαρθρώθηκε στον «τριτοκοσμικό» Αγιο Δομήνικο και όχι στην «ευρωπαϊκή» Γαλλία. Ο Τύπος ονόμασε την υπόθεση «Air Cocaine».
Ο Νταβίντ Βανμπερζέ, συγγραφέας της έκθεσης «Εμπόριο ναρκωτικών μέσω δευτερευόντων αεροδρομίων», λέει: «Ενας Αμερικανός στρατηγός μού είπε πως οι ιδιωτικές πτήσεις είναι η ‘‘αχίλλειος πτέρνα της ασφάλειας’’. Είναι πολύ δύσκολο να γίνονται έλεγχοι σε τόσα μικρά αεροδρόμια. Μόνο στη Γαλλία έχουμε 1.800».
Στη Γαλλία όπου, σύμφωνα με τα συνδικάτα FO, CGT και SUD, σχεδόν 5.000 θέσεις τελωνειακών, από τις 22.500 συνολικά, καταργήθηκαν σε δέκα χρόνια. Αποτέλεσμα στα μικρά αεροδρόμια να υπάρχει μεγάλη ένδεια ελεγκτών.
Γαλλία: καθημερινά άδειες για VIPs
Στο πρόβλημα, λέει ο Βανμπερζέ, «υπάρχει και η πολιτική πλευρά: οι επιβάτες ιδιωτικών τζετ έχουν υψηλές επαφές στις κυβερνήσεις. Ενας τοπικός αστυνομικός δεν θα συγκρουστεί με τον υπουργό στο Παρίσι βάζοντας σε κίνδυνο την καριέρα του».
Η έρευνα του Investigate Europe σε τέσσερα αεροδρόμια-κλειδιά (Le Bourget στο Παρίσι, La Môle στο Σεν Τροπέ, Mandelieu στις Κάνες και σε αυτό της Νίκαιας) φανέρωσε σημαντικά κενά ασφάλειας. Σύμφωνα με εξακριβωμένες πληροφορίες, το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών εκδίδει κατά μέσο όρο 10 ειδικές άδειες ημερησίως ώστε ιδιωτικά αεροπλάνα να αποφύγουν τη διαδικασία ελέγχου. Υπηρεσιακά μέιλ στα οποία αποκτήσαμε πρόσβαση αφορούσαν άδειες για πρόσωπα κυρίως από χώρες του Κόλπου (Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Μπαχρέιν) χωρίς κρατικό ή διπλωματικό στάτους. Συχνά πρόκειται για πολυάριθμες κουστωδίες που κουβαλούν τις αποσκευές τους σε… φορτηγά.
Γερμανία: 88 αεροδρόμια για ιδωτικές πτήσεις χωρίς αστυνομία
Στη Γερμανία το πρόβλημα δεν είναι οι εξαιρέσεις των VIPs αλλά o κανόνας. Το αεροδρόμιο Σενχάγκεν, έξω από το Βερολίνο, είναι «πολύ δημοφιλές στον επιχειρηματικό κόσμο», όπως αναφέρει η ιστοσελίδα του. Εδώ ο επιβάτης δεν θα υποστεί τους ελέγχους των «κανονικών» αεροδρομίων Σένεφελντ και Τέγκελ: ούτε σαρωτές σώματος και αποσκευών, ούτε χάι τεκ συστήματα επιτήρησης. Η εμπειρία στο Σενχάγκεν μοιάζει πιο πολύ με υποδοχή σε ρεσεψιόν ξενοδοχείου. Ακόμα κι ο έλεγχος διαβατηρίων για τις πτήσεις εκτός Σένγκεν γίνεται από μη αστυνομικούς.
Υπάρχουν 88 αεροδρόμια στα οποία η ομοσπονδιακή αστυνομία δεν ασκεί έλεγχο. Η ανάμιξη των αρχών εξαντλείται στη λήψη ενός μηνιαίου στατιστικού δελτίου αναχωρήσεων και αφίξεων. Μόνο αν προκύψει περιστατικό καλείται «πραγματικός» αστυνομικός να επιληφθεί.
Την έλλειψη ελέγχου σε πολλά αεροδρόμια για ιδιωτικές πτήσεις τη… διαφημίζει και η ίδια η EBAA (European Business Aviation Association), οργάνωση-ομπρέλα για την ιδιωτική αεροπορία στην Ευρώπη. Στην έκθεσή της για το 2017 συγκρίνει τη διαδικασία για τους κανονικούς επιβάτες με αυτήν για όσους χρησιμοποιούν ιδιωτικό αεροπλάνο. Στο γράφημα για τις ιδιωτικές πτήσεις λείπει εντελώς το στάδιο ελέγχου.
* Στην εικονογράφηση, ο κόκκινος κύκλος και το βελάκι είναι δικές μας επισημάνσεις
———————————————————————————-
Η έλλειψη ελέγχων ως εργαλείο μάρκετινγκ
Την έλλειψη ελέγχου σε πολλά αεροδρόμια για ιδιωτικές πτήσεις τη… διαφημίζει και η ίδια η EBAA (European Business Aviation Association), οργάνωση-ομπρέλα για την ιδιωτική αεροπορία στην Ευρώπη. Στην έκθεσή της για το 2017 συγκρίνει τη διαδικασία για τους κανονικούς επιβάτες με αυτήν για όσους χρησιμοποιούν ιδιωτικό αεροπλάνο. Στο γράφημα για τις ιδιωτικές πτήσεις λείπει εντελώς το στάδιο ελέγχου.
Πώς «να αποφύγετε τον έλεγχο ασφαλείας»
Αναλόγως, οι εταιρείες ιδιωτικών πτήσεων χρησιμοποιούν την έλλειψη ελέγχου στις πτήσεις τους ως εργαλείο μάρκετινγκ.
Η εταιρεία PrivateFly στην ιστοσελίδα της διαφημίζει πως «ορισμένα αεροδρόμια επιτρέπουν να αποφύγετε τον έλεγχο αποσκευών, για ορισμένες πτήσεις» -ονοματίζει μάλιστα τα αεροδρόμια.
Η εταιρεία Jet Aviation λέει: «Αποφύγετε τις ουρές ελέγχου στα αεροδρόμια. Η αναμονή στην ουρά είναι χάσιμο χρόνου. Ναυλώνοντας ένα ιδιωτικό τζετ, μπορείτε να αποφύγετε τον έλεγχο ασφάλειας των εμπορικών πτήσεων και να επιβιβαστείτε στο αεροπλάνο απευθείας από τον αεροδιάδρομο».
Επτά ελληνικές υποθέσεις «κάλυψης-απόκρυψης»
Από το οργανωμένο έγκλημα (κυκλώματα τράφικινγκ και ναρκωτικών) μέχρι τις μυστικές πτήσεις της CIA και από τη φυγή του καταζητούμενου εκδότη Κυριακίδη μέχρι την υπόθεση διαζυγίου ενός γνωστού Ελληνα επιχειρηματία, στις παρακάτω υποθέσεις το ιδιωτικό αεροπλάνο χρησιμοποιήθηκε ως μέσο απόκρυψης άλλοτε των ίδιων των προσώπων άλλοτε των αντικειμένων που μετέφεραν. Υπό το πρίσμα αυτό η επιλογή των ευρωπαϊκών θεσμών και των κυβερνήσεων να εξαιρέσουν από την εφαρμογή του PNR τις ιδιωτικές πτήσεις μοιάζει ακόμα πιο ανεξήγητη. Αν όχι ύποπτη, τότε σίγουρα υποκριτική.
1. 2001-2005 | Πτήσεις CIA μέσω Αθήνας: το 2004 αποκαλύφθηκε πως η CIA χρησιμοποιούσε ιδιωτικά τζετ για να μεταφέρει μυστικά «υπόπτους για τρομοκρατία» σε φυλακές χωρών όπως η Συρία του Ασαντ και η Λιβύη του Καντάφι όπου αυτοί υπόκειντο σε βασανιστήρια. Τέτοιες πτήσεις πέρασαν και από ελληνικό έδαφος (Αθήνα και Ηράκλειο) χωρίς όμως να φανερωθεί ποιοι επέβαιναν στα αεροπλάνα, ποιος ο σκοπός της στάσης στην Ελλάδα και εάν επιβιβάστηκαν «κρατούμενοι» που συνελήφθησαν (απήχθησαν) από τις αμερικανικές υπηρεσίες σε ελληνικό έδαφος. Γενικότερα τα ιδιωτικά τζετ, ιδίως στην εποχή του PNR, είναι από τους τρόπους που διαθέτουν οι μυστικές υπηρεσίες για τέτοιες «επιχειρήσεις».
2. 2005 | Ο Χριστοφοράκος «φιλοξενεί» υπουργό: ο πρωταγωνιστής στην υπόθεση της Siemens, Μιχάλης Χριστοφοράκος, σύμφωνα με κατάθεση της γραμματέως του Αικατερίνης Τσακάλου, ναύλωσε αεροσκάφη προκειμένου να φιλοξενήσει υπουργό σε ταξίδι αναψυχής στη Γερμανία. Οι αρχές, ακριβώς επειδή δεν επρόκειτο για τακτική πτήση αλλά για ιδιωτική ή τσάρτερ (διίστανται οι μαρτυρίες), δεν κατάφεραν να διαπιστώσουν ποιοι επέβαιναν στις πτήσεις.
3. 2012 | Υπόθεση του φυγόδικου εκδότη Πέτρου Κυριακίδη: το 2012 ο εκδότης Πέτρος Κυριακίδης, συνέταιρος του επιχειρηματία (και ήδη κρατούμενου) Λαυρέντη Λαυρεντιάδη, ενώ εκκρεμούσε σε βάρος του ένταλμα σύλληψης, διέφυγε στο εξωτερικό με ιδιωτικό αεροπλάνο. Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής, το αεροπλάνο είχε υποβάλει σχέδιο πτήσης για Ιερουσαλήμ αλλά τελικά πήγε στο Λιχτενστάιν (εντός Σένγκεν) και από κει στη Λατινική Αμερική.
4. 2015 | Τράφικινγκ προς τη Σουηδία: ιδιωτικό αεροπλάνο με αφετηρία την Ελλάδα και προορισμό το Μάλμο της Σουηδίας έκανε ανεφοδιασμό στην Πολωνία. Το αεροπλάνο ελέγχθηκε από τις πολωνικές αρχές επειδή προηγουμένως είχε σταματήσει στα Σκόπια (είχε δηλαδή βγει εκτός περιοχής Σένγκεν). Εκεί διαπιστώθηκε πως διακινητές μετέφεραν έναντι αδρής αμοιβής μετανάστες στη Σουηδία.
5. 2016 | Μετανάστες και ναρκωτικά μέσω Μεσολογγίου: το 2016 εξαρθρώθηκε διεθνές κύκλωμα το οποίο διακινούσε ναρκωτικά και μετανάστες με μικρά ιδιωτικά αεροπλάνα από την Ελλάδα προς χώρες της Ε.Ε. Στην υπόθεση εμπλεκόταν ο πρώην δήμαρχος Μεσολογγίου και πρόεδρος της τοπικής αερολέσχης, ο οποίος τον Φεβρουάριο 2018 καταδικάστηκε σε 25 χρόνια κάθειρξη χωρίς αναστολή.
6. 2017 | Εξαγωγή… οικοσκευής Ελληνα εφοπλιστή: το 2017 οι βρετανικές εφημερίδες αποκάλυψαν τις λεπτομέρειες του διαζυγίου Ελληνα εφοπλιστή, σημαντικού παράγοντα της δημόσιας ζωής. Στη δικογραφία γινόταν αναφορά σε πτήση με ιδιωτικό αεροπλάνο της συζύγου του, η οποία έτσι φυγάδευσε στο εξωτερικό υπάρχοντα μεγάλης αξίας (κοσμήματα, πίνακες, θρησκευτικές εικόνες, ασημικά, αντίκες). Ο προορισμός του τζετ ήταν το Λονδίνο, δηλαδή εκτός Σένγκεν. Οπως φαίνεται καμία από τις διαδικασίες που ακολουθούνται σε ανάλογες περιπτώσεις στις τακτικές πτήσεις δεν τηρήθηκε.
7. 2018 | Προς τη Γαλλία μέσω Κοζάνης: τον Ιανουάριο του 2018 ιδιωτικό αεροπλάνο ναυλωμένο από διακινητή στη Βρετανία ξεκίνησε από την Κοζάνη για να μεταφέρει πέντε μετανάστες στη Γαλλία. Το αεροπλάνο σταμάτησε στη Θεσσαλονίκη για ανεφοδιασμό με αποτέλεσμα να γίνει αντιληπτό από τις αρχές. Οι μετανάστες είχαν πληρώσει στους διακινητές 4.000 ώς 5.000 ευρώ ο καθένας.
Οι υποθέσεις αυτές φυσικά δεν αποτελούν παρά στάλα στον ωκεανό. Διότι όπως είπε στο Investigate Europe ο Φρανκ Μπουκενχόφερ, πρόεδρος του συνδικάτου της γερμανικής Αστυνομίας Τελωνείων, «όπου δεν υπάρχουν έλεγχοι, δεν υπάρχουν και υποθέσεις…».
Εταίροι της «Εφ.Συν.» σε 8 χώρες της Ευρώπης
Εκτός από την «Εφημερίδα των Συντακτών», η έρευνα δημοσιεύεται παράλληλα από τους εταίρους του Investigate Europe σε όλη την Ευρώπη: Der Tagesspiegel (Γερμανία), Le Journal Du Dimanche (Γαλλία), Corriere Della Sera (Ιταλία), InfoLibre (Ισπανία), Diario Do Noticias (Πορτογαλία), Klassekampen και Aftenbladet (Νορβηγία), Gazeta Wyborcza (Πολωνία), Knack (Βέλγιο).
