Του Δημήτρη Δελεβέγκου
Όποιος μπορούσε, έχτιζε ανενόχλητος κάτω από ένα πέπλο ατιμωρησίας. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από πόρισμα του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔΔ) που έχει συνταχθεί το 2007, φέρει τον χαρακτηρισμό “εμπιστευτικό” και αφορά την καταπάτηση έκτασης 14 στρεμμάτων σε δημόσιο δάσος από δύο άτομα στη Σταμάτα Αττικής. Πρόκειται για μία “απλή” υπόθεση καταπάτησης κηρυγμένης ως αναδασωτέας έκτασης που περιήλθε σε γνώση των επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης ύστερα από καταγγελία το μακρινό 2005. Πολλά από όσα αναφέρονται στην έκθεση επιθεώρησης-ελέγχου αποτελούν δυσάρεστη πραγματικότητα έως σήμερα, αποκαλύπτοντας τον “μηχανισμό” δημιουργίας αυθαιρέτων σε δάση.
Το αυθαίρετο
Δύο άτομα με συγγενική μεταξύ τους σχέση προσπάθησαν να θεμελιώσουν δικαιώματα κυριότητας και νομής σε δημόσιο δάσος στη Σταμάτα, σύμφωνα με την καταγγελία στο ΣΕΕΔΔ. Έτσι, εκχέρσωσαν και περιέφραξαν δασική έκταση, η οποία είχε κηρυχθεί αναδασωτέα μετά από δύο παλαιότερες πυρκαγιές και κατασκεύασαν αυθαίρετες κατοικίες.
Ωστόσο, οι αρμόδιες αρχές, με πρώτο το Δασονομείο Αγίου Στεφάνου φαίνεται ότι έκαναν τα στραβά μάτια.
Τα δασονομείο Αγίου Στεφάνου, όπως σημειώνεται, δεν εντόπισε, ως όφειλε (βάσει του άρθρου 26 παρ.13 & 14 του Π.Δ 1213/81), τις δασικές παραβάσεις, και συνέταξε μηνύσεις με μεγάλη καθυστέρηση. Όταν δηλαδή, η συγκεκριμένη δασική έκταση είχε ήδη εκχερσωθεί, είχε πραγματοποιηθεί εκσκαφή και διαμόρφωση με σκαπτικό μηχάνημα, περίφραξη και είχε ανεγερθεί οικοδομή. Οι επιθεωρητές είχαν τότε υπολογίσει ότι το δασονομείο είχε διαβιβάσει τις δύο μηνύσεις προς το Δασαρχείο Πεντέλης με καθυστέρηση δύο χρόνων και δύο μηνών τουλάχιστον. Και αυτές είχαν διαβιβαστεί χωρίς έκθεση αυτοψίας (που προσδιορίζει τον χρόνο της παράβασης) και τοπογραφικό διάγραμμα. Τελικά, το δασονομείο απέστειλε τα δύο έγγραφα σε μεταγενέστερο διάστημα μαζί με την πρόταση διοικητικών μέτρων, αλλά είχε, ήδη, χαθεί πολύτιμος χρόνος: η Εισαγγελία είχε στα χέρια της τον φάκελο της υπόθεσης ύστερα από 28 μήνες από τη σύνταξη της μήνυσης.
“Και τότε, το Δασονομείο Αγ. Στεφάνου δεν έλαβε μέτρα προστασίας της περιοχής, αλλά άρχισε να εκδηλώνει ενέργειες μόνο αφού είχε ολοκληρωθεί η καταπάτηση, εκχέρσωση, περίφραξη και ανέγερση της οικίας και των βοηθητικών κτισμάτων, με τις καθυστερήσεις στην αποστολή των μηνύσεων” σημειώνουν οι ελεγκτές.
Όλα αυτά, όταν, όπως προέκυψε από τη σύγκριση των αεροφωτογραφιών, η εκχέρσωση είχε ξεκινήσει πολλά χρόνια προτού το δασονομείο Αγ. Στεφάνου κινητοποιηθεί μέσω των μηνύσεων.
Νερό και ρεύμα
Οι φερόμενοι καταπατητές επιχείρησαν τη σύνδεση του κτίσματος με το δίκτυο ηλεκτρισμού και ύδρευσης, χωρίς επιτυχία, κατά το πρώτο σκέλος. Ωστόσο, κατάφεραν να εξασφαλίσουν άδεια παροχής νερού για το “πότισμα των αιγοπροβάτων τους” που θα ισχύει όσο και εφόσον υπάρχει στην έκταση ποιμνιοστάσιο. Αυτό παρότι η νομοθεσία προβλέπει πως σε αναδασωτέα έκταση απαγορεύεται, για μία εικοσαετία, η βοσκή κάθε ζώου. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι η Κοινότητα Σταμάτας είχε, τότε, απαντήσει σε σχετικό ερώτημα του ΣΕΕΔΔ ότι το κτίσμα δεν υδροδοτείται. Ωστόσο, η αυτοψία των επιθεωρητών φανέρωσε την ύπαρξη δεξαμενής νερού 5 τ.μ. και σύστημα ανεμογεννήτριας για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος…
Γιατί καθυστέρησαν τόσο πολύ να παρέμβουν οι αρμόδιες αρχές, εν προκείμενω το δασονομείο Αγ. Στεφάνου; “Είτε επειδή πράγματι δεν εντοπίστηκαν οι παραβάσεις, μέχρι τη σύνταξη των μηνύσεων, και επομένως καταδεικνύει ότι ουδέποτε πραγματοποιήθηκε περιπολία στην επίμαχη περιοχή κατά το διάστημα αρκετών ετών, κατά παράβαση του άρθρου 26 παρ13 & 14 του Π.Δ 1213/1981 είτε διότι εντοπίστηκαν μεν, αλλά επιδείχτηκε ανοχή για μακρό χρονικό διάστημα” σημειώνει η έκθεση ελέγχου.
Ωστόσο, η δραστηριότητα των καταπατητών ήταν έντονη, όπως προκύπτει από αναφορές – καταγγελίες που έχουν κατά καιρούς περιέλθει στις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες. Γι’ αυτό “προκαλεί ερωτηματικά η επιδειχθείσα “αδράνεια” του δασονομείου” σημειώνουν οι επιθεωρητές.
Βέβαια, η καθυστέρηση ήταν ευνοϊκή για τους καταπατητές, καθώς εάν αυθαίρετες οικοδομικές εργασίες εντοπιστούν επ’ αυτοφώρω από υπάλληλο της πολεοδομίας (υπηρεσία δόμησης) ή αστυνομικό, προβλέπεται η άμεση κατεδάφιση του αυθαιρέτου. Σε αντίθετη περίπτωση, ακολουθεί κυκεώνας γραφειοκρατίας, μπαράζ αιτήσεων θεραπείας από τους θιγόμενους, αναβολές επί αναβολών -πολλές φορές μη προβλεπόμενων από το νόμο- της σύγκλησης της επιτροπής εκδίκασης ενστάσεων και στο τέλος το αυθαίρετο παραμένει στη θέση του.
Ο επίλογος της ιστορίας αυθαιρεσίας που έλαβε χώρα στη μεταολυμπιακή Αθήνα; Οι προσκλήσεις κατεδάφισης επιδόθηκαν με μεγάλη καθυστέρηση στους καταπατητές, ενώ ούτε όταν οι διαδικασίες είχαν προχωρήσει (το 2006), υπήρξε δυνατόν να λάβει χώρα η “επιχείρηση μπουλντόζα”.
Ο λόγος; Η αρμόδια υπηρεσία της Περιφέρειας Αττικής δεν διέθετε τις απαιτούμενες πιστώσεις…
Δαίδαλος
Στην έκθεση ελέγχου του ΣΕΕΔΔ αναφέρεται πως το νομικό πλαίσιο που ρυθμίζει τις αρμοδιότητες των δασονομείων είναι διάσπαρτο σε νόμους, Προεδρικά Διατάγματα, Νομοθετικά Διατάγματα, υπουργικές αποφάσεις και εγκυκλίους. Το αποτέλεσμα της πολυνομίας αυτής είναι να δημιουργούνται δυσκολίες στην εφαρμογή των διατάξεων που ισχύουν για κάθε περίπτωση, ενώ παράλληλα δημιουργούνται, λόγω της πληθώρας και ασάφειας των σχετικών ρυθμίσεων, ερμηνευτικά προβλήματα στην εφαρμογή τους.
Η μη ολοκλήρωση κατάρτισης των δασικών χαρτών και του Κτηματολογίου συντελεί στη διαιώνιση προβλημάτων στην εφαρμογή της δασικής νομοθεσίας και στην προστασία των δασικών εκτάσεων, επισήμαιναν οι επιθεωρητές το 2007. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τη γειτνίαση αγροτικής γης με δημόσια δασική, ιδιωτική δασική, κληροτεμάχια χωρίς να υπάρχουν ευθείες οριοθετήσεις και την “ανοχή” των δασικών υπηρεσιών – της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ενθάρρυναν, διαχρονικά, τους καταπατητές.