Δημοσκόπηση του Documento: Τολμήστε, γκρεμίστε τα αυθαίρετα λέει το 72,66% των πολιτών

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε δώδεκα ημέρες μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι και στον Νέο Βουτζά που σημάδεψε για πάντα τους πολίτες της χώρας και τα μηνύματα που δίνουν οι απαντήσεις συνθέτουν ένα καίριο ερώτημα. Εάν, δηλαδή, και οι πολιτικοί σημαδεύτηκαν με τον ίδιο ανεπανόρθωτο τρόπο, γεγονός που μπορούν να πιστοποιήσουν μόνο με την ανάληψη νέων πρωτοβουλιών, σε άλλος μήκος κύματος από εκείνες που εδώ και 50 χρόνια χαρακτηρίζουν την πολιτική ζωή σε ζητήματα σχεδιασμού της χώρας. Εάν μπορούν να αναλάβουν πρωτοβουλίες που δεν θα επιβραβεύουν τις πάσης φύσεως παρανομίες και αυθαιρεσίες.

Οσοι συμμετείχαν στην έρευνα πιστοποιούν με τις απαντήσεις τους τη διάχυτη στην κοινή γνώμη άποψη για το ποιοι ευθύνονται για την τραγωδία, αναδεικνύουν τις παγιωμένες δυσλειτουργίες που χαρακτηρίζουν τον κρατικό μηχανισμό, ενώ συγχρόνως δίνουν νεύμα για την κατεύθυνση στην οποία πρέπει να κινηθούν οι αλλαγές.

Ιδιαίτερα σημαντικά είναι και τα ευρήματα του δεύτερου σκέλους της έρευνας, που συνδέονται με την ανάπτυξη και τη διαφθορά. Η ανάπτυξη θεωρείται κλειδί για την ανοικοδόμηση της χώρας και από τις απαντήσεις προκύπτει ότι πρέπει να υλοποιηθεί σε περιβάλλον πλήρους διαφάνειας, σε συνδυασμό με τη δημιουργία νέων δεδομένων στην αντιμετώπιση επενδυτών αλλά και εργαζομένων.

Γκρεμίστε τα αυθαίρετα

Από τα πιο εντυπωσιακά μηνύματα που αναδύονται από την έρευνα είναι ότι η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών που συμμετείχαν βρίσκεται ένα βήμα πιο μπροστά από τους πολιτικούς. Και αυτό γιατί στο ερώτημα πώς κρίνουν την πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε κατεδαφίσεις αυθαιρέτων σε δασικές εκτάσεις, αιγιαλούς και ρέματα (πίνακας 1), απαντά «θετικά» και «μάλλον θετικά» το 72,66% των ερωτηθέντων και συγκεκριμένα «θετικά» το 49,60% και «μάλλον θετικά» το 23,06%. Αντίθετα, «αρνητικά» και «μάλλον αρνητικά» κρίνει την πρόθεση της κυβέρνησης για κατεδαφίσεις αυθαιρέτων σε προστατευόμενες περιοχές μόνο το 20,58% και συγκεκριμένα «αρνητικά» το 10,14% και «μάλλον αρνητικά» το 10,44%.

Με πρώτη ανάγνωση το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό των πολιτών που συμφωνούν με την επέλαση της μπουλντόζας στα αυθαίρετα μπορεί να εξηγηθεί ως απάντηση εν θερμώ και κάτω από ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση. Με δεύτερη ανάγνωση, όμως, αυτό που αναδύεται είναι ότι ο φόβος του πολιτικού κόστους των κατεδαφίσεων είναι δυσανάλογα μεγάλος σε σχέση με το ποσοστό των πολιτών που έχουν αυθαιρετήσει σε προστατευόμενες περιοχές. Και ότι το ποσοστό των πολιτών που νομίμως και ακολουθώντας τους κανόνες έχουν αποκτήσει σπίτι είναι συντριπτικά μεγαλύτερο, με αποτέλεσμα η αγνόησή του να έχει, πλέον, μεγαλύτερο πολιτικό αντίκτυπο.

Τα γιατί και οι ευθύνες

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι απαντήσεις των πολιτών για την τραγωδία στο Μάτι. Για το ποιοι ευθύνονται για το μέγεθος της συμφοράς, για το ποιοι παράγοντες συντέλεσαν στη φονική καταστροφή και για το εάν τελικά θα μπορούσαν τα πράγματα να είχαν εξελιχθεί διαφορετικά.

Σε ποσοστό 50% (πίνακας 2) οι πολίτες που συμμετείχαν στην έρευνα απάντησαν με σιγουριά ότι η τραγωδία που συντελέστηκε στο Μάτι θα μπορούσε να αποφευχθεί. Το ποσοστό φτάνει στο 69,38% εάν προσθέσουμε και εκείνους που απάντησαν «μάλλον θα μπορούσε να αποφευχθεί». Αντίθετα, «αναπόφευκτη» θεωρεί ότι ήταν η τραγωδία το 12,03% και «μάλλον αναπόφευκτη» το 16,5%. Το υψηλό ποσοστό των πολιτών που θεωρούν ότι «δεν ήταν αναπόφευκτη» και «μάλλον δεν ήταν αναπόφευκτη» η τραγωδία συνδέεται άμεσα με την απόδοση των ευθυνών που αποτυπώνεται στον πίνακα 3.

Στο ερώτημα «ποιος θεωρείτε ότι ήταν ο σημαντικότερος λόγος για το μέγεθος της τραγωδίας στο Μάτι» οι πολίτες που συμμετείχαν στην έρευνα απάντησαν «η ολιγωρία του κρατικού μηχανισμού» σε ποσοστό 48,31%, «οι ανεπαρκείς διέξοδοι διαφυγής» σε ποσοστό 28,73%, «οι δυνατοί άνεμοι και η ταχύτητα της φωτιάς» σε ποσοστό 19,98% και «η γεωμορφία του εδάφους (πυκνότητα δένδρων)» σε ποσοστό 1,79%.

Οι απαντήσεις των πολιτών καταδεικνύουν καταρχήν την ξεκάθαρη πεποίθησή τους ότι τα στοιχεία της φύσης δεν μπορεί να αποτελούν άλλοθι. Παράλληλα, όμως, από τη σύνθεση των απαντήσεων προκύπτει και η επίγνωση ότι επρόκειτο για μια πυρκαγιά κάτω από ιδιαίτερα ακραίες καιρικές συνθήκες, σε μια περιοχή με εξαιρετική δυσκολία διαφυγής εξαιτίας της άναρχης ρυμοτομίας.

Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι απαντήσεις των πολιτών στο ερώτημα «ποιος πιστεύετε ότι ευθύνεται περισσότερο για την τραγωδία στο Μάτι» (πίνακας 4). 

Οι πολίτες απάντησαν «η τωρινή κυβέρνηση» σε ποσοστό 28,43%, «οι προηγούμενες κυβερνήσεις» σε ποσοστό 23,26%, «ο συντονισμός των σωμάτων ασφαλείας» σε ποσοστό 19,18%, η «τοπική αυτοδιοίκηση» σε ποσοστό 12,33% και «οι πολίτες που δόμησαν αυθαίρετα» σε ποσοστό 11,13%.Και σε αυτό το κρίσιμο ερώτημα οι απαντήσεις αναδεικνύουν τη διαχρονικότητα των προβλημάτων και των ευθυνών. Αναδεικνύουν την απαίτηση των πολιτών να μη βγάζει κανείς την ουρά του απέξω. Δίνουν μεγαλύτερο ποσοστό ευθύνης σε εκείνους που κρατάνε τα ηνία της χώρας σήμερα, δεν δίνουν όμως καμιά άφεση αμαρτιών στις προηγούμενες κυβερνήσεις, στους δημάρχους και τους ίδιους τους πολίτες που παρανομούν.

Το τελευταίο ερώτημα που τέθηκε στην έρευνα για την τραγωδία στο Μάτι ήταν για την παραίτηση του αναπληρωτή υπουργού Προστασίας του Πολίτη Νίκου Τόσκα (πίνακας 5). Και σε αυτό το ερώτημα οι απαντήσεις είναι καταλυτικές, αφού το 48,41% τη χαρακτηρίζει «απαραίτητη», το 40,16% «αδιάφορη» και μόνο το 8,95% απάντησε ότι δεν θα έπρεπε να παραιτηθεί.

Διαφθορά – ανάπτυξη

Το δεύτερο σκέλος της έρευνας πολιτικής επικαιρότητας αφορά ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα που σχετίζονται με τη διαφθορά, τον έλεγχο και την ανάπτυξη. Το πρώτο ερώτημα (πίνακας 6) ήταν εάν η διαφθορά είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ανάπτυξη. Η γνώμη των πολιτών που απάντησαν στην έρευνα είναι καταλυτική, αφού το 86,5% απάντησε ότι «συμφωνεί» και «μάλλον συμφωνεί»· συγκεκριμένα το 65,5% «συμφωνεί» και το 21% «μάλλον συμφωνεί». Αντίθετα, «διαφωνεί» μόλις το 4,4% και «μάλλον διαφωνεί» το 6,8%.

Η παράμετρος αυτή είναι μέχρι στιγμής υποτιμημένη, αφού οι θαυμαστές της κατεστημένης πολιτικής ορθότητας βαυκαλίζονται να μας κουνούν το χέρι περί γραφειοκρατίας και νόμων που μπλοκάρουν τους επενδυτές, τη στιγμή που κοινή πεποίθηση είναι ότι η διαφθορά σε όποια βαθμίδα δράσης και εάν εντοπίζεται είναι η πλέον αρνητική παράμετρος.

Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει και το ερώτημα «όποιος σχετίζεται με πολιτικό πρόσωπο θα πρέπει να ελέγχεται περισσότερο από τον μέσο πολίτη;» (πίνακας 7), το οποίο επίσης έχει άμεση σχέση με τα ζητήματα διαφθοράς. Οι απαντήσεις των πολιτών και σε αυτό το ερώτημα καλό θα είναι να ληφθούν σοβαρά υπόψη, αφού το 64,8% απάντησε ότι «συμφωνεί» και το 22,7% ότι «μάλλον συμφωνεί». Αντίθετα, μόλις το 4,3% απάντησε ότι «διαφωνεί» και το 5,6% ότι «μάλλον διαφωνεί».

Πολύ σημαντικές είναι οι απαντήσεις και στο ερώτημα εάν η αύξηση του κατώτατου μισθού εξυπηρετεί την ανάπτυξη (πίνακας 8). Σε ποσοστό 62,62% οι πολίτες απάντησαν ότι συμφωνούν και σε ποσοστό 18,89% ότι «μάλλον» συμφωνούν. Το ποσοστό εκείνων που διαφωνούν είναι 8,05% και που «μάλλον» διαφωνούν 7,26%. Οι απαντήσεις στο ερώτημα αυτό βάλλουν ευθέως κατά αντιλήψεων και θέσεων που θεωρούν ότι οι ελαστικές σχέσεις εργασίας και η μείωση του μισθολογικού και ασφαλιστικού κόστους είναι πανάκεια για την προσέλκυση επενδύσεων και την ανάπτυξη της χώρας.

Οσον αφορά το ποιος θα πρέπει να είναι ο σημαντικότερος στόχος της χώρας (πίνακας 9), οι πολίτες απάντησαν σε ποσοστό 29,6% «η δημιουργία φιλοεπενδυτικού περιβάλλοντος», σε ποσοστό 20% «η μείωση της ανεργίας», σε ποσοστό 19,5% «η επέκταση του κοινωνικού κράτους και των εργασιακών δικαιωμάτων», σε ποσοστό 9,7% «η δημοσιονομική πειθαρχία», 9,1% «η ασφάλεια των πολιτών» και 8,2% «η αύξηση των μισθών».

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και οι απαντήσεις στο ερώτημα εάν η επιδοματική πολιτική μέσω της φορολογίας είναι λάθος γιατί επιβραβεύεται η τεμπελιά (πίνακας 10), με τους πολίτες που συμμετείχαν στην έρευνα να απαντούν ότι συμφωνούν σε ποσοστό 35,1% και ότι «μάλλον» συμφωνούν σε ποσοστό 17,5%. Αντίστοιχα το 24,1% απάντησε ότι διαφωνεί και το 17% ότι «μάλλον» διαφωνεί.

Από τις απαντήσεις των πολιτών προκύπτει επίσης ότι παραμένουν απαισιόδοξοι όσον αφορά την προσωπική οικονομική τους κατάσταση το επόμενο διάστημα (πίνακας 11). Είναι χαρακτηριστικό ότι το 14,81% απάντησε ότι θα καλυτερεύσει ενώ το 51,29% ότι θα χειροτερεύσει και το 28,93% ότι θα παραμείνει η ίδια.