Ο συσχετισμός δυνάμεων στο Αιγαίο ανατρέπεται! Επιστημονική μελέτη

Ο Νικόλαος Παούνης Βαλκανιολόγος, Διεθνολόγος M.Sc. και ερευνητής του ΕΚΕΟ, είναι ο συντάκτης μιας ενδελεχούς μελέτης για το τουρκικό εξοπλιστικό πρόγραμμα, καταθέτοντας σκέψεις και προτάσεις για τον επανεξοπλισμό των Ενόπλων Δυνάμεων. Κάνει ειδική αναφορά στο ενδεχόμενο συνεργασίας με το Ισραήλ.

Κάνει συγκεκριμένες προτάσεις για την οργάνωση μιας αποτελεσματικής αποτρεπτικής δύναμης και προκαλεί αίσθηση η άποψή του για την πρόσφατη απόφαση αναβάθμισης αεροσκαφών F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας.

Στην περίληψη της μελέτης του για το ΕΛΙΑΜΕΠ αναφέρει:

Η εκτράχυνση της τουρκικής προκλητικότητας σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο, σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση του μακρόπνοου και μεγαλεπήβολου τουρκικού εξοπλιστικού προγράμματος, θέτει την Ελλάδα ενώπιον πρωτοφανών συνθηκών απειλής κατά των κυριαρχικών της δικαιωμάτων. Παράλληλα οι μεταστροφές που παρατηρήθηκαν σε επίπεδο τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, ενδεχομένως να φέρουν τις δύο χώρες τα αμέσως επόμενα χρόνια προ ενός «θερμού» επεισοδίου, όπως εκτιμούν έγκυροι αναλυτές. Οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις έχουν πληγεί από την οικονομική κρίση που επί 8 συναπτά έτη μαστίζει τη χώρα, και παράλληλα από την πολιτική «αυτοαφοπλισμού» που ακολουθείται διαχρονικά από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία, εξαιτίας της σκανδαλολογίας που κυριάρχησε στο πολιτικό προσκήνιο κατά τα παρελθόντα έτη. Νομοτελειακά ο συσχετισμός ισχύος στο Αιγαίο άρχισε να ανατρέπεται, και το παρόν κείμενο καλείται να απαντήσει για το «τι δέον γενέσθαι», προκειμένου να οργανωθεί μια αποτελεσματική αποτρεπτική δύναμη, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των υφιστάμενων περιορισμών σε πόρους και ανθρώπινο δυναμικό.

Όλη τη μελέτη του Ν.Παούνη μπορείτε να την διαβάσετε ΕΔΩ

Στο κεφάλαιο για το τουρκικό εξοπλιστικό πρόγραμμα γράφει μεταξύ άλλων:

“…επισημαίνεται η ενδεχόμενη πρόθεση της γείτονος χώρας να μετεξελιχθεί από συμβατική σε πυρηνική δύναμη. Η συνεργασία με το Πακιστάν σε επίπεδο στρατηγικών εταίρων πιθανόν να περιλαμβάνει και αντίστοιχες πτυχές”.

Για την ελληνική αποτροπή γράφει:

“Στην ελληνική περίπτωση ο όρος Αποτροπή συνίσταται σε τρία βασικά στοιχεία: αμυντική επάρκεια, ευέλικτη ανταπόδοση, αμυντική κάλυψη κυπριακής Δημοκρατίας26. Η Ελλάδα δεν κατόρθωσε «εν τοις πράγμασι» να εφαρμόσει αποτελεσματική πολιτική αποτροπής έναντι της τουρκικής απειλής, ενώ στη διάρκεια της κρίσης των Ιμίων η πολιτική αυτή δεν λειτούργησε αποτελεσματικά, σύμφωνα με την εκτίμηση πολλών αναλυτών.

Η Αποτροπή οφείλει να «οικοδομηθεί» στην κατεύθυνση της επαύξησης των επιθετικών δυνατοτήτων των ενόπλων δυνάμεων, ώστε να αυξηθεί η ικανότητα πρόκλησης συντριπτικού πλήγματος στις υποδομές, στον οικονομικό ιστό και στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις του αντιπάλου. Αυτό συνεπάγεται άμεση ενίσχυση των ικανοτήτων κρούσης της Πολεμικής Αεροπορίας, συγκρότηση σύγχρονου συστήματος συλλογής και μετάδοσης πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο, επέκταση του πυραυλικού αποθέματος.”

Ενδιαφέρον έχει η άποψη που εκφράζει για την αναβάθμιση της Πολεμικής Αεροπορίας και των αεροσκαφών F-16:

“Προσωπική εκτίμηση αποτελεί η εγκατάλειψη του Προγράμματος Viper, η αναβάθμιση των 124 F-16 στο επίπεδο Advanced Μ CCIP (124 + 30 υπάρχοντα Μ), γεγονός το οποίο θα αποκλιμακώσει το κόστος, η πώληση των 24 Mirage2000-5 (για να γίνει δελεαστικό το πακέτο πώλησης, να συμπεριληφθεί η δωρεάν παραχώρηση των Mirage2000EGM/BGM), και η απόσυρση των F-4E μετά την εκμετάλλευση των εναπομεινάντων ωρών πτήσης. Η είσπραξη από την πώληση των Mirage2000 θα διατεθεί στο πρόγραμμα απόκτησης ΝΜΑ.

O μελλοντικός στόλος της Π.Α. θα διαθέτει περίπου 150 F-16 σε επιθετικούς ρόλους και αποστολές αναγνώρισης (DB-110), και 40-50 ΝΜΑ σε ρόλους Αναχαίτισης-Αεροπορικής Υπεροχής, ενώ θα δοθεί προτεραιότητα και στην απόκτηση μεταχειρισμένων UAV’s/UCAV’s (Heron, Harop κ.α.) ώστε να μπορεί να εφαρμοστούν αποτελεσματικά αποστολές «Δικτυοκεντρικού Πολέμου». Κατά συνέπεια θα ανανεωθεί ο στόλος άμεσα με σύγχρονα αεροσκάφη, και παράλληλα θα επιτευχθεί μέγιστος βαθμός ομοιοτυπίας με πολλαπλά οφέλη σε επίπεδο λογιστικής υποστήριξης.

Όσον αφορά τα ΝΜΑ μπορούν να αποκτηθούν με διεθνούς εμβέλειας διαγωνισμό και με όρους διαφάνειας, ενώ η επιλογή θα γίνει με κριτήρια i) οικονομικά, ii) επιχειρησιακά, iii) ύψους αντισταθμιστικών ωφελημάτων. Απαραίτητο επιχειρησιακό κριτήριο θα πρέπει να είναι η ενσωμάτωση ραντάρ κατηγορίας AESA και συστήματος παθητικής κατόπτευσης στόχων IRTS, ώστε με τις κατάλληλες τακτικές, να δύναται να εντοπιστεί στόχος χαμηλής Η/Μ ακτινοβολίας (π.χ. F-35). Για παράδειγμα η απόκτηση του Σουηδικού Gripen NG (E/F)28, πέραν του χαμηλού κόστους απόκτησης/λειτουργίας, στα Α/Ω θα μπορούσε να ενταχθεί και η υποχρέωση της κατασκευάστριας SAAB να «διασυνδέσει» με αρτηρία μεταφοράς δεδομένων τα υπό απόκτηση μαχητικά με τα υπάρχοντα ιπτάμενα ραντάρ EMB-145 Erieye AEW/C.

Παράλληλα η SAAB υπόσχεται τη μεταφορά υποκατασκευαστικού έργου στον υποψήφιο αγοραστή, όπερ μεθερμηνευόμενον εστί, μεταφορά τεχνογνωσίας και δημιουργία θέσεων εργασίας. Τα ΝΜΑ θα κληθούν να «σηκώσουν» το βάρος των αναχαιτίσεων τα επόμενα έτη, ενώ για απειλές χαμηλού κόστους (τουρκικά drones/UAV’s), η Π.Α. μπορεί να εξετάσει την περίπτωση των T-6 Texan”.

Για το Πολεμικό Ναυτικό γράφει:

“Το Πολεμικό Ναυτικό οφείλει να προσαρμοστεί προς μια νέα πραγματικότητα που αφορά τον υπερεξοπλισμό της εν δυνάμει απειλής σε σημείο μη ανταγωνιστικό, τη δημιουργία μικτού στόλου, με την ένταξη σκαφών μικρότερου εκτοπίσματος αλλά με σύγχρονα όπλα μεγάλου όγκου πυρός (π.χ Κορβέτες), την απόκτηση ικανότητας πραγματοποίησης επιθέσεων κατά στόχων εδάφους, ώστε να υπάρξει αγαστή συνεργασία με την Π.Α. σε περίπτωση ανάληψης δράσης, συνεπώς μεγιστοποίηση του αποτελέσματος ενός πλήγματος. Γενικά επιβάλλεται ο εκσυγχρονισμός των 4 MEKO200HN, η απόσυρση των Φρεγατών “S” ηλικίας 40 και πλέον ετών, και η ένταξη μικρού αριθμού Κορβετών με ικανότητες Κρούσης, Ανθυποβρυχιακές και Αεράμυνας περιοχής (έκασται από 2, στο σύνολο 6). Βέλτιστη επιλογή η ισραηλινή stealth “Sa’ar 6”36, της οποίας η επιλογή θα μπορούσε να συνδυαστεί με το μέλλον των Ελληνικών Ναυπηγείων, και γενικότερα της εμπλοκής των Ισραηλινών στα μελλοντικά προγράμματα εκσυγχρονισμού του Στόλου. Η ικανότητα μεταφοράς πυραύλων Barak 8 και συστήματος C-Dome, καθιστά το σκάφος ικανή πλατφόρμα ως πλοίο αεράμυνας περιοχής, ικανότητα απαραίτητη για την κάλυψη των επιχειρήσεων του Στόλου σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

Κατά τη διάρκεια σύνταξης της παρούσας, υπήρχαν συγκεχυμένες πληροφορίες (διαρροή και διάψευση από τη γαλλική πλευρά) για το ενδεχόμενο απόκτησης Φρεγατών FREMM με καθεστώς ενοικίασης. Τυχόν ένταξη των σκαφών FREMM αλλάζει άρδην τα επιχειρησιακά δεδομένα, όπως και τις προτάσεις της παρούσας ανάλυσης σε σχέση με τη μελλοντική διάρθρωση του Π.Ν.

Επίσης κρίσιμο επιχειρησιακό στοιχείο, η μεταφορά «σύσσωμης» της 32 ΤΑΞ.ΠΝ πλησίον των αποβατικών σκαφών και η ενίσχυση της αντιαεροπορικής προστασίας των Ναυστάθμων (ο αριθμός των 2 Crotale NG θεωρείται ανεπαρκής).”

Στρατός Ξηράς

Στο Στρατό Ξηράς θα πρέπει να υπάρξει χωροταξική και επιχειρησιακή αναδιάρθρωση βάσει της υφιστάμενης απειλής, ανεξαρτήτως τοπικιστικών κριτηρίων.

Οργανωτικά προτείνεται η διατήρηση 3 μειζόνων Σχηματισμών i) Δ’Σ.Σ. (δυτική Θράκη-Ανατολική Μακεδονία) με Τ/Θ και Μ/Κ Ταξιαρχίες ii) ΑΣΔΕΝ (Νησιά Αιγαίου) iii) 1 Σώμα Στρατού Στρατηγικής Εφεδρείας (κεντρική και ανατολική Μακεδονία), με αποστολή την επέμβαση ανά τον ελλαδικό χώρο, σύμφωνα με τις εκάστοτε επιχειρησιακές απαιτήσεις. Στο Σώμα αυτό θα υπαχθούν το σύνολο των Ειδικών Δυνάμεων, της Αεροπορίας Στρατού, καθώς επίσης 32η ΤΑΞ ΠΝ και 71η Α/Μ ΤΑΞ. Στο ίδιο Σώμα θα υπάγεται 1 Μ/Κ ΤΑΞ σε ρόλο άμεσης επέμβασης δια τούτο θα διατίθεται και μεγάλο μέρος αρματοφορέων.

Για τη βελτίωση της επάνδρωσης προτείνεται η ολιγόμηνη αύξηση της στρατιωτικής θητείας και η σε εθελοντική βάση στράτευση των γυναικών, γεγονός καταλυτικό για την αύξηση των επιπέδων ασφαλείας των στρατιωτικών εγκαταστάσεων, την αύξηση των επιπέδων ετοιμότητας και τη μείωση του λειτουργικού κόστους. Χρήσιμη θα θεωρούνταν και η συγκέντρωση των οργανικών μονάδων της εκάστοτε Ταξιαρχίας σε ένα στρατόπεδο, για τους προαναφερόμενους λόγους. Τούτο συνεπάγεται μείωση των διατιθέμενων στρατιωτικών εγκαταστάσεων κατά τουλάχιστον 40% με ευεργετικές συνέπειες προς την κατεύθυνση εξοικονόμησης πόρων.

Επίσης προς την κατεύθυνση μείωσης του λειτουργικού κόστους, συστήνεται η διατήρηση 2 μεγάλων Κέντρων Εκπαιδεύσεως, ενός Όπλων (π.χ. υπάρχουσες εγκαταστάσεις στον Αυλώνα Βοιωτίας), και ενός Κέντρου Εκπαιδεύσεως Σωμάτων (π.χ. Ήπειρος ή Δυτική Μακεδονία).

Σε επίπεδο εξοπλισμού, για τα άρματα μάχης προτείνεται η ενσωμάτωση APS (π.χ. Trophy) ειδικά μετά τα διδάγματα των δυο τουρκικών επιχειρήσεων στη Συρία. Σε περίπτωση υψηλού κόστους απαιτείται η ενσωμάτωση αρχικά στα Leopard2A6HELL και εν συνεχεία στα ομοιότυπα Α4. Στις σημαντικές ελλείψεις του Σ.Ξ. συγκαταλέγονται η απουσία ΤΟΜΑ και η παλαιότητα των ΤΟΜΠ (Μ-113). Δεδομένης της παρούσης οικονομικής κατάστασης θα πρέπει να αναζητηθούν οι λύσεις «απορρόφησης» μεταχειρισμένου πολεμικού υλικού, όπως τα 400 διαθέσιμα M-1A1 Abrams, 70 περίπου οβιδοβόλα Pzh- 2000, εκτοξευτές MLRS κτλ. Παράλληλα προτείνεται η άμεση απόσυρση του πεπαλαιωμένου υλικού του Σ.Ξ (M-113, M-48A5 MOLF κ.α.), ώστε να μειωθούν οι λειτουργικές δαπάνες.

Ένα μεγάλο μειονέκτημα του Σ.Ξ. παραμένει η αδυναμία μαζικής αερομεταφοράς δυνάμεων με ελικόπτερα ελιγμού καθώς τα υπέργηρα Huey αγγίζουν κατά μέσο όρο τα 50 έτη σε υπηρεσία. Απαιτείται η ολοκλήρωση των παραλαβών των ΝΗ-90 και το ενδεχόμενο απόκτησης 15-20 μεταχειρισμένων UH-60.”