Παγκόσμιο σοκ έχουν προκαλέσει οι μεγάλες καταστροφές που άφησε πίσω της η φωτιά που σημειώθηκε το βράδυ της Δευτέρας στην Παναγία των Παρισίων, το εμβληματικό μνημείο της γαλλικής πρωτεύουσας.
Πάντως, ανακούφιση προσφέρει το γεγονός ότι οι πυροσβέστες μπόρεσαν να σώσουν την πέτρινη κτιριακή δομή και τα δύο κωδωνοστάσια, αποτρέποντας την κατάρρευσή τους. Εκπρόσωπος της πυροσβεστικής είπε ότι η πυρκαγιά έχει πλέον τεθεί «υπό έλεγχο». Η φωτιά, που εκδηλώθηκε νωρίς το βράδυ, εξαπλώθηκε αστραπιαία στην οροφή του γοτθικού κτιρίου που ανεγέρθηκε πριν από οκτώ αιώνες και πλέον, φθάνοντας στο βέλος της, που κατέρρευσε, ακολουθούμενο από ουσιαστικά όλη τη στέγη.
Σε ατύχημα οφείλεται η πυρκαγιά;
Η πυρκαγιά στον καθεδρικό ναό της Παναγίας των Παρισίων πιθανόν να οφείλεται σε ατύχημα και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι προκλήθηκε σκόπιμα, ανακοίνωσε σήμερα ο εισαγγελέας του Παρισιού Ρεμί Χέιτζ.
“Προσανατολιζόμαστε προς το σενάριο του ατυχήματος”, είπε στους δημοσιογράφους ο Χέιτζ και πρόσθεσε ότι 50 άνθρωποι απασχολούνται σε μια “μακρά” και “πολύπλοκη” έρευνα για τα αίτια της χθεσινής πυρκαγιάς.
Συγκλονιστική περιγραφή
«Τα βιτρό κατεστραμμένα από τις εκρήξεις, το βέλος καταρρέοντας άνοιξε μία οπή επάνω από το ιερό: εικόνα βομβαρδισμού». Είναι η περιγραφή του Φιλίπ Μαρσέ, του γενικού βικάριου της αρχιεπισκοπής του Παρισιού. Ηταν από τους πρώτους που μπήκε στην Νοτρ Νταμ μετά την πυρκαγιά.
«Αυτή η εκκλησία ανεγέρθηκε πριν από 850 χρόνια, άντεξε πολέμους, άντεξε βομβαρδισμούς, άντεξε τα πάντα», λέει ο Φιλίπ Μαρσέ που χειροτονήθηκε ιερέας στην Νότρ Νταμ πριν από 31 χρόνια.
«Μπαίνοντας την νύκτα, την ώρα που μόλις άρχιζε να ελέγχεται η φωτιά και καθώς υπήρχαν ακόμη μεμονωμένες εστίες που συνέχιζαν να καίνε, η εικόνα ήταν εικόνα βομβαρδισμού», λέει.
«Στη αρχή όλα ήταν μαύρα και υπήρχε στο βάθος ο μεγάλος κίτρινος σταυρός φωτισμένος από τις φλόγες. Ηταν εντυπωσιακό!», περιγράφει ο άνθρωπος που πέρασε όλη την νύκτα «στο προσκέφαλο της Παναγίας μας που κλαίει».
«Δεξιά του σταυρού αυτού, υπάρχει ένα άγαλμα της Μαρίας…Είναι όρθια, υπάρχει ο σταυρός και η Παναγία, εκεί στην καρδιά της Νοτρ Νταμ».
Και στην μέση όλων αυτών, ένα παράταιρο αντικείμενο: «ένα ρομπότ που έριχνε νερό». «Και οι σπίθες από το λιωμένο μολύβι που έπεφταν από την στέγη».
«Ολη τη νύκτα είδα να περνούν άνθρωποι με δάκρυα στα μάτια. Κράτησα αυτήν την εικόνα: είναι το χάος, αλλά δεν πρέπει αυτό να μας βγάλει νοκ άουτ».
Ωστόσο, η λέξη «κόλαση» δεν του φεύγει από το μυαλό και μιλά για την στιγμή που ξέσπασε η πυρκαγιά λίγη ώρα μετά το τέλος της λειτουργίας.
«Δεν είναι η Νοτρ Νταμ των καθολικών, είναι η Νοτρ Νταμ της Γαλλίας, η Νοτρ Νταμ του κόσμου. Η εκκλησία καίγεται και ο κόσμος ολόκληρος κλαίει».
«Οι πυροσβέστες, ήρωες»
Για τον γενικό βικάριο, «δεν είναι μία εκκλησία που καταστράφηκε, είναι το σύμβολο της ιστορίας της Γαλλίας και του Παρισιού». «Αυτή η εκκλησία είναι τόσο συμβολική. Μετράμε τις χιλιομετρικές αποστάσεις εκκινώντας από την Νοτρ Νταμ, είναι ο ομφαλός του Παρισιού».
«Είμαστε όλοι συγκλονισμένοι, πρόκειται για κάτι περισσότερο από θαύμα, είναι ηρωισμός διότι θαύμα σημαίνει θεία επέμβαση», λέει. «Οι πυροσβέστες είναι ήρωες».
Λίγες ημέρες πριν από το Πάσχα, κανείς δεν ξέρει πού θα γίνουν οι προγραμματισμένες για σήμερα, για αύριο, για την Πέμπτη, την Παρασκευή…λειτουργίες. «Είναι σαν να πείραξαν την μητέρα μας…».
«Το κρεβάτι μου είναι εδώ. Αυτό το πρωινό, βρίσκομαι στο προσκέφαλο της Παναγίας μας που κλαίει».
Δείτε φωτογραφίες από το εσωτερικό του ναού
Το νερό είναι τώρα ο μεγαλύτερος εχθρός
Ο ναός της Παναγίας των Παρισίων έχει να αντιμετωπίσει πλέον και έναν άλλον κίνδυνο, το ίδιο το μέσο που καλείται να τη σώσει από τη φωτιά: το νερό. Αυτό επεσήμανε από την πρώτη στιγμή της είδησης για την πυρκαγιά στη “Νοτρ Νταμ” ο καθηγητής Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής και Αποκατάστασης Μνημείων και υποδιευθυντής του Ινστιτούτου Εθνικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ισπανίας Χαβιέρ Ριβέρα Μπλάνκο, επικαλούμενος το προηγούμενο παράδειγμα του καθεδρικού ναού της Λιόν, ο αντίστοιχος ναός στη Νότιο Γαλλία σώθηκε το 1966 επειδή αποφεύχθηκε να κατασβηστεί η πυρκαγιά με τη χρήση νερού.
Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι προτιμότερο να αφεθούν τα ξύλινα και γύψινα δομικά στοιχείαστους υποστηρικτικούς αρμούς και στις αντηρίδες της “Νοτρ Νταμ” να καούν παρά να ρίξουν νερό στις νευρώσεις, διότι αυτές θα απορροφήσουν την υγρασία, αυξάνοντας έτσι το βάρος τους, με αποτέλεσμα να προκαλέσουν κατάρρευση όλου τού συνόλου. «Στη Λιόν συνέβη το ίδιο πριν πενήντα χρόνια. Οι ειδικοί έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου, αποφεύχθηκε να βρέξουμε τις πέτρες και ο Καθεδρικός σώθηκε».
Ο Ριβέρα Μπλάνκο υπενθύμισε πως ο παρισινός καθεδρικός ναός είχε αποκατασταθεί το 1830 από τον Εζέν Βιολέ-λε-Ντυκ, ο οποίος ανακατασκεύασε την οροφή και την κεντρική ακκίδα με κάλυμμα σχιστόλιθου που απομιμείτο την παλιά στέγη. «Καίγεται ο θόλος, ο οποίος είναι ένα από τα μέρη που αποκατέστησε ο Βιολέ -λε -Ντυκ και όπου μπορείτε να δείτε την ομάδα των γλυπτών που αναπαριστούν τους 12 Αποστόλους να αναλήπτονται στους ουρανούς και όπου ο ίδιος ο συντηρητής συμπεριέλαβε τον εαυτό του (ΣτΜ, στη μορφή του Αγίου Θωμά) επειδή ήταν εγωμανής», εξηγεί ο καθηγητής.
Σύμφωνα με τον ίδιο ειδικό, η αξία της Παναγίας των Παρισίων είναι «ανεκτίμητη». «Αναπαριστά την ταυτότητα των ίδιων των Γάλλων. Είναι ο Καθεδρικός των Βασιλέων της Γαλλίας, και μετά την Επανάσταση πέρασε στον ίδιον τον λαό. Είναι επίσης μία φανταστική κι αστείρευτη πηγή εσόδων, καθώς αποτελεί το μεγάλο πρότυπο του γαλλικού γοτθικού ρυθμού». Η Παναγία των Παρισίων αντάμα με τους Καθεδρικούς της Σαρτρ και της Λιόν συνιστούν το μεγάλο τρίγωνο της ευρωπαϊκής γοτθικής αρχιτεκτονικής.
Για τον Ριβέρα Μπλάνκο, η φωτιά ενδεχομένως θα βλάψει και τα βιτρό του ναού, που κατά το 60% τους είναι τα αυθεντικά από κτίσεώς του. «Η φωτιά θα λιώσει τον μόλυβδο που ενώνει τα γυαλιά, εάν δεν αναχαιτίζονται έγκαιρα οι φλόγες», τονίζει ο ίδιος ειδικός, προσθέτοντας πως εκείνο που κινδυνεύει περισσότερο είναι το κύριο κλίτος, που βρίσκεται στο κέντρο του κυρίως ναού, καθώς και το τμήμα που οδηγεί προς το εξωτερικό του». Σε αυτά τα τμήματα βρίσκονται πλήθος αγάλματα και αναγεννησιακοί πίνακες μεγάλης αξίας, επισημαίνει.
Ιδιώτες δωρητές, ανάμεσά τους ο γάλλος δισεκατομμυριούχος Μπερνάρ Αρνό, ιδιοκτήτης του ομίλου LVMH, ο δισεκατομμυριούχος Φρανσουά Πινό του ομίλου Kering, αλλά και η πόλη Σέγκετ της Ουγγαρίας, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για την βοήθεια που της προσέφερε το Παρίσι στην ανοικοδόμησή της πριν από 140 χρόνια και ο βασιλιάς του Σανουί, στην Ακτή του Ελεφαντοστού προσφέρουν την βοήθειά τους στην ανοικοδόμηση της Παναγίας των Παρισίων.
Η δήμαρχος του Παρισιού Αν Ινταλγκό ανακοίνωσε την άμεση αποδέσμευση 50 εκατομμυρίων ευρώ και την οργάνωση διεθνούς διάσκεψης δωρητών τις προσεχείς εβδομάδες. Η περιφέρεια Ιλ-ντε-Φρανς ανακοίνωσε την άμεση αποδέσμευση 10 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ το French Heritage Foundation απηύθυνε έκκληση για δωρεές. Το Βατικανό προσέφερε την τεχνογνωσία του στις εργασίες αποκατάστασης. Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης εξέφρασαν την αλληλεγγύη της Ευρώπης και υποσχέθηκαν ευρωπαϊκή βοήθεια.
Στο πλευρό της Γαλλίας θα σταθεί και η Unesco. «Είμαστε ήδη σε επαφή με ειδικούς και έτοιμοι να οργανώσουμε επείγουσα αποστολή για την αποτίμηση της ζημίας, για να διασωθεί ό,τι μπορεί να διασωθεί και για να αρχίσει η επεξεργασία βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων μέτρων», δήλωσε η γενική γραμματέας Οντρέ Αζουλέ.
Ειδικευμένοι τεχνίτες και σπάνια υλικά θα χρειασθούν για την ανοικοδόμηση του μνημείου, που υποδέχεται 13 εκατομμύρια επισκέπτες τον χρόνο, 35.000 κάθε μέρα.
Ο επικεφαλής γαλλικής εταιρείας ξυλείας δήλωσε έτοιμος να προσφέρει τους καλύτερους κορμούς δρυός για την κατασκευή του σκελετού που συγκρατούσε την κατεστραμμένη στέγη και ήταν γνωστός ως «δάσος».
«Η εργασία θα πάρει σίγουρα χρόνια, ακόμη και δεκαετίες, αλλά θα χρειασθούν χιλιάδες κυβικά μέτρα ξυλείας. Θα πρέπει να βρούμε τα καλύτερα είδη ξυλείας, με μεγάλες διαμέτρους», δήλωσε ο Σιλβέν Σαρλερουά του ομίλου Charlerois στην Franceinfo.
Οι εργασίες αποκατάστασης θα κοστίσουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ και θα διαρκέσουν πολλά χρόνια, αν όχι δεκαετίες. Ομως οι ειδικοί επιμένουν ότι οι ζημίες θα μπορούσαν να είναι ακόμη χειρότερες.
«Από χθες ακούω ότι θα πάρει μία δεκαετία. Τι ανοησία!», δήλωσε σήμερα ο πρώην υπουργός Πολιτισμού Τζακ Λανγκ, που προτείνει ένα φιλόδοξο τριετές σχέδιο για την ανοικοδόμηση της στέγης και του βέλους που κατέρρευσε φλεγόμενο.
«Πρέπει να ορισθεί βραχυχρόνια προθεσμία, όπως κάναμε στο παρελθόν με άλλα έργα εξαιρετικού χαρακτήρα», είπε.
