Αποστολή στη Γευγελή, Σκόπια
Βαγγέλης Στολάκης
Γευγελή ή αλλιώς… “Σίλικον Βάλεϊ του… τζόγου, των λαϊκών, των φθηνών καυσίμων και των οδοντιατρείων! Η κωμόπολη της Eλληνοσκoπιανής μεθορίου – που την επισκέπτονται καθημερινά Έλληνες από τη Βόρεια Ελλάδα αποσκοπώντας στην εξοικονόμηση χρημάτων- σφύζει απο ζωή…Ελλήνων.
Και μπορεί τα καζίνο που ξεφυτρώνουν κυριολεκτικά σαν μανιτάρια γύρω από τη Γευγελή των 15.000 κατοίκων να προσέλκυσαν τους πρώτους επισκέπτες, όμως τα εμπορικά καταστήματα και τα οδοντιατρεία έχουν καταστήσει τους Βορειοελλαδίτες και Μακεδόνες, ως τους βασικούς αιμοδότες του …«Μακεδονικού» Λας Βέγκας των Βαλκανίων όπως το χαρακτηρίζουν… χαριτολογώντας οι ίδιοι Σκοπιανοί. Μόλις 69 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη, τα «καραβάνια» των Ελλήνων ξεκινούν για το μεθοριακό σταθμό των Ευζώνων για «δόντια, βενζίνη και ψώνια» όπως λένε.
Σε λίγα χρόνια καμία επιχείρηση της περιοχής δεν θα μείνει όρθια. Κάτι η υψηλή φορολογία, κάτι οι χαμηλές τιμές των Σκοπίων σε υπηρεσίες και προϊόντα, πόσο να αντέξουμε;» αναρωτιέται ιδιοκτήτης πρατηρίου υγρών καυσίμων στο Πολύκαστρο του Κιλκίς. Πρόκειται για έναν από τους λίγους βενζινοπώλες που επιμένουν… ελληνικά και αρνείται πεισματικά να βάλει λουκέτο στο κατάστημά του, όπως έκαναν οι περισσότεροι συνάδελφοί του τα τελευταία χρόνια. Χωριά και κωμοπόλεις του νομού Κιλκίς είναι… φαντάσματα, με ελάχιστες ελληνικές επιχειρήσεις να παραμένουν ζωντανές. Και μόλις τρία χιλιόμετρα από τον μεθοριακό σταθμό των Ευζώνων, στη Γευγελή, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική: πολύχρωμη και «γεμάτη», σε αντίθεση με το γκρίζο τοπίο στην ομίχλη που συναντά κανείς στα ελληνικά εδάφη.
Το τελευταίο βενζινάδικο λίγο έξω από το Πολύκαστρο πουλά αντί 1,593 ευρώ το λίτρο. Ακόμα και αν μείνει κανείς στην περιοχή από βενζίνη, θα προτιμήσει να περπατήσει λίγο προκειμένου να αγοράσει από τη γειτονική χώρα την ίδια ποσότητα καυσίμων με μόλις 1,10 ευρώ. Τα καύσιμα είναι ένα από τα δεκάδες προϊόντα αλλά και υπηρεσίες που πωλούνται στα Σκόπια περίπου στο 1/3 της τιμής των αντίστοιχων ελληνικών προϊόντων.
Τα προτιμούν οι Ελληνες καταναλωτές εδώ και χρόνια, ακόμα κι αν γνωρίζουν καλά πως ο σερβιτόρος που θα τους πουλήσει τον καπουτσίνο μόλις ένα ευρώ τον σερβίρει στους ομοεθνείς του ακόμα φθηνότερα.
Ανθηση
Στο κέντρο της Γευγελής, της πόλης των 30.000 ανθρώπων που βρίσκεται μόλις 71 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και ελάχιστα μέτρα από το τελωνείο των Ευζώνων, εκτός από τα καζίνα ανθεί και η οικονομία με τη βοήθεια των… ελληνικών ευρώ! Καθημερινά εκατοντάδες Βορειοελλαδίτες περνούν τα σύνορα με την παραμικρή αφορμή, όπως για να αγοράσουν ένα πακέτο τσιγάρα. Στην Ελλάδα κοστίζει 4 ευρώ, ενώ στη γειτονική χώρα μόλις 1,20 ευρώ. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει με το ψωμί, τα γλυκά, το κρέας, τα γυαλιά μυωπίας, τα φρούτα, τα λαχανικά κ.ά.
Η ελληνική ημέρα
Είναι χαρακτηριστικό πως κάθε Πέμπτη στο κέντρο της Γευγελής πιο εύκολα ακούει κανείς ελληνικά παρά σκοπιανά. Μέχρι και οι πωλητές διαλαλούν την πραμάτεια τους σε άπταιστα ελληνικά: «Ο,τι πάρεις ένα ευρώ! Ολα μισό ευρώ»! Η λαϊκή αγορά της Γευγελής είναι γνωστή στους Ελληνες για τα καλά φρούτα και τα λαχανικά, και τις χαμηλές τιμές της. Κάθε εβδομάδα στη μικρή πόλη των Σκοπίων επικρατεί το αδιαχώρητο.
Ανάλογη, βέβαια, είναι η εικόνα και τις υπόλοιπες ημέρες της εβδομάδας, με τη Γευγελή να αποτελεί για ορισμένους… «ελληνική αποικία».
Σύμφωνα με πληροφορίες, καθημερινά περνούν από τον μεθοριακό σταθμό περισσότεροι από 3.000 Ελληνες. Αλλοι μάλιστα και δυο και τρεις φορές την ημέρα, ανάλογα με τις ανάγκες τους. Με μόλις πέντε ευρώ στην τσέπη κάτοικοι των γειτονικών στα σύνορα περιοχών έχουν τη δυνατότητα να φάνε πλούσιο πρωινό, να παίξουν στο καζίνο και να γευματίζουν το μεσημέρι και το βράδυ σε κάποιο από τα πολλά εστιατόρια των «ναών του τζόγου». «Με λίγα ή ακόμα και με καθόλου ευρώ στην τσέπη εδώ γεμίζω το στομάχι μου» λέει στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ο κ. Γρηγόρης, ο οποίος ισχυρίζεται πως συνδυάζει «βιοπορισμό και διασκέδαση».
Ο δεύτερος λόγος που οι κάτοικοι της περιοχής επισκέπτονται τη γειτονική χώρα είναι για να φουλάρουν το ρεζερβουάρ του αυτοκινήτου τους.
Με τη βενζίνη, και μάλιστα των 100 οκτανίων, να πωλείται μόλις 1,10 ευρώ το λίτρο, την ώρα που στην Ελλάδα ξεπερνά το 1,60 ευρώ, λίγοι θα έμπαιναν στον πειρασμό να μη… γεμίσουν. Φθηνό είναι επίσης και το πλύσιμο των αυτοκινήτων σε αυλές σπιτιών που μετατρέπονται σε αυτοσχέδια πλυντήρια. «Πέντε ευρώ μέσα έξω» μας φωνάζει ο υπάλληλος.
Με πούλμαν από Λάρισα, Ορεστιάδα και Αθήνα για να κάνουν ένα σφράγισμα!
Το αδιαχώρητο επικρατεί και στα κουρεία και τα κομμωτήρια της Γευγελής, που είναι δεκάδες. Γυναίκες από τη βόρεια Ελλάδα περνούν στα salon de beaute των γειτόνων ώρες ολόκληρες φτιάχνοντας νύχια και μαλλιά, με τη βαφή να κοστίζει μόλις 10 ευρώ και το χτένισμα 3 ευρώ, ενώ την ίδια ώρα οι άνδρες τους κουρεύονται και ξυρίζονται με 2,5 ευρώ και 1,5 ευρώ, αντίστοιχα, την ώρα που στην Ελλάδα οι τιμές ξεκινούν από τα δέκα ευρώ.
Ευκαιρίες συναντά κανείς και στα δεκάδες οδοντιατρεία της περιοχής, όπου οι οδοντίατροι μιλούν άπταιστα ελληνικά και τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα που προμηθεύονται από την Ελλάδα για να μη χρεώνουν επιπλέον τους Ελληνες πελάτες τους που τηλεφωνούν και κλείνουν ραντεβού.
Εκεί οι οδοντίατροι δουλεύουν επτά μέρες την εβδομάδα, πολλές φορές από τις 8 το πρωί μέχρι τις 10 το βράδυ, μια και το μεγάλο πελατολόγιό τους δεν τους αφήνει χρόνο να ξεκουραστούν.
Είναι ενδεικτικό πως στη γειτονική χώρα ένα σφράγισμα κοστίζει μόλις 10 ευρώ και ένα εμφύτευμα 500 ευρώ, την ώρα που οι Ελληνες γιατροί χρεώνουν 30 και 1.500 ευρώ αντίστοιχα. Τα ξακουστά οδοντιατρεία της Γευγελής επισκέπτονται ασθενείς ακόμα και από Ορεστιάδα, Λάρισα και Αθήνα με πούλμαν που μισθώνονται σε συνεργασία με τα καζίνα της χώρας.
Τέσσερις σακούλες ψώνια μόνο με 17 ευρώ και ειδικό οικονομικό μενού σε όλες τις ταβέρνες
Σε κάθε γωνιά της Γευγελής οι Ελληνες βρίσκουν ευκαιρίες. Ενα κιλό πορτοκάλια σε ένα συνοικιακό μανάβικο κοστίζει μόλις 0,50 ευρώ το κιλό, ενώ μία μπανάνα 0,30 ευρώ. Φθηνά είναι και τα σούπερ μάρκετ που λειτουργούν στην πόλη. Επισκεφτήκαμε μια υπεραγορά με την ονομασία ΚΑΜ Market. Εκεί ό,τι βρίσκεται στα ράφια πωλείται στη μισή τιμή από ό,τι στη χώρα μας.
«Με 17 ευρώ γέμισα τέσσερις σακούλες ψώνια. Για τα ίδια προϊόντα στην Ελλάδα θα έδινα τουλάχιστον ένα πενηντάρικο και θα μου χρέωναν και τις σακούλες» λέει η κυρία Γλυκερία, που επισκέφτηκε τη γειτονική χώρα για δεύτερη φορά μέσα σε μία εβδομάδα.
Οι χαμηλές τιμές ακόμα και στο ψωμί, που πωλείται αντί 0,30 ευρώ το καρβέλι, αναγκάζουν ακόμα και πολλούς Θεσσαλονικείς να κάνουν διαδρομή μίας και πλέον ώρας προκειμένου να αγοράσουν το ψωμί που θα χρειαστεί το οικογενειακό τραπέζι για μία εβδομάδα, το οποίο για να παραμένει φρέσκο το αποθηκεύουν στην κατάψυξη. Οπως αναφέρει στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ο Γιώργος Γιάντσης, «Εδώ όλα τα βρίσκει κανείς σε ευκαιρία. Εγώ έρχομαι ακόμα και δύο φορές την ημέρα. Με συμφέρει περισσότερο να αγοράσω τσιγάρα από τα Σκόπια παρά από το περίπτερο στη γειτονιά μου» σχολιάζει.
Στις ταβέρνες το μενού κυκλοφορεί και σε ελληνική εκδοχή. Πολλές φορές μάλιστα με διαφορετικές τιμές από αυτές που χρεώνουν οι καταστηματάρχες στους Σκοπιανούς πελάτες τους. Δεν παύουν όμως να παραμένουν φτηνές και οι Ελληνες που τις επισκέπτονται να τρώνε με ελάχιστα ευρώ σαν βασιλιάδες. Για παράδειγμα, σε γνωστό καφέ-μπαρ στο κέντρο της Γευγελής, όπου συχνάζουν οι Ελληνες μόνοι κάτοικοι των Σκοπίων, για ένα κλαμπ σάντουιτς, έναν διπλό καπουτσίνο, ένα μπουκάλι εμφιαλωμένο νερό και ένα αναψυκτικό πληρώσαμε μόλις 4,76 ευρώ.
Στα κρεοπωλεία της περιοχής οι ομοεθνείς μας, που τα επισκέπτονται Σάββατα και Κυριακές, σχηματίζουν ουρές. Ενα κιλό μοσχαρίσιο κρέας κοστίζει μόλις έξι ευρώ, το χοιρινό πωλείται από τρία ευρώ και ένα κιλό αρνί μόλις 3,5 ευρώ. Τα ζαχαροπλαστεία διαφημίζουν τα προϊόντα τους με χειρόγραφες σημειώσεις μήπως και δελεάσουν κάποιον πεινασμένο περαστικό. Κρεατόπιτες και μπουγάτσες σερβίρονται με μόλις 0,50 ευρώ η μερίδα, ενώ οι πάστες και τα διάφορα γλυκά πωλούνται αντί 0,30 ευρώ.