«Ο Αλέξης Τσίπρας έπεσε σε μία παγίδα που έστησε ο ίδιος στον εαυτό του. Διότι αντί να γράψει ένα βιβλίο για να δώσει τη δική του εκδοχή για όσα συνέβησαν το 2015, επιτίθεται στους συνεργάτες του και τους πολιτικούς του αντιπάλους και προσπαθεί μέσα από αυτή την επίθεση να αναδείξει τη δική του παρουσία και το δικό του έργο.
Είναι πλήρης αποτυχία, ένα ναυάγιο», τόνισε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης κάνοντας λόγο για παραποίηση των γεγονότων στο βιβλίο του πρώην πρωθυπουργού που έχει «ανάψει φωτιές».
Σημειώνεται ότι ο κ. Τσίπρας στο βιβλίο του, μεταξύ άλλων, περιγράφει την αντίδραση του Παναγιώτη Λαφαζάνη, όταν με την παρουσία και άλλων υπουργών ανακοίνωσε την απόφαση του η χώρα να πάει σε δημοψήφισμα: «Μίλησε για κατάσταση «πολέμου». Θεωρούσε βέβαιο ότι οι εταίροι δεν θα αποδέχονταν το δημοψήφισμα και πως έπρεπε να προετοιμαστούμε, από τη Δευτέρα κιόλας, για την επόμενη φάση: να ελέγξουμε τους βασικούς κρίκους του κράτους και να ξεκινήσουμε τη μετάβαση στο εθνικό νόμισμα. “Εκεί θα οδηγηθεί το πράγμα”, είπε με σιγουριά. Πρότεινε μάλιστα να πάρουμε άμεσα τον έλεγχο της Τράπεζας της Ελλάδας. Τον διέκοψα: “Τι ακριβώς παίρνουμε και πως το παίρνουμε, Παναγιώτη;”. Εκείνη την ώρα δεν είχα καμία διάθεση για θεωρητικολογίες. Ήμασταν σε καθεστώς απόλυτης πίεσης. Το μόνο που χρειαζόμασταν ήταν συγκεκριμένες προτάσεις. Ο χρόνος δεν περίσσευε για ασκήσεις επί χάρτου. Επιπλέον δεν είχα τη διάθεση να αναλώνομαι στις γνωστές συζητήσεις περί μετάβασης στο εθνικό νόμισμα ενώ το είχα ξεκαθαρίσει κατ’ επανάληψη. Ο Λαφαζάνης βρισκόταν σταθερά σε άλλο μήκος κύματος: “Τώρα τα λέω πρόχειρα, θέλει μια προετοιμασία, ούτε ήξερα ότι θα γίνει αυτή η πρόταση” επέμενε. Για μερικούς συντρόφους μου είχα πάντα την απορία αν αντιλαμβάνονταν έστω και στοιχειωδώς την πραγματικότητα. Ο Λαφαζάνης ήταν ένας από αυτούς».
Η απάντηση για τον «έλεγχο της Τράπεζας της Ελλάδος»
«Ποιος ήταν μέσα στην πραγματικότητα μπορεί να το κρίνει ο καθένας. Εμείς είχαμε πει ότι θα φύγουμε από τα μνημόνια και ο Αλέξης Τσίπρας μας έφερε ένα νέο μνημόνιο και σκληρότερο για να εγκρίνουμε. Εγώ είμαι εκτός πραγματικότητας που επέμενα στον αντιμνημονιακό δρόμο και εντός ήταν ο Αλέξης Τσίπρας που ήθελε να συνεχίσει τον μνημονιακό δρόμο; Εκτός αν όλα όσα υποσχόμασταν προεκλογικά ήταν αέρας κοπανιστός. Τέτοιο αίτημα από την πλευρά μου δεν υπήρξε ποτέ. Δεν ζήτησα να ελεγχθεί η Τράπεζα της Ελλάδος από την κυβέρνηση και μάλιστα να αποφασίζουμε εμείς για την πορεία της» τόνισε ο πρώην υπουργός της κυβέρνησης Τσίπρα μιλώντας στον Realfm και την εκπομπή των Σπύρου Παπαδάκη και Στεφανίας Κασίμη
«Αυτό που είπα και το είπα ως ύστατη οδό διαφυγής για να αποφύγουμε τα μνημόνια είναι ότι στην Τράπεζα της Ελλάδος υπήρχαν 22 δισ. που ήταν κατατεθειμένα σε διάφορα υποκαταστήματα, από την ΕΚΤ για να αντιμετωπιστεί το ενδεχόμενο έλλειψης ρευστότητας από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, πράγμα που είχε συμβεί παλαιότερα επί Τρισέ, και έφερναν με ντακότες ρευστό από τις Βρυξέλλες και της Φρανκφούρτη για να καλυφθούν οι ανάγκες της χώρας για να μην χρεοκοπήσουμε και να λειτουργήσει η αγορά. Η πρότασή μου ήταν όταν αναφέρθηκε πώς θα προχωρήσουμε από το ευρώ στο εθνικό νόμισμα, στη δραχμή δηλαδή, τους είπα ότι στο μεταβατικό στάδιο μπορούμε να πάρουμε από αυτά τα 22 δισ., ένα ποσό των 2-3 δισ. ως δάνειο από την ΕΚΤ, με το ευρωπαϊκό επιτόκιο και να κάνουμε τη μετάβαση από το ευρώ στη δραχμή. Αυτό δεν ήταν έλεγχος της ΤτΕ, ήταν μία πράξη ανάγκης, όταν εμείς δεχόμασταν στραγγαλισμό με τη διακοπή της ρευστότητας από την πλευρά της ΕΚΤ», συμπλήρωσε.
Τι απαντά για τον διάλογο με τον Σταύρο Θεοδωράκη
Σχετικά με τον επίμαχο διάλογό του με τον Σταύρο Θεοδωράκη στις σκάλες της Κουμουνδούρου, λίγο πριν από το ραντεβού του με τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος πραγματοποιούσε συναντήσεις στην προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης τον Ιανουάριο του 2015, είπε: «Δεν τη θυμάμαι αυτή τη στιχομυθία, αλλά νομίζω ότι είναι μία υπόθεση πλάκας που γινόταν, αν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο, και του είπα εγώ έτσι περιπαιχτικά ότι “ήρθες δεύτερος”. Δεν θυμάμαι να του είπα ότι κλείσαμε συγκυβέρνηση (σ.σ. με τους ΑΝΕΛ). Δεν καταλαβαίνω τον αποπροσανατολισμό αυτόν που γίνεται από μία κουβέντα, ένα αστείο που ελέχθη, αν ειπώθηκε, γιατί εγώ δεν θυμάμαι να είπα τέτοιο πράγμα. Αλλά τι παράξενο έχει ένας αστεϊσμός που γίνεται εκείνη την ώρα; Δεν έχει κανένα πολιτικό βάρος και καμία πολιτική προέκταση, κι όμως βλέπετε ασχολούμαστε με αυτά τα πράγματα και όχι με την ουσία. Η ουσία είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας έκανε μία πολιτική κωλοτούμπα και εμείς εγκαταλείψαμε υπουργεία και βουλευτικές θέσεις για να υπερασπιστούμε τις θέσεις με τις οποίες μας εξέλεξε ο ελληνικός λαός. Εμείς επιδείξαμε μία στάση πολιτικής ευθύνης, αξιών και αρχών που είναι σπάνια στην ελληνική πολιτική ζωή».
Σημειώνεται ότι ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρει για το συγκεκριμένο περιστατικό: «Ανεβαίνοντας με τα πόδια τις σκάλες της Κουμουνδούρου, κάποια στιγμή ο Θεοδωράκης φτάνει στον όροφο που ήταν το γραφείο του Λαφαζάνη. Τον συναντάει στον διάδρομο και ο Λαφαζάνης του απευθύνεται: “Τι θες εσύ εδώ; Μην κάνεις τον κόπο, πρόλαβε ο άλλος”. “Τι εννοείς;” “Ήταν πάνω με τον Καμμένο. Τελείωσε, τα βρήκαμε”.
Και έτσι ο Θεοδωράκης δεν έκανε τον κόπο. Ανέβηκε μεν για λόγους ευγένειας μέχρι τον έβδομο, αλλά η συνάντηση τέλειωσε πριν καν αρχίσει. Ανταλλάξαμε δυο κουβέντες, σχεδόν στο πόδι, κι έφυγε. Δεν μου δόθηκε καν η ευκαιρία να συζητήσω ουσιαστικά μαζί του το ενδεχόμενο συμμετοχής του στην Κυβέρνηση. Ενδεχομένως το αποτέλεσμα να ήταν το ίδιο σε κάθε περίπτωση. Με δεδομένη τη συμμετοχή Καμμένου, ήταν εξαιρετικά δύσκολο να τον πείσω να συμμετάσχει και αυτός. Έχει όμως την ιστορική του αξία το γεγονός ότι η απόφασή του να μην πάρει τον ανελκυστήρα και να ανεβεί από τις σκάλες στέρησε τη δυνατότητα έστω να κουβεντιάσουμε πριν διαφωνήσουμε».
O τότε πρόεδρος του Ποταμιού, μιλώντας στον ΑLPHA τη Δευτέρα, αναφερόμενος στην συνάντηση που είχε στην Κουμουνδούρου με τον Αλέξη Τσίπρα και την στιχομυθία με τον Παναγιώτη Λαφαζάνη, τόνισε πως δεν ειπώθηκε η περιβόητη φράση «Σταύρο, σε πρόλαβε άλλος».
«Το γραφείο του Τσίπρα είναι σε όροφο που δεν φτάνει ασανσέρ. Το ασανσέρ που ανέβηκα έφτανε στον 4ο – 5ο όροφο και την υπόλοιπη διαδρομή την έκανα με τα πόδια. Ο Λαφαζάνης και ο Παππάς ήταν «μεθυσμένοι» από τη συγκρότηση κυβέρνησης. Μου είπαν «θα κάνουμε κυβέρνηση με τον Καμμένο. Δεν νομίζω ότι υπήρξε αυτή η φράση» που περιγράφει ο κ. Τσίπρας στο βιβλίο του για τον διάλογο με τον Λαφαζάνη. «Δεν είναι ακριβώς έτσι, το περιγράφει σαν μυθιστόρημα» σχολίασε ο Σταύρος Θεοδωράκης και τόνισε πως παρότι ήταν προγραμματισμένο να συναντηθεί πρώτος με τον Αλέξη Τσίπρα μετά το αποτέλεσμα των εκλογών, η γραμματέας του πρώην πρωθυπουργού ανέβαλε εσκεμμένα το ραντεβού των δύο ανδρών και το μετέθεσε για μιάμιση ώρα αργότερα και «έτσι έγινε η συγκυβέρνηση με τον Καμμένο».
Για την επίσκεψη στη Μόσχα και τον αγωγό
Ο κ. Λαφαζάνης ρωτήθηκε και για την επίσκεψη στη Μόσχα τον Απρίλιο του 2015. «Δεν ήξερε τίποτα απολύτως για τη συμφωνία για τον αγωγό. Δεν την είχε καν ξεφυλλίσει. Την διαπραγματεύτηκα πλήρως εγώ, την υπογράψαμε, την συμφωνήσαμε με τη ρωσική πλευρά και είχα όλη την εικόνα του τι χρειάζεται για να προχωρήσει αυτή η υπόθεση. Μιλάει για έναν Turkish stream που δεν υπήρχε, για έναν Ερντογάν που δεν την ήθελε αυτή τη συμφωνία, δεν την είχε υπογράψει. Δεν ήθελε τότε να ακούσει για συμφωνία με τη Ρωσία, ήταν τότε ευρωατλαντιστής. Ήθελε την πορεία προς την Ευρώπη και να έχει καλή σχέση με τις ΗΠΑ. Ο Ερντογάν άρχισε να παίζει ένα διπλό παιχνίδι όταν εμείς εγκαταλείψαμε την υπόθεση αυτή του αγωγού. Όταν έφυγα εγώ, η συμφωνία εγκαταλείφθηκε, και ο κ. Τσίπρας δεν λέει στο βιβλίο του γιατί εγκατέλειψε αυτή τη συμφωνία» τόνισε ο κ. Λαφαζάνης.
Υπενθυμίζεται ότι αναφορικά με την συγκεκριμένη επίσκεψη στη Μόσχα, τον Απρίλιο του 2015, ο κ. Τσίπρας σημειώνει μεταξύ άλλων: «Στην αντιπροσωπεία για τη Μόσχα συμμετείχαν ο Κοτζιάς, ο Ήσυχος, ο Λαφαζάνης και η Βαλαβάνη. Ασφαλώς, δεν ήταν ένα συνηθισμένο ταξίδι. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, μου δημιουργήθηκε η αίσθηση πως τα μισά μέλη της αποστολής που με συνόδευαν νόμιζαν ότι πήγαιναν στη Σοβιετική Ένωση και όχι στη Ρωσία. Αυτό, βεβαίως, οφειλόταν στο βάρος που ασκούσε η κληρονομιά της ΕΣΣΔ πάνω μας. Δεν ήταν κάτι που είχαμε ξεπεράσει. Ακόμα και σε μένα, που ήμουν νεότερος και χωρίς πολλές μνήμες του Ψυχρού Πολέμου, αυτό το ταξίδι προκαλούσε ένα δέος, απλώς δεν ήθελα μέσα μου να το παραδεχθώ….
Όταν ολοκληρώσαμε τις τοποθετήσεις μας με τον Μεντβέντεφ, πήραν τον λόγο οι δικοί μου υπουργοί, ο Λαφαζάνης, η Βαλαβάνη, ο Ήσυχος, οι οποίοι, με απόλυτη φυσικότητα και κατ’ επανάλήψη, τον προσφωνούσαν «σύντροφε Πρωθυπουργέ». Ο Μεντβέντεφ χαμογέλασε ευγενικά, αλλά στο πρόσωπό του φάνηκε για μια στιγμή εκείνο το μειδίαμα της ήπιας αμηχανίας η σιωπηλή γλώσσα των διπλωμάτη που αναρωτιέται πού ακριβώς έχει μπλέξει. Μου έριξε μια γρήγορη, όλο νόημα ματιά. Φανταζόμουν, σχεδόν τον άκουγα να μονολογεί μέσα του: «Μα είναι δυνατόν; Αυτοί δεν είναι απλώς παλιοί κομμουνιστές, είναι ταξιδιώτες στον χρόνο».
Επί της ουσίας, ο πρώην πρωθυπουργός, στην «Ιθάκη», στέκεται στο σχέδιο του αγωγού Turkish Stream και στην προοπτική του να περάσει από την Τουρκία και να καταλήξει στην Ελλάδα, όπως γράφει.
«Πέρα όμως από το γραφικό σκέλος της Ιστορίας, ο Λαφαζάνης τότε είχε ένα σχέδιο με ξεκάθαρη γεωπολιτική διάσταση. Η ιδέα ήταν απλή και έξυπνη, εφόσον βέβαια μπορούσε να υλοποιηθεί: Να προχωρούσαμε τον αγωγό ρωσικού φυσικού αερίου, ώστε να περάσει από την Τουρκία και να καταλήξει στην Ελλάδα. Το κομβικό σημείο ήταν ότι οι Ρώσοι θα προ-πλήρωναν ένα ποσό της τάξης των πέντε δισεκατομμυρίων ευρώ για την κατασκευή του έργου σε ένα κονσόρτσιουμ με τη ΔΕΠΑ, που ήταν επιχείρηση του ελληνικού Δημοσίου».
Αυτό θα μας έδινε τη δυνατότητα να έχουμε ρευστότητα σε μια κρίσιμη στιγμή που τα δημόσια ταμεία είχαν στεγνώσει. Ο Λαφαζάνης ενδεχομένως έβλεπε αυτή τη συμφωνία ως το πρώτο βήμα οικονομικής στήριξης από τη Ρωσία, μετά από ενδεχόμενη έξοδο από το ευρώ. Εγώ πάλι το έβλεπα ως μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική στήριξη για να αντέξουμε και να διαπραγματευτούμε πιο αποτελεσματικά, δίχως την απειλή της οικονομικής ασφυξίας. Με απλά λόγια, εφόσον μπορούσαμε να πετύχουμε κάτι τέτοιο, θα ήμασταν πιο ισχυροί στη διαπραγμάτευση με τους εταίρους μας, με στόχο να πετύχουμε μια καλύτερη συμφωνία.
Δεν το κρύβω ότι με γοήτευε το σχέδιο αυτό, κυρίως για τη γεωπολιτική του πλευρά. Ήξερα καλά πως η Μέρκελ, που μας πίεζε ασφυκτικά, βασιζόταν στους ρωσικούς αγωγούς για την ενεργειακή ασφάλεια της Γερμανίας. Ήδη λειτουργούσε ο πρώτος Nord Stream, και τότε χτιζόταν και ο δεύτερος, ο Nord Stream 2. Με ποιο επιχείρημα θα μπορούσε να υποστηρίξει «Εμείς μπορούμε να έχουμε ρωσικούς αγωγούς αλλά εσείς όχι»; Από την άλλη, οι Αμερικανοί ήταν εμφανώς ενοχλημένοι από αυτή την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία, αλλά για εμάς, για την Ελλάδα, το σχέδιο αυτό ήταν μια ευκαιρία, ένα δικό μας γεωπολιτικό χαρτί. Και στο κάτω κάτω, γιατί μπορούσε η Τουρκία να παίζει σε τέτοια σκακιέρα κι εμείς όχι; Η συμμετοχή σε έναν στρατηγικό ενεργειακό διάδρομο μας αναβάθμιζε αντικειμενικά.
Και ασφαλώς, η πιθανότητα εισροής πέντε δισεκατομμυρίων, αν μάλιστα μπορούσαν να δοθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα ήταν μια μεγάλη ανάσα. Όμως, κάπου μέσα μου έλεγα πως όλο αυτό έμοιαζε πολύ καλό για να είναι αληθινό. Πως έπρεπε να πληρούνται πολλές συνθήκες για να προχωρήσει. Είχα σοβαρές αμφιβολίες αν οι Ρώσοι άντεχαν να διακινδυνεύσουν τις σχέσεις τους με τους Γερμανούς για αυτό το σχέδιο», αναφέρει μεταξύ άλλων, ενώ στη συνέχεια τονίζει για τη στάση των Ρώσων ότι στο θέμα του αγωγού «η στάση τους ήταν θετική, αλλά επιφυλακτική. Πρότειναν να ξεκινήσουμε τις συζητήσεις, χωρίς όμως οι ίδιοι να αναλαμβάνουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις ή να δίνουν σαφές χρονοδιάγραμμα».
«Ο Τσίπρας ζήτησε 200-300 εκατ. ευρώ από τον Πούτιν»
Επίσης, αναφερόμενος στην ομιλία του στο Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης στις 19 Ιουνίου 2015 και τη συνάντησή του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, o Αλέξης Τσίπρας γράφει: «Αυτή η δεύτερη προσωπική μας συνάντηση υπήρξε πραγματικά σημαντική εμπειρία. Ήμασταν στην αίθουσα μόνο οι δυο μας. Χωρίς τους συμβούλους μας. Κρατήσαμε μόνο έναν μεταφραστή. Αφού του περιέγραψα τις δυσκολίες της διαπραγμάτευσης και μου είπε πόσο γενναία ήταν η μάχη που έδινα, περάσαμε στα πιο δύσκολα. Του ανέπτυξα την κατάσταση και τις σκέψεις μου. Ότι αυτό που επεδίωκα ήταν μια έντιμη συμφωνία με τους εταίρους και είχα ήδη κάνει αρκετά βήματα προς τα πίσω για να την πετύχω. Δεν ήμουν όμως διατεθειμένος και να αφήσω τη χώρα μου στις διαθέσεις των δανειστών. Θα επέμενα ώς το τέλος στην προσπάθεια να βρεθεί ένας έντιμος συμβιβασμός, αλλά μετά από εβδομάδες βασανιστικών διαπραγματεύσεων είχα αρχίσει πια να αμφιβάλλω για τις προθέσεις τους.
Ήθελα λοιπόν να ξέρω πού πατάω. Να μου πει [σσ: ο Βλαντίμιρ Πούτιν, στον Αλέξη Τσίπρα] καθαρά ποια ήταν η θέση της Ρωσίας. Και ποια θα ήταν αν, παρά τις δικές μας προσπάθειες, οι διαπραγματεύσεις κατέληγαν σε ναυάγιο. Τι σήμαινε το γεγονός ότι ακόμα και μια συμβολική επένδυση 200-300 εκατομμυρίων σε έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου, η Ρωσία την αρνήθηκε.
Η απάντηση του ήταν όχι απλώς ειλικρινής, αλλά θα έλεγα ωμή. Θα προτιμούσε, μου είπε, εκείνα τα χρήματα που ζητήσαμε να τα έδινε σε ένα ορφανοτροφείο, διότι, αν τα έδινε στην Ελλάδα, θα ήταν σαν να τα πετούσε σε έναν σκουπιδοτενεκέ. Γιατί η Ελλάδα ήταν μια χώρα χρεοκοπημένη και δεν θα σωζόταν με 300 εκατομμύρια ευρώ. Είχε ανάγκη από 300 δισ. και όχι από 300 εκατομμύρια. Η Ρωσία, συνέχισε, είναι μια πλούσια χώρα, αλλά όχι τόσο πλούσια ώστε να μπορεί να ξεπληρώσει το χρέος της Ελλάδας. Εντέλει, κατέληξε, πως θα έπρεπε να φτάσω σε μια Συμφωνία με τους εταίρους μας. «Να τα βρεις με τη Μέρκελ», μου είπε απλά και καθαρά».
«Τα 300 εκατ. είναι ένα νούμερο που δεν το ξέρει κανείς, είναι ανακάλυψη του Αλέξη Τσίπρα. Τι 300; Ένα αστείο ποσό που δεν μπορούσε να καλύψει την παραμικρή ανάγκη της χώρας. Και σε έναν εφοπλιστή που λέει ο λόγος να πηγαίναμε να ζητήσουμε ένα δάνειο, θα μας το έδινε. Είναι ένα νούμερο που ξαφνιάστηκα εντελώς και απόρησα που το ανακάλυψε ο Αλέξης Τσίπρας. Τρία έως πέντε δισ. θα ήταν το ποσό που θα παίρναμε ως προκαταβολή από την Ρωσία για τον αγωγό, η εταιρεία δηλαδή που συμμετείχε στον αγωγό θα το έπαιρνε, θα το εξοφλούσε αυτό με τα κέρδη που θα είχε με τη λειτουργία του αγωγού και επειδή ήταν μία εταιρεία 100% δημόσια, θα έδινε το ποσό στο ελληνικό Δημόσιο για να εξυπηρετήσει βασικές ανάγκες που προέρχονταν από την απομόνωση που είχαμε από την πλευρά της Ε.Ε. και της τρόικας» σχολίασε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης μιλώντας στον Realfm 97,8.