Στο επίκεντρο του εθνικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος βρίσκεται πλέον το ζήτημα των αυξανόμενων αγορών ακινήτων από αλλοδαπούς στη Θράκη – ιδιαίτερα σε παραμεθόριες περιοχές.
Πίσω από φαινομενικά ουδέτερες επενδυτικές κινήσεις, ξεδιπλώνεται ένα πολύπλοκο δίκτυο μεταβιβάσεων, εταιρειών-κελύφων με έδρα στην Ε.Ε., και ροών κεφαλαίων από τρίτες χώρες, κυρίως την Τουρκία.
Οι πληροφορίες καταδεικνύουν αυξανόμενο ενδιαφέρον για ακίνητα, επιχειρήσεις και γη στις περιοχές της Αλεξανδρούπολης, της Κομοτηνής και της Ξάνθης. Ερωτήσεις στη Βουλή ζητούν πλέον αναλυτικά στοιχεία από το Κτηματολόγιο για τις μεταβιβάσεις των τελευταίων 15 ετών – ενέργεια που υποδηλώνει κλιμάκωση της πολιτικής ανησυχίας.
Οι αριθμοί δεν είναι επακριβείς – και αυτό είναι από μόνο του πρόβλημα. Οι κρατικές βάσεις δεδομένων, είτε δεν υπάρχουν, είτε σιωπούν. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία:
- Στον Έβρο έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 125 μεταβιβάσεις σε αλλοδαπούς (2018–2023), κυρίως στην Αλεξανδρούπολη.
- Στη Ροδόπη, οι πληροφορίες κάνουν λόγο για 427 αγοραπωλησίες, συχνά μέσω συγγενικών προσώπων της μειονότητας.
- Στην Ξάνθη, μεμονωμένες ενδείξεις αφορούν τουλάχιστον 227 συναλλαγές, ιδίως εντός του αστικού ιστού.
Τα πραγματικά στοιχεία είναι άγνωστα, καθώς:
- Η ΕΛΣΤΑΤ δεν δημοσιεύει ανάλυση ανά περιφέρεια ή υπηκοότητα αγοραστή.
- Το Κτηματολόγιο δεν παρέχει διαβαθμισμένα στοιχεία χωρίς ειδικό αίτημα.
- Η νομοθεσία δεν απαιτεί δημοσιοποίηση σε επίπεδο νομού ή δήμου.
Το βασικό νομικό φίλτρο –ο νόμος 1892/1990 που απαιτεί άδεια του Υπ. Εθνικής Άμυνας για μεταβιβάσεις σε παραμεθόριες περιοχές– καταστρατηγείται:
- Μέσω εταιρειών με έδρα στην Ε.Ε. (Κύπρος, Βουλγαρία, Γερμανία) που αποκτούν ακίνητα χωρίς να εξετάζεται η ταυτότητα του τελικού μετόχου.
- Μέσω παρένθετων φυσικών προσώπων, κυρίως από τη Βουλγαρία.
Μεσίτες και συμβολαιογράφοι, στους οποίους απευθύνθηκε η έρευνα, δηλώνουν αδυναμία ουσιαστικού ελέγχου. «Εάν έρθει μια βουλγαρική εταιρεία με καθαρά έγγραφα, δεν μπορώ να αρνηθώ. Θα διωχθώ εγώ», δηλώνει χαρακτηριστικά συμβολαιογράφος στον Έβρο. Αντίστοιχα, μεσίτης στην Αλεξανδρούπολη επισημαίνει: «Οι ξένοι είναι οι μόνοι με χρήμα. Ξέρουν τι ψάχνουν. Οι ντόπιοι πουλάνε χωρίς δεύτερη σκέψη.»
Η προέλευση των χρημάτων προκαλεί ανησυχία. Η έρευνα καταγράφει:
- Εμβάσματα από εταιρείες της Ε.Ε. με πραγματικούς μετόχους στην Τουρκία, τη Βουλγαρία, την Ολλανδία, το Βέλγιο, την Κύπρο (Κατεχόμενα).
- Πληρωμές με μετρητά ή μέσω ενδιάμεσων φυσικών προσώπων.
- Καταθέσεις σε τράπεζες της Τουρκίας ή σε ιδρύματα των Κατεχομένων, που διοχετεύονται μέσω “νόμιμων” εταιρειών εντός Ε.Ε.
Οι συναλλαγές αυτές, τυπικά νόμιμες, αποκρύπτουν ή αδυνατούν να αποκαλύψουν τον πραγματικό έλεγχο και την εθνική ταυτότητα του επενδυτή. Επενδυτικό κεφάλαιο χωρίς διαφάνεια, σε περιοχές μειονοτικού χαρακτήρα, δημιουργεί νέα ερωτήματα ασφάλειας.
Οι περιοχές στόχοι είναι σαφείς:
- Οι πρωτεύουσες των νομών (Αλεξανδρούπολη, Κομοτηνή, Ξάνθη) λόγω υπεραξίας.
- Ορεινά και ημιορεινά χωριά με ισχυρή παρουσία της μουσουλμανικής μειονότητας.
- Αγροτεμάχια χωρίς οικοδομική άδεια, σε ερημωμένες περιοχές.
Παράλληλα, αναδύεται ο ρόλος του Τουρκικού Προξενείου Κομοτηνής. Επισήμως, λειτουργεί στο πλαίσιο της Συνθήκης της Λωζάννης. Ανεπισήμως, κατηγορείται για:
- Άτυπη καθοδήγηση σε μειονοτικούς συλλόγους και επιχειρηματίες.
- Παροτρύνσεις για αποφυγή πώλησης ακινήτων σε χριστιανούς.
- Ενίσχυση της «τουρκικής» ταυτότητας, αντί της νομικά καθορισμένης «μουσουλμανικής».
Η επιρροή αυτή, έστω άτυπη, επηρεάζει την τοπική δυναμική και τη διαμόρφωση της ιδιοκτησίας. Η σιωπή της πολιτείας ενισχύει τη σκιά.
Κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις έχουν υπάρξει:
- Το 2023, ερώτηση για μαζικές αγορές στον Έβρο.
- Το 2024, αίτημα για έλεγχο κτηματολογικών στοιχείων στη Ροδόπη.
- Το 2025, αναφορά στην Επιτροπή Άμυνας και Εξωτερικών για ανάγκη αλλαγής του νομοθετικού πλαισίου.
Ωστόσο, καμία ολοκληρωμένη πρόταση νόμου δεν έχει κατατεθεί. Τοπική αυτοδιοίκηση και περιφέρεια σιωπούν, υπό τον φόβο πολιτικού κόστους ή κατηγοριών για υποκίνηση εντάσεων.
Η ΕΥΠ, σύμφωνα με πηγές, παρακολουθεί την κατάσταση – όχι όμως συστηματικά. Το ΥΠΕΞ ασχολείται με τη Συνθήκη της Λωζάννης, αλλά όχι με τις αγοραπωλησίες ακινήτων. Ούτε υφίσταται θεσμικός μηχανισμός διασταύρωσης αγοραστών, κεφαλαίων και διαπροσωπικών διασυνδέσεων με φορείς επιρροής.
Η Θράκη αλλάζει. Όχι από επιθέσεις, αλλά από παραλείψεις. Όχι με στρατό, αλλά με χρήμα και συμβόλαια. Δεν χρειάζεται σχέδιο εποικισμού, όταν το ελληνικό κράτος λειτουργεί ως θεατής. Επένδυση ή εποικισμός; Πραγματικότητα ή πολιτικός πανικός;
Ίσως είναι και τα δύο. Η μόνη σταθερά είναι η ακινησία των θεσμών. Και η Θράκη, εν τω μεταξύ, δεν περιμένει. Αλλάζει. Με τρόπους που δεν θα είναι εύκολο να αναστραφούν. Κι αν το ζητούμενο είναι να παραμείνει Ελληνική, τότε η απάντηση δεν είναι στα λόγια. Είναι στη θέληση – και στην πολιτική απόφαση να προταχθεί η επιβίωσή της, πριν αυτή γίνει πρωτοσέλιδο για άλλους λόγους.