Η κυβερνητική επιχειρηματολογία έχει βάση – αλλά όχι επάρκεια.
Του Γιώργου Αθανασίου
Η πρόσφατη ανακοίνωση του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για την κατάργηση των τρόλεϊ στην Αθήνα προκάλεσε εύλογη ανησυχία και κοινωνικό προβληματισμό. Η κυβέρνηση προβάλλει μια σειρά επιχειρημάτων που εκ πρώτης όψεως δείχνουν λογικά: παλαιότητα στόλου, περιορισμένη ευελιξία, τεχνολογική υπέρβαση του συστήματος με τα εναέρια καλώδια. Όμως, όταν τα επιχειρήματα δεν συνοδεύονται από ουσιαστικό, κοστολογημένο και δημόσιο σχέδιο μετάβασης, δεν πείθουν.
Και το κρίσιμο ερώτημα παραμένει:
Είναι η κατάργηση του τρόλεϊ μια προοδευτική μεταρρύθμιση ή άλλη μια πράξη τεχνικοπολιτικής βιασύνης;
Η τεχνική βάση υπάρχει – αλλά είναι αποσπασματική
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι:
-
Ο στόλος των τρόλεϊ είναι γηρασμένος και ασύμφορος στη συντήρηση.
-
Το δίκτυο είναι εξαρτημένο από καλώδια, χωρίς ευελιξία.
-
Η παγκόσμια τάση στρέφεται προς ηλεκτρικά λεωφορεία με μπαταρίες (e-buses).
-
Υπάρχει ανάγκη ενιαίας διαχείρισης των ΜΜΜ, χωρίς διαχωρισμούς τύπου ΣΤΑΣΥ/ΟΣΥ.
Αυτά δεν είναι αναληθή. Αλλά είναι μερικά. Και λειτουργούν ως επικοινωνιακή κάλυψη, εφόσον απουσιάζει το βασικότερο: ένα ορατό, κοστολογημένο, επιχειρησιακό σχέδιο που να απαντά τι έρχεται στη θέση του τρόλεϊ.
Η πρόχειρη πολιτική ακυρώνει ακόμα και τις λογικές προθέσεις
Η κατάργηση ενός δημόσιου, πράσινου, ιστορικού και λειτουργικού μέσου μεταφοράς όπως το τρόλεϊ δεν είναι “εκσυγχρονισμός” από μόνη της. Είναι απλή διακοπή λειτουργίας, αν δεν συνοδεύεται από:
-
Επαρκή αριθμό ηλεκτρικών λεωφορείων με φορτιστές και εφεδρικό σχεδιασμό
-
Επιχειρησιακή μετάβαση των γραμμών και των εργαζομένων σε νέο ρόλο
-
Σχέδιο αξιοποίησης της υπάρχουσας υποδομής που έχει πληρωθεί από τον ελληνικό λαό
-
Μελέτη συγκοινωνιακών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων
-
Δημόσια διαβούλευση με πολίτες, φορείς και εργαζόμενους
Από όλα τα παραπάνω, τίποτα δεν έχει παρουσιαστεί με διαφάνεια και σαφήνεια.
Τι δείχνουν οι διεθνείς τάσεις
Η κυβέρνηση επικαλείται διεθνή πρότυπα. Όμως η διεθνής εμπειρία δεν επιβεβαιώνει την ανάγκη κατάργησης των τρόλεϊ – τουναντίον:
-
Πόλεις όπως Ζυρίχη, Πράγα, Βαρσοβία, Σαν Φρανσίσκο αναβαθμίζουν και δεν καταργούν τα δίκτυα τρόλεϊ.
-
Υπάρχουν σύγχρονα τρόλεϊ με μπαταρίες, που κινούνται χωρίς καλώδιο σε τμήματα της διαδρομής – δεν εξετάστηκαν καν.
-
Οι overhead γραμμές προσφέρουν σταθερή παροχή ενέργειας, χωρίς κόστος φόρτισης ή αντικατάστασης μπαταριών.
Η επίκληση μιας γενικής “παγκόσμιας τάσης” δεν επαρκεί ως τεκμηρίωση. Εξαρτάται από τη γεωμορφολογία της πόλης, τις επενδύσεις, τις ανάγκες και τη στρατηγική βούληση.
Η επιχειρηματολογία του Υπουργείου έχει μερική τεχνική βάση, αλλά υποκρύπτει πολιτική προχειρότητα ή/και σκοπιμότητα. Αντί για ολιστική αναβάθμιση του τρόλεϊ, επιδιώκεται η εξαφάνισή του, χωρίς να γνωρίζουμε τι θα το αντικαταστήσει, πότε, πώς και με τι κόστος.
Η αναβάθμιση των δημόσιων μεταφορών δεν είναι ζήτημα “συρρίκνωσης”, αλλά εξυγίανσης και εκσυγχρονισμού με κοινωνικό έλεγχο. Οτιδήποτε άλλο είναι συγκοινωνιακή υποχώρηση ντυμένη με τεχνικούς όρους.
Η Αθήνα δεν χρειάζεται λιγότερα μέσα – χρειάζεται καλύτερα και πιο δίκαια σχεδιασμένα μέσα, με σεβασμό στον επιβάτη, τον εργαζόμενο και το περιβάλλον.