Προληπτικοί πόλεμοι, γεωπολιτικά ντόμινο και ο ρόλος της Ελλάδας σε μια ήπειρο που παραπαίει
Γράφει ο Γ.Αθανασίου
Ο πλανήτης βιώνει μια από την πιο επικίνδυνη καμπή της σύγχρονης ιστορίας. Με την προληπτική επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν, τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην Ουκρανία, και τα αναβράζοντα μέτωπα στην Ασία και την Αφρική, η παγκόσμια τάξη μοιάζει να αποδομείται μέρα με τη μέρα.
Κι ενώ όλα αυτά συμβαίνουν, η Ευρώπη παραμένει παθητική, αμήχανη, εξαρτημένη από τις ΗΠΑ, χωρίς ενιαία στρατηγική – σαν υπνωτισμένη. Κι η Ελλάδα; Στη γεωπολιτική μεθόριο. Στο μεταίχμιο Ανατολής και Δύσης. Πιο εκτεθειμένη από ποτέ.
1. Η Ευρώπη χωρίς πυξίδα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση:
-
Δεν έχει ενιαία εξωτερική πολιτική.
-
Δεν διαθέτει πραγματική στρατιωτική ισχύ.
-
Δεν μπορεί να μεσολαβήσει, να αποτρέψει, ούτε καν να προστατεύσει τα μέλη της.
Απέναντι στην προληπτική επίθεση του Ισραήλ, η αντίδραση της Ευρώπης ήταν για άλλη μια φορά χλιαρή, αργή και αμήχανη. Απέναντι στον πόλεμο της Ουκρανίας, σέρνεται πίσω από τις ΗΠΑ και πληρώνει το τίμημα σε ενέργεια, οικονομία και ασφάλεια.
Η Ευρώπη κοιμάται και όσο κοιμάται, χάνει και την αξιοπιστία και τον έλεγχο του μέλλοντός της.
2. Παγκόσμια αποσταθεροποίηση – Η νέα εποχή των «νόμιμων» πολέμων
Η «προληπτική» ρητορική γίνεται πια εργαλείο νομιμοποίησης κάθε στρατιωτικής επίθεσης:
-
Η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία για «προληπτικούς λόγους ασφαλείας».
-
Το Ισραήλ χτυπά το Ιράν για «πυρηνικό κίνδυνο».
-
Οι ΗΠΑ το 2003 «προστάτευσαν» τον κόσμο από ανύπαρκτα όπλα στο Ιράκ.
Το διεθνές δίκαιο αχρηστεύεται. Η ισχύς γίνεται δίκαιο. Οι μικρότερες χώρες μένουν έρμαια – και οι αυταρχικές δυνάμεις παίρνουν θάρρος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, καμία χώρα που ζει δίπλα σε έναν επιθετικό γείτονα – όπως η Ελλάδα – δεν μπορεί να αισθάνεται ασφαλής.
3. Η Ελλάδα στη μέση
Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια εκρηκτική γεωπολιτική τοποθεσία:
-
Ανάμεσα σε έναν επιθετικό Ερντογάν, που απειλεί με casus belli και φλερτάρει με τον «προληπτικό» αναθεωρητισμό.
-
Στον διάδρομο μετακίνησης μεταναστευτικών ροών, που θα αυξηθούν σε κάθε νέο πόλεμο στη Μέση Ανατολή ή την Αφρική.
-
Κοντά σε ενεργειακές πηγές και οδούς, που καθίστανται στόχος ανταγωνισμού ή και επιθέσεων.
Αν η Τουρκία επικαλεστεί «προληπτική απειλή» λόγω εξοπλισμού ελληνικών νησιών, θα βρει στήριξη ή θα ακούσουμε πάλι ευρωπαϊκές “ανησυχίες”;
Κι αν η παγκόσμια αστάθεια φέρει νέα κύματα προσφύγων, ποιος θα προστατεύσει τα σύνορα του Έβρου και του Αιγαίου;
4. Και τώρα τι;
Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να εφησυχάζει.
Πρέπει:
-
Να ενισχύσει την εθνική άμυνα και την αποτρεπτική της ισχύ.
-
Να αποκτήσει διπλωματική στρατηγική που δεν εξαρτάται μονόπλευρα από τις ΗΠΑ.
-
Να ηγηθεί – όσο μπορεί – μιας ευρωπαϊκής αφύπνισης που θα ξαναβάλει αξίες, σταθερότητα και αυτονομία στην εξωτερική πολιτική της Ε.Ε.
Ο κόσμος καίγεται. Η Ευρώπη κοιμάται.
Και η Ελλάδα; Δεν έχει περιθώριο για ύπνο. Δεν έχει χώρο για αυταπάτες.
Όταν καταρρέουν οι κανόνες και επιβιώνει μόνο όποιος έχει σχέδιο και ισχύ, η ουδετερότητα είναι θάνατος με αργό ρυθμό.
Η Ελλάδα πρέπει να επιλέξει: θεατής ή παίκτης σε έναν επικίνδυνο κόσμο που αλλάζει ραγδαία.