Πρέπει να σκεφτούμε πώς να χρησιμοποιούμε το νερό πιο αποδοτικά
Η Βρυξέλλες θα ζητήσουν από τις χώρες της ΕΕ να μειώσουν τη χρήση νερού κατά τουλάχιστον 10% έως το 2030, καθώς η Ένωση αντιμετωπίζει παρατεταμένες και πιο εκτεταμένες ξηρασίες.
Το σχέδιο, που αναμένεται να παρουσιαστεί τον επόμενο μήνα και το οποίο είδε η Financial Times, είναι η πρώτη φορά που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει στόχο για την αποδοτικότητα του νερού και δείχνει την ανησυχία για τα μειούμενα υπόγεια αποθέματα νερού στην ΕΕ.
«Πρέπει να σκεφτούμε πώς να χρησιμοποιούμε το νερό πιο αποδοτικά», δήλωσε στην Financial Times η αρμόδια επίτροπος περιβάλλοντος της ΕΕ, Jessika Roswall. «Όταν κάνουμε ντους, πρέπει να το σκεφτόμαστε».
«Η Αθήνα μπορεί να μείνει χωρίς νερό»
Τα καλοκαιρινά μέτρα περιορισμού της κατανάλωσης νερού, όπως οι απαγορεύσεις για γέμισμα πισινών, έχουν γίνει συνηθισμένα στη νότια Ευρώπη.
Ο Χάρης Σαχίνης, διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, της μεγαλύτερης εταιρείας ύδρευσης στην Ελλάδα, έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, η Αθήνα μπορεί να μείνει χωρίς νερό μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, ειδικά αν συνεχιστούν οι τρέχουσες υδρολογικές συνθήκες.
Στην Κύπρο, το 2025 «σηματοδοτεί το τρίτο συνεχόμενο έτος ξηρασίας και αντιπροσωπεύει την όγδοη χειρότερη περίοδο για τα αποθέματα νερού» σε 50 χρόνια, σύμφωνα με την υπουργό Γεωργίας Μαρία Παναγιώτου.
Ακόμα και στη Σουηδία, την πατρίδα της Jessika Roswall και μία από τις βορειότερες χώρες της Ευρώπης, έχει απαγορευτεί το πότισμα κήπων με λάστιχο σε ορισμένες περιοχές. Στη Γαλλία και την Ισπανία έχουν ξεσπάσει συγκρούσεις ανάμεσα σε αγρότες και περιβαλλοντιστές σχετικά με τα δικαιώματα στο νερό και τα σχέδια για την κατασκευή φραγμάτων τα τελευταία χρόνια.
Το σχέδιο για το νερό θα περιγράψει πώς η ΕΕ μπορεί να γίνει πιο ανθεκτική απέναντι στην υδατική πίεση — όταν η ζήτηση υπερβαίνει την προσφορά — και στοχεύει να ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να επενδύσουν περισσότερο σε δίκτυα σωληνώσεων, αντλίες και εγκαταστάσεις επεξεργασίας.
Το νερό που χάνεται
Περίπου το 25% του νερού στην ΕΕ χάνεται λόγω διαρροών, σύμφωνα με τον οργανισμό της υδατικής βιομηχανίας EarEau. Ωστόσο, το ποσοστό είναι πολύ υψηλότερο σε κάποιες χώρες, όπως η Βουλγαρία, που χάνει περίπου το 60% του νερού ετησίως από διαρροές σωληνώσεων.
Ο στόχος για εξοικονόμηση 10% δεν θα είναι υποχρεωτικός, με την Επιτροπή να ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να θέσουν τους δικούς τους εθνικούς στόχους και να συλλέξουν περισσότερα δεδομένα — που συχνά λείπουν στον τομέα του νερού. Ορισμένες χώρες με σοβαρά προβλήματα νερού, όπως η Ισπανία, έχουν ήδη θέσει δικούς τους στόχους αποδοτικότητας.
Ωστόσο, σε μια αξιολόγηση για το κλίμα που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη, η Επιτροπή τόνισε ότι μόνο ένας «περιορισμένος αριθμός» κρατών-μελών έχει εξετάσει μέτρα ανθεκτικότητας στο νερό.
Το σχέδιο της ΕΕ έρχεται μετά την προειδοποίηση της Επιτροπής πέρυσι για την αυξανόμενη ανταγωνιστικότητα για τους υδατικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένου του «ενδεχόμενου κινδύνου συγκρούσεων εντός και ανάμεσα στα κράτη-μέλη».
Η Jessika Roswall δήλωσε ότι τα κράτη-μέλη πρέπει να συνεργαστούν στα θέματα νερού: «Όταν πρόκειται για το νερό, δεν ακολουθεί εθνικά σύνορα».
Η Επιτροπή εκτιμά ότι χρειάζονται 23 δισ. ευρώ ετησίως για τη σωστή χρηματοδότηση των υποδομών νερού, σύμφωνα με αξιωματούχους που συμμετείχαν στη σύνταξη του σχεδίου. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα συγκροτήσει επίσης ένα πρόγραμμα 15 δισ. ευρώ σε δάνεια και εγγυήσεις για τη χρηματοδότηση υποδομών νερού από το 2025 έως το 2027, αναφέρεται στο έγγραφο.
Μόνο το 2,4% επαναχρησιμοποιείται
Το σχέδιο αναφέρει ότι μόνο το 2,4% του νερού επαναχρησιμοποιείται κάθε χρόνο στην ΕΕ — ένας αριθμός που θα πρέπει να αυξηθεί. Το προσχέδιο ενδέχεται να τροποποιηθεί πριν από τη δημοσίευση.
Τράπεζες και χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η έλλειψη νερού, ως κρίσιμη απειλή για τις επιχειρήσεις. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα ότι «η έλλειψη επιφανειακού νερού από μόνη της θέτει σε κίνδυνο σχεδόν το 15% της οικονομικής παραγωγής στην ευρωζώνη».
Παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες στη νότια Ευρώπη είναι λιγότερο δύσκολες από πέρυσι, χάρη στις ισχυρές βροχοπτώσεις της άνοιξης που γέμισαν τα φράγματα, αξιωματούχοι και επιχειρήσεις ανησυχούν για βραχυπρόθεσμες ελλείψεις νερού.