Μαξίμου: Στην υπηρεσία των Ελλήνων εφοπλιστών και της Ρωσίας
Αποκαλυπτικό είναι το περιεχόμενο εμπιστευτικού εγγράφου – memo της Κομισιόν που φέρνουν στο φως οι Reporters United, καθώς σύμφωνα με αυτό η κυβέρνηση Μητσοτάκη φέρεται να ζήτησε εξαίρεση του αγωγού πετρελαίου CPC από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, ευνοώντας τους Έλληνες εφοπλιστές.
Πιο συγκεκριμένα, βάσει του σχετικού δημοσιεύματος, το Μάιο του 2023, η ελληνική κυβέρνηση φέρεται να ζήτησε -σε διαβουλεύσεις με την Κομισιόν και άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις- να εξαιρεθεί η -ρωσικών συμφερόντων- Κοινοπραξία του Αγωγού της Κασπίας (Caspian Pipeline Consortium ή CPC) από τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Μόσχας, με φόντο την παράνομη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Αυτό προκύπτει από το περιεχόμενο εμπιστευτικού εσωτερικού εγγράφου το οποίο αναφέρεται σε θέσεις που εξέφρασαν τα κράτη μέλη σε μία εκ των συναντήσεών τους για την υιοθέτηση του 11ου πακέτου κυρώσεων σε βάρος του Κρεμλίνου, στις 10 Μαΐου 2023. Το έγγραφο αποτελεί ουσιαστικά εσωτερικό memo της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που κυκλοφόρησε εσωτερικά από συνεργάτη της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν και το οποίο παρουσιάζει συνοπτικά τις θέσεις που εξέφρασαν πίσω από τις κλειστές πόρτες των διαπραγματεύσεων οι εκπρόσωποι των κρατών μελών αναφορικά με το 11ο πακέτο κυρώσεων.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα η κοινή απόφαση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για εξαίρεση του CPC (23 Ιουνίου 2023) εκ των πραγμάτων ευνόησε ισχυρούς Έλληνες εφοπλιστές, καθώς τους επέτρεψε να συνεχίσουν ανενόχλητοι τη μεταφορά (ρωσικού – υπό τον όρο η τιμή του να μην ξεπερνάει το λεγόμενο price cap – και καζάκικου χωρίς όρους) πετρελαίου μέσω του ρωσικού λιμανιού του Νοβοροσίσκ στη Μαύρη Θάλασσα. Μεταξύ αυτών των πλοιοκτητών βρίσκεται ο Διαμαντής Διαμαντίδης, ο Γιώργος Οικονόμου και ο ιδιοκτήτης του ποδοσφαιρικού Παναθηναϊκού και του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ Γιάννης Αλαφούζος.
Στην ανάλυση δεδομένων της έρευνας το Reporters United παρουσιάζει το σύνολο των Ελλήνων εφοπλιστών που μετέφεραν ρωσικό πετρέλαιο από τον CPC μετά τη ρωσική εισβολή, κατά την περίοδο 1.3.2022 – 9.11.2024, σημειώνοντας ότι αν και αυτές οι μεταφορές είναι νόμιμες, εγείρουν ένα ηθικό ζήτημα, ιδίως για επιχειρηματίες όπως ο Γιάννης Αλαφούζους, ο τηλεοπτικός σταθμός του οποίου έχει ταχθεί υπέρ της Ουκρανίας.
Κι αυτό γιατί, η λειτουργία του CPC και το εμπόριο ρωσικών καυσίμων εξασφαλίζει κέρδη δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ στη Ρωσία, η οποία με αυτόν τον τρόπο μπορεί να χρηματοδοτεί τις πολεμικές επιχειρήσεις της κατά της Ουκρανίας.
Η εθνικότητα των συμφερόντων των τάνκερ που έχουν μεταφέρει ρωσικό πετρέλαιο από τον αγωγό CPC
Οι Έλληνες εφοπλιστές που έχουν μεταφέρει ρωσικό πετρέλαιο από τον αγωγό CPC
Τον Μάιο του 2023, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πραγματοποίησαν συζητήσεις για την υιοθέτηση του 11ου πακέτου κυρώσεων σε βάρος επιχειρηματιών και εταιρειών που συνδέονται με τη Ρωσία. Παρά τις επαναλαμβανόμενες καταδίκες της ρωσικής εισβολής εκ μέρους του Μαξίμου, το ερευνητικό δημοσιογραφικό μέσο έχει στη διάθεσή του το περιεχόμενο εμπιστευτικού εγγράφου το οποίο περιέχει τις θέσεις των κρατών μελών κατά την πρώτη ανάγνωση του 11ου πακέτου κυρώσεων.
Σε αυτό η ελληνική κυβέρνηση, από κοινού με την ιταλική, ζήτησε περαιτέρω συζήτηση σχετικά με την ανάγκη εξαίρεσης (στα αγγλικά: “EL, IT asked about the need for an exception for the Caspian pipeline.”) από τις κυρώσεις του αγωγού Caspian Pipeline Consortium (CPC), ο οποίος μεταφέρει πετρέλαιο από Καζακστάν, βορειοανατολικά της Κασπίας Θάλασσας, στο ρωσικό λιμάνι του Νοβοροσίσκ.
Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα ο αγωγός CPC, ο οποίος μεταφέρει τόσο καζάκικο όσο και ρωσικό πετρέλαιο, ανήκει κατά 31% απευθείας στο ρωσικό κράτος (μετά την εξαγορά του 7% από το Ομάν το 2008). Με αυτό το ποσοστό, το Κρεμλίνο αποτελεί τον μεγαλύτερο μέτοχο της συγκεκριμένης υποδομής μεταφοράς πετρελαίου, κατά πολύ ισχυρότερο και από την κρατική εταιρεία πετρελαίου και αερίου του Καζακστάν (JSC NC “KazMunayGas”), η οποία ελέγχει το 19%. Με το 31%, η Ρωσία μπορεί να μπλοκάρει αποφάσεις στο διοικητικό συμβούλιο του CPC. Η μετοχική σύνθεση του CPC σημαίνει ότι η μη ένταξή του σε κυρώσεις προσφέρει στη Μόσχα δύο σημαντικά είδη εσόδων. Πρώτον, κέρδη από τη μεταφορά και την εμπορία ρωσικού πετρελαίου. Δεύτερον, κέρδη από την εταιρική συμμετοχή της στον CPC.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας του Reporters United σε συνεργασία με το ICIJ, ο CPC έχει πληρώσει στο ρωσικό κράτος τουλάχιστον 1,4 δισ. δολάρια σε εταιρικά μερίσματα, ενώ τουλάχιστον 816 εκατ. δολάρια έχουν δοθεί στο ρωσικό κράτος από την ημέρα που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ακόμη, ο CPC έχει αποδώσει περί τα 321 εκατ. δολάρια σε φόρους προς το ρωσικό κράτος, συμπεριλαμβανομένων 96 εκατ. δολαρίων στην κεντρική κυβέρνηση της Μόσχας – ένα ποσό που ισοδυναμεί με 70 καινούργια ρωσικά άρματα μάχης.
Μελετώντας τις θέσεις που έλαβαν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κατά τη διαβούλευση, προκύπτει ότι η Ελλάδα εξέφρασε -μαζί με την Κύπρο και την Ουγγαρία- την έντονη αντίδρασή της κατά της λεγόμενης μαύρης λίστας της Ουκρανίας, στην οποία το Κίεβο περιλαμβάνει εταιρείες που κρίνει ως «διεθνείς σπόνσορες του πολέμου» λόγω των συναλλαγών τους με τη Ρωσία. Ελλάδα, Κύπρος και Ουγγαρία απαίτησαν να σταματήσει η συγκεκριμένη πρακτική της Ουκρανίας, με το σκεπτικό ότι ντροπιάζει εταιρείες των χωρών τους (ναυτιλιακές για την περίπτωση της Ελλάδας), παρότι δεν κάνουν παράνομες -αλλά νόμιμες- συναλλαγές με τη Ρωσία.
Πράγματι, όπως προστίθεται στο δημοσίευμα, στις 22 Ιουνίου 2023, μία ημέρα πριν την υιοθέτηση του 11ου πακέτου κυρώσεων, η Ουκρανία αφαίρεσε από τη σχετική λίστα τις ναυτιλιακές εταιρείες πέντε μεγάλων Ελλήνων εφοπλιστών: τη Minerva Marine του Θανάση Μαρτίνου, την TMS Tankers του Γιώργου Οικονόμου, τη Thenamaris του Νικόλαου Μαρτίνου, την Delta Tankers του Διαμαντή Διαμαντίδη και την Dynacom Tankers του Γιώργου Προκοπίου.
Με επιστολή του προς το Reporters United, ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην ΕΕ Ιωάννης Βράιλας, έπειτα από παραίνεση του Κυριάκου Μητσοτάκη, απάντησε στα ερωτήματα που του έθεσε το ερευνητικό δημοσιογραφικό μέσο, αρνούμενος ότι η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε εξαίρεση του αγωγού CPC από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Για το ρεπορτάζ εστάλησαν επίσης ερωτήσεις και προς την Μελίνα Τραυλού, εφοπλίστρια και πρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) -του φορέα που προωθεί τα συμφέροντα των ελληνικών ναυτιλιακών. Η ίδια έχει και συνδέσεις με το περιβάλλον της οικογένειας και της κυβέρνησης Μητσοτάκη, αφού σύμφωνα με το δημοσίευμα, έχει διατελέσει μέλος του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας Zeus & Dione την περίοδο κατά την οποία πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας ήταν η Μαρέβα Γκραμπόφσκι – Μητσοτάκη. Οι δύο τους συνυπήρξαν επίσης στο πρώτο διοικητικό συμβούλιο της Endeavor Greece, του οργανισμού που ίδρυσε η κ. Γκραμπόφσκι το 2012, ενώ παράλληλα ήταν παρούσα και στην ορκωμοσία του πρωθυπουργού τον Ιούλιο του 2019.
Σύμφωνα με τη Lifo και τα Παραπολιτικά, η κ. Τραυλού ήταν από τους ελάχιστους καλεσμένους του πρωθυπουργικού ζεύγους χωρίς να είναι μέλος της οικογένειας τους.
Λίγους μήνες αργότερα (30.12.2019) η κ. Μαρία Τραυλού, μητέρα της κ. Μελίνας Τραυλού, διορίστηκε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, η πλειοψηφία του οποίου διορίζεται από το υπουργείο Πολιτισμού και το υπουργείο Οικονομικών, με τρία μέλη του να προτείνονται από το Σύλλογο Οι Φίλοι της Μουσικής.
Η κ. Τραυλού δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα. Ούτε και η Μαρέβα Γκραμπόφσκι – Μητσοτάκη σε αντίστοιχο ερώτημα.