Το μεταναστευτικό ζήτημα παραμένει ένα από τα πιο κρίσιμα θέματα για την ελληνική κοινωνία και πολιτική σκηνή, με την κυβέρνηση Μητσοτάκη να δέχεται έντονη κριτική για τη διαχείρισή του.
Η πρόσφατη έκθεση της Frontex για το διάστημα Ιανουάριος-Αύγουστος 2024 φέρνει στο φως νέα στοιχεία που αμφισβητούν έντονα τους κυβερνητικούς ισχυρισμούς περί ελέγχου της παράτυπης μετανάστευσης, ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μείωση στις Συνολικές Ροές, Αλλά Όχι στην Ελλάδα
Τα στοιχεία της Frontex δείχνουν ότι ο συνολικός αριθμός των παράτυπων διελεύσεων στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μειώθηκε κατά 39% τους πρώτους οκτώ μήνες του 2024. Παρά τη θετική αυτή τάση για την Ευρώπη συνολικά, η εικόνα στην Ανατολική Μεσόγειο, και ειδικά στην Ελλάδα, είναι εντελώς διαφορετική. Η Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο μιας αύξησης κατά 39% στις παράτυπες διελεύσεις, με την Τουρκία να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην αύξηση των μεταναστευτικών ροών προς τα ελληνικά σύνορα.
Αυτό το γεγονός θέτει υπό αμφισβήτηση τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης ότι έχει τον έλεγχο του μεταναστευτικού ζητήματος. Οι πολιτικές της αποδεικνύονται ανεπαρκείς στην πράξη, αφήνοντας τη χώρα εκτεθειμένη στις πιέσεις από την Τουρκία, η οποία συνεχίζει να εργαλειοποιεί το μεταναστευτικό προς όφελός της.
Η Τουρκία στο Προσκήνιο και η Ελλάδα σε Αδιέξοδο
Όπως σημειώνει η Frontex, οι λαθρέμποροι που δραστηριοποιούνται στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες, χρησιμοποιώντας ταχύπλοα αντί για λαστιχένιες λέμβους, καθιστώντας τη δουλειά των αρχών πιο δύσκολη. Η κατάσταση αυτή εκθέτει την Ελλάδα, η οποία γίνεται συχνά έρμαιο των στρατηγικών της Τουρκίας. Η πολιτική της κυβέρνησης απέναντι στις αυξημένες ροές αποδεικνύεται ελλιπής, αφήνοντας τη χώρα σε μια κατάσταση συνεχούς κρίσης.
Οι ροές που καταγράφονται στην Ανατολική Μεσόγειο δεν προέρχονται μόνο από τη Συρία, όπως ήταν συνηθισμένο στο παρελθόν. Πλέον, άνθρωποι από το Αφγανιστάν, την Αίγυπτο, την Ερυθραία και φυσικά από την Τουρκία προσπαθούν να περάσουν στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας. Αυτή η ποικιλία στις χώρες προέλευσης δείχνει την πολυπλοκότητα της κατάστασης και τον διεθνή χαρακτήρα του προβλήματος.
Διπλωματικές και Οικονομικές Παράμετροι
Η Frontex αποδίδει τη μείωση των συνολικών ροών κυρίως στις διμερείς συμφωνίες που υπέγραψαν η ΕΕ και τα κράτη μέλη με χώρες όπως η Τυνησία, η Λιβύη και η Τουρκία, καθώς και στα προληπτικά μέτρα που ελήφθησαν. Ωστόσο, αυτές οι διμερείς συμφωνίες φαίνεται να είναι ανεπαρκείς για την Ανατολική Μεσόγειο, ειδικά όταν η Τουρκία συνεχίζει να χρησιμοποιεί τις μεταναστευτικές ροές ως μέσο πίεσης.
Η έλλειψη συνεργασίας σε ουσιαστικό επίπεδο μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας, σε συνδυασμό με την αδυναμία εφαρμογής αποτελεσματικών πολιτικών από την ελληνική πλευρά, έχει οδηγήσει σε αυτή την αυξημένη πίεση στα ελληνικά σύνορα. Ο χειρισμός της κατάστασης από την κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει καταφέρει να αυξήσει την ανησυχία και την ανασφάλεια, χωρίς να προσφέρει ουσιαστικές λύσεις.
Άνοδος στην Δυτική Αφρική και Σημαντική Μείωση στα Δυτικά Βαλκάνια
Συγκριτικά με την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, οι ροές στις άλλες κύριες διαδρομές της παράτυπης μετανάστευσης προς την ΕΕ έχουν μειωθεί σημαντικά. Η διαδρομή των Δυτικών Βαλκανίων κατέγραψε μείωση 77%, ενώ η διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου, η οποία ήταν κάποτε η πιο ενεργή, παρουσίασε μείωση 64%.
Ωστόσο, υπάρχει μια εξαίρεση σε αυτή τη γενική μείωση: η διαδρομή της Δυτικής Αφρικής προς τα Κανάρια Νησιά παρουσίασε μια πρωτοφανή αύξηση 123% στις αφίξεις, με περισσότερους από 25.500 μετανάστες να φτάνουν μέχρι τα τέλη Αυγούστου 2024. Αυτό δείχνει ότι το πρόβλημα της παράτυπης μετανάστευσης παραμένει παγκόσμιο και δυναμικό, καθώς οι ροές προσαρμόζονται συνεχώς στις νέες συνθήκες και στα εμπόδια που θέτουν οι αρχές.
Συμπέρασμα: Ο Αντίκτυπος στην Ελληνική Κοινωνία
Οι αριθμοί που αποκαλύπτει η Frontex αποτελούν ξεκάθαρη ένδειξη ότι η διαχείριση της παράτυπης μετανάστευσης από την κυβέρνηση Μητσοτάκη αποτυγχάνει να αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, ειδικά σε ό,τι αφορά την Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα παραμένει εκτεθειμένη στις αυξανόμενες μεταναστευτικές ροές, ενώ η κυβέρνηση δεν φαίνεται να έχει κάποιο συγκεκριμένο πλάνο για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις αυτές.
Αντίθετα, άλλες διαδρομές δείχνουν σημάδια βελτίωσης, εν μέρει χάρη στις συμφωνίες που έχουν υπογραφεί μεταξύ της ΕΕ και των χωρών προέλευσης. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα των ελληνικών πολιτικών, ενώ η κοινωνία καλείται να αντιμετωπίσει τις συνέπειες αυτής της αποτυχίας.