Το κατεστημένο έχει μια λειτουργία μοναδική, να αναπτύσσεται παρασιτικά ως βάρος ενός συστήματος ώστε να παραχθεί μια γενική ισορροπία. Το σύστημα και το αντισύστημα εξακτινώνονται στο κοινωνικό σώμα παντού σε όλες τις διαστρωματώσεις των τάξεων.
Του Απόστολου Αποστόλου*
Αντίφα, φιλανθρωπία νεοταξιτών, ουτοπικοί χιλιασμοί αποτελούν την άλλη βάρδια του συστήματος. Είναι η ευελφάλεια (η ευελιξία και η ασφάλεια) του μηχανισμού της εξουσίας. Το θέατρο της καθεστωτικής ψυχωσικής νεοταξικής βαρβαρότητας φροντίζει εκεί που σου συστήνει τους θριαμβευτικούς μηχανισμούς του, δηλαδή τη χρυσοκοντυλογραμμένη εξουσία του, να σου κλείνει το μάτι και να σου λέει πως στο άγνωστο θαμπόφωτό μου υπάρχουν και οι άλλες κληρουχίες μου. Ποιες είναι αυτές; Τα αντι-εξουσιαστικά καρουζέλ.
Η φάρσα μας παίζει σε όλα τα μεγέθη. Ο Αλτουσέρ έγραφε κάποτε ιστορία τελειωμένη, ιστορία ατελείωτη. Εμείς σήμερα λέμε φάρσα τελειωμένη, φάρσα ατελείωτη. Η θριαμβευτική τεθλασμένη του συστήματος έχει πάντα πολλές και ύποπτες αγκαλιές. Το σχήμα που λειτουργεί είναι διπλό: Εξουσία – εξουσιαστές – εξουσιασμένοι, αλλά και εξανάσταση – εξανάστες – εξανασταθέντες. Η παραληρηματική απελευθέρωση του γκροτέσκο, του παραισθητικού, της ηλιθιότητας είναι παρούσα παντού και μας δείχνει τα κέφια της, αλλά και τα δόντια της. Μπερτόδουλοι της εξουσίας, αρλεκίνοι του θεάματος, κλόουν της απελευθέρωσης, όλοι μαζί στο σινιάλο της προσηλωμένης ακοίμητης αμεριμνησίας της ζωής. Τα μπακαλοδεύτερα του βιοπορισμού κάνει όλους να συνθηκολογήσουν να ακυρώσουν τη μέριμνα για τον κόσμο και να οδηγούνται ως ξέφρενα υποκείμενα στο υλικό τους συμφέρον. Γίνονται ομολογητές της κοινής πορείας, χτίζοντας τους φόβους και τους συναγερμούς, λίγο μετά οργανώνουν την πιπεράτη επανάσταση. Όλοι παίζουν τον ρόλο των οδηγητών και των δρομοδειχτών, φτιάχνουν τα πάντα χωρίς να εργάζονται και τίποτα δεν φτιάχνουν. Όλοι προφητεύουν ως νέοι Τειρεσίες, ως νέοι Ιεζεκιήλ.
Αρκεί να δει κανείς πόσες κοινωνικές ομάδες ή ομάδες λαϊκής πρωτοβουλίας (citizens initiatives) στέκονται στη σειρά, προκειμένου να καταθέσουν τη δική τους αλήθεια προς εφαρμογή. Ας δούμε μερικές ομάδες λαϊκής πρωτοβουλίας. Provos (προκλητικούς), Gammles (τεμπέληδες), beat-nicks (χτυπημένους), αριστεριστές (gauchistes), νέοι αριστεροί (new left), ριζοσπαστική δεξιά (radical right), κατερχόμενοι (aussteiger) και φτάνουμε σε ομάδες όπως Oικοφεμινίστριες (Ecofeminism), το κίνημα Μe Τoo Μovement, το κίνημα Aποτελεσματικός Αλτρουισμός (Εffective Αltruism), με καθοδηγητή τον ανεκδιήγητο Πίτερ Σίνγκερ, το κίνημα του φιλοσοφικού νατουραλισμού (Βrights Μovement) κλπ. Τα παραπάνω κινήματα οδηγούν στην αποπολιτικοποίηση (apolitisation) και στην κανονιστική (normative) πειθάρχηση, έως ότου κάθε αλήθεια ή καλύτερα κάθε επίφαση αλήθειας τους να πάρει μια σειρά εφαρμογής.
Αναφωνήσεις και δοξαστικά, ταυτολογικοί αφορισμοί, βουγλάτες, συμπλέγματα διδακτισμού, βερμπαλισμοί, επαναστατικά κολλυβογράμματα, όλα κάνουν υπερωρίες και μαστιγώνουν τα ώτα μας, αλλά και οι φιλάρεσκοι Δαρείοι, δηλαδή οι ινστρούχτορες της λαϊκής πρωτοβουλίας, παίζουν τα δικαιώματα που κατασκεύασαν για τις μάζες στο χρηματιστήριο της εξουσίας. Τα κέρδη τα μοιράζονται με καρέκλες συμβούλων, κρυφές αποζημιώσεις. Τζογαδόροι του αέρα και κατά βάση «littores», αλλά και οικότροφοι ισοβίτες ως μικροί δεκανείς πολιορκούν την κοινωνία με παραμύθια. Τι έχουν πετύχει μέχρι σήμερα οι ομάδες λαϊκής πρωτοβουλίας, κάποια χάπενινγκ και κάποιες ψυχωφελείς δραστηριότητες. Και η κοινωνία πολιορκημένη από τα νέα συνθήματα δίχως λόγο, χτυπάει προσοχές στον πολιτιστικό πλουραλισμό, που έγινε μόδα και έχτισε την κομητεία του κοινωνικού πριγκιπάτου. Αν αρνηθείς τον σημερινό πολιτιστικό πλουραλισμό, τότε είσαι αποσυνάγωγος, περιθωριοποιημένος, κομπάρσος έξω από το κλίμα αποδοχής.
Ο πολιτισμικός πλουραλισμός: Ο πολιτισμικός πλουραλισμός για πρώτη φορά εμφανίζεται το 1924 με τον Horace M. Kallen. Ωστόσο, πέρασαν χρόνια για να γίνει το όραμα του Horace M. Kallen πράξη, αφού πρώτα οι θέσεις του πολιτισμικού πλουραλισμού μπήκαν στα κουκουβαγεία (πανεπιστήμια), απέκτησαν δύναμη, φτάνοντας στο σήμερα, όπως λέει ο Nathan Glazer, όπου όλοι είμαστε πλέον πολυπολιτισμικοί. Ο ιστορικός David A. Hollinger υποστηρίζει ότι στη δεκαετία του ’90 έγινε μόδα η πολυπολιτισμικότητα, ξεκινώντας από την αμερικανική ιντελιγκέντσια, ως προοδευτική ιδεολογία στα αμερικανικά πανεπιστήμια, όπου θα κατακλύσει όλα τα στρώματα ως ανάγκη εφαρμογής. Στηρίχθηκε στην άποψη ότι η ποσότητα είναι καλύτερη από την ποιότητα. Περισσότερα πράγματα (αντικείμενα), περισσότερες ταυτότητες (κουλτούρες, συμπεριφορές), περισσότερες ανάγκες, θα οργανώνουν τον χυλό που θα καλείται στο εξής πολυπολιτισμικότητα και όχι μονοπολιτισμικότητα.
Ένας νέος χυλός που θα ενδυναμώνει την τεχνητά ερεθισμένη φαντασία και την πραγματική εκτέλεση της ομοιομορφίας του πολλαπλού σε συμπεριφορά (behavior), σε μάθηση (learning) και σε καθοδήγηση (conduites). Η παραληρηματική απελευθέρωση του πληθωρικά αλλόκοτου συναντά το παραισθητικό και το μπουφόνικο στοιχείο. Και αυτό γιατί στο εξής η ελευθερία μας δεν μπορεί να εκτιμηθεί. Επιπλέον οι έννοιες της ελευθερίας και της σκλαβιάς συνταξιδεύουν στην ίδια διαρκή επιταχυνόμενη κίνηση, όπου ιδέες, σύμβολα, ρόλοι, σχέσεις, εικόνες, τρόποι συμπεριφοράς, μόδες, γίνονται μια υστερία του πολυπολιτισμικού παιχνιδιού που καταναλώνονται σε αδιαχώριστους βαθμούς, έτσι ώστε το διαφορετικό να γίνεται το ίδιο. Για πια λοιπόν πολυπολιτισμικότητα μιλάνε κάποιοι νεοφώτιστοι της νεοταξικής ευωχίας;
Σαφώς και δεν μιλάμε για πολυπολιτισμικότητα, μιλάμε για τη νέα παθολογία της εξουσίας, όπου το ιερατείο και οι ιεροφάντες επιβάλλουν τους φορμαλιστικούς υπολογισμούς, την αλήθεια του σημαίνοντος, το τελικό κριτήριο. Δείτε πως ο πολιτισμικός πλουραλισμός οπισθοδρόμησε ανθρωπολογικά. Γέμισε από επιτρεπτά πέρα από τα επιτρεπτά, από αναθεματισμούς και ωκεανολογίες που προεπιβουλεύουν το μέλλον μας.
Στο τέλος του δρόμου που μας καλεί να πάρουμε ο πολιτισμικός πλουραλισμός έχει στήσει μια γκιλοτίνα. Αν παραφράσουμε τον Νίτσε όταν μιλούσε για το κράτος και θα λέγαμε αν αντικαταστήσουμε τη λέξη κράτος με τη λέξη σύστημα, τότε θα έχουμε το παρακάτω κείμενο: «Σύστημα ονομάζω τον τρόπο που όλοι είναι δηλητηριασμένοι, καλοί και κακοί […] Σύστημα είναι όπου όλοι χάνουν τον εαυτό τους καλοί και κακοί […] Σύστημα είναι όπου η βαθμιαία αυτοκτονία όλων αποκαλείται ζωή[…] Εκεί που τελειώνει το σύστημα, από εκεί αρχίζει ο άνθρωπος που δεν είναι περιττός». Και ο Σπινόζα μάς κεραυνοβολεί επίσης με κάτι δυνατό, λέγοντας: «Ο άνθρωπος πεθαίνει, το σύστημα μένει».
*Καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας