Γιατί φέτος ήταν η χειρότερη σεζόν – Η πόλη… φάντασμα και οι κάτοικοι που κλείστηκαν στα σπίτια τους
Περίπου 17.000 επιβάτες κρουαζιερόπλοιων επιβιβάζονται στο νησί τις ημέρες αιχμής της υψηλής περιόδου, κατευθυνόμενοι κατευθείαν σε hot spots όπως η πρωτεύουσα, τα Φηρά και η πόλη της Οίας στο βορειοδυτικό άκρο της, που φημίζεται για τα εντυπωσιακά ηλιοβασιλέματά της.
Κέρδισε ακόμη και το παρατσούκλι «Νησί του Instagram» λόγω της τέλειας φυσικής μεγαλοπρέπειας του τοπίου που δεν χρειάζεται κανένα φίλτρο για αποδοθεί η ομορφία του.
Τα στενά πλακόστρωτα δρομάκια και τα μπαλκόνια στις πλαγιές των γκρεμών είναι γεμάτα με παραθεριστές που αναζητούν selfies στο ηλιοβασίλεμα και οι ντόπιοι ενοχλούνται καθώς κάνουν τις καθημερινές τους δουλειές.
Όταν βραδιάζει, ωστόσο, τα πλήθη εξαφανίζονται και κάποιοι παραπονιούνται ότι το νησί μετατρέπεται από… Ομόνοια σε πόλη φάντασμα.
Είναι μία ηφαιστειακή κατάσταση…. που οδήγησε σε πρόκληση τεράστιας κοινωνικής δυσαρέσκειας σε αυτό το νησί των Κυκλάδων στο Αιγαίο Πέλαγος, του οποίου το τραχύ τοπίο διαμορφώθηκε από μια έκρηξη γύρω στο 1600 π.Χ.Ο δήμαρχος της Σαντορίνης Νίκος Ζώρζος πρότεινε ανώτατο όριο στους επιβάτες κρουαζιερόπλοιων, έως 8.000 την ημέρα.
Είναι μια κίνηση που υποστηρίζεται από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος δήλωσε στο Bloomberg ότι το μέτρο θα εφαρμοστεί από το επόμενο έτος.
Οι διαμαρτυρίες στον ευρωπαϊκό νότο
Οι διαμαρτυρίες κατά του υπερτουρισμού αποτέλεσαν σημείο πολιτικών αντιπαραθέσεων στην Ευρώπη αυτό το καλοκαίρι, με διαδηλώσεις να λαμβάνουν χώρα στην Ισπανία, την Ολλανδία και όχι μόνο.
Την Πέμπτη 1 Αυγούστου, η Βενετία περιόρισε τα μεγέθη των γκρουπ ξεναγήσεων σε 25 άτομα και απαγόρευσε τα μεγάφωνα, αφού πρόσφατα επέβαλε εισιτήριο για την βραχυχρόνια διαμονή στην πόλη το οποίο απέφερε έσοδα περίπου 2,64 εκατομμύρια δολάρια.
Ο υπερτουρισμός έχει γίνει σημαντικό πρόβλημα τα τελευταία χρόνια, καθώς δημοφιλείς προορισμοί αγωνίζονται να εξισορροπήσουν την ανάγκη τους για τα έσοδα από τους επισκέπτες με την ποιότητα ζωής των κατοίκων τους και τη διατήρηση ενός επιθυμητού και βιώσιμου περιβάλλοντος για όλους.
Στη Σαντορίνη, σύμφωνα με ορισμένους παράγοντες της τουριστικής αγοράς, δεν πρόκειται απλώς για πάρα πολλούς τουρίστες – αλλά για ένα πολυ πιο σύνθετο πρόβλημα.
«Το νησί είναι άδειο…»
«Υπερτουρισμός δεν υπάρχει.
«Αυτό που βλέπω είναι έλλειψη δομών», λέει στο CNN Travel ο Gianluca Chimenti, τοπικός τουριστικός πράκτορας και κάτοικος της Σαντορίνης εδώ και 18 χρόνια.
Ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γεμίζουν με εικόνες από τον συνωστισμό στα hot spots του νησιού τις ώρες αιχμής, λέει ότι η εικόνα τον υπόλοιπο χρόνο είναι πολύ διαφορετική.
«Η αλήθεια είναι ότι το νησί είναι άδειο.
Αυτή τη στιγμή είναι όπως ποτέ άλλοτε, είναι η χειρότερη σεζόν ιστορικά».
Ο Ιούλιος και ο Αύγουστος η αιχμή της τουριστικής περιόδου στη Σαντορίνη, αλλά τα κέντρα οικισμών είναι νεκρά μετά τις 9 μ.μ., και τα εστιατόρια και τα ξενοδοχεία δεν έχουν σχεδόν κρατήσεις, λέει.
Οι επιβάτες των κρουαζιεροποίων είναι ευπρόσδεκτοί, όπως και οι επισκέπτες μεγαλύτερης διάρκειας που έρχονται με πλοίο ή αεροπλάνο, αλλά επισημαίνει ότι μεταξύ των ντόπιων επικρατεί ολοένα και μεγαλύτερη απογοήτευση από τις συνθήκες ζωής.
Στα μέσα έως τα τέλη του 20ου αιώνα, η Σαντορίνη εξακολουθούσε να διαθέτει ένα ειδυλλιακό και βουκολικό σχεδίον τοπίο όπου οι κάτοικοι κυκλοφορούσαν με γαϊδούρια και καλλιεργούσαν ντομάτες και αμπελώνες για κρασί.
Τώρα οι απαρχαιωμένες υποδομές του νησιού δέχονται σοβαρές πιέσεις, με το κύριο λιμάνι των Φηρών να είναι ασφυκτικά γεμάτο…
Εκτός κι αν θέλουν μια μεγάλη και πολύ απότομη βόλτα με θέα .. γρεμό, το τελεφερίκ είναι η μόνη επιλογή για τους επιβάτες κρουαζιερόπλοιων να φτάσουν από το Παλιό Λιμάνι στο κέντρο της πόλης, επισημαίνει ο Chimenti, και «είναι απολύτως φυσιολογικό να έχετε ατέλειωτη αναμονη όταν τα κρουαζιερόπλοια έρχονται όλα μαζί».
Ωστόσο, όταν τα πλήθη έχουν φύγει, «τα ξενοδοχεία αυτή τη στιγμή είναι λίγο πολύ κάτω από το 30% μιας κανονικής σεζόν», ισχυρίζεται και λέει ότι και άλλες επιχειρήσεις στο νησί δέχονται παρόμοιο πλήγμα.
«Το πρόβλημα είναι ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό που ισχύει στην πραγματικότητα», σημειώνει.
Ενώ πολλοί, πολλοί τουρίστες θα το επισκεφτούν φέτος, υπάρχουν επίσης πολλοί άλλοι που δεν το θεωρούν προορισμό όλο το χρόνο για μεγαλύτερη διαμονή καθώς έχουν επηρεαστεί από την κυριαρχη εικόνα που έχει διαμορφωθεί ενός κορεμένου προορισμού.
Η ανάγκη διαφοροποίησης
Η Cruise Lines International Association (CLIA), ένας παγκόσμιος εμπορικός οργανισμός, ανακοίνωσε την 1η Αυγούστου ότι συναντήθηκε με τον υπουργό Ναυτιλιακών Υποθέσεων της Ελλάδας, Χρήστο Στυλιανίδη, για να συζητήσουν την κρίση, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης και της αναβάθμισης των λιμενικών υποδομών και υπηρεσιών.
Η τουριστική μηχανή της Ελλάδας δεν εντοπίζεται μόνο στη Σαντορίνη.
Τα έσοδα του τουρισμού αυξήθηκαν 16% τους πρώτους πέντε μήνες του τρέχοντος έτους, αναφέρει το Reuters, και το 2024 αναμένεται να ξεπεραστεί το περσινό ρεκόρ των 33 εκατομμυρίων αφίξεων.
«Πρόσφατα, η ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα έχει συγκεντρώσει σημαντική προσοχή, ιδιαίτερα όσον αφορά τα νησιά της Σαντορίνης και της Μυκόνου», δήλωσε η Μαρία Δεληγιάννη, περιφερειακή διευθύντρια της CLIA για την Ανατολική Μεσόγειο.
Επιβεβαίωσε τη δέσμευση των γραμμών κρουαζιέρας για διατήρηση του ανώτατου ορίου επισκεπτών των 8.000 επιβατών και είπε ότι επικρατεί ενδιαφέρον για τη διαφοροποίηση των ελληνικών δρομολογίων για την απομάκρυνση της πίεσης από τα πιο δημοφιλή σημεία.
Επί του παρόντος, σχεδόν τα δύο τρίτα του τουρισμού κρουαζιέρας στην Ελλάδα πραγματοποιούνται στον Πειραιά, τη Σαντορίνη και τη Μύκονο, σύμφωνα με την CLIA.
«Η Σαντορίνη έχει έναν από τους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη», λέει ο Chimenti.
«Γιατί τα κρουαζιερόπλοια δεν οργανώνουν ξεναγήσεις στους αρχαιολογικούς χώρους;
Αν χωρίσεις τους ανθρώπους σε τρία μέρη του νησιού, άρα σε διαφορετικές στιγμές κάνουν πολλά πράγματα», τότε λέει, «έχουν χρόνο να απολαύσουν και δεν θα έχεις ποτέ κόσμο σε κανένα μέρος του νησιού».
«Ήταν απολύτως μαγικό» – Οι γάμοι…
Η εκπληκτικά ρομαντική θέα της Σαντορίνης την έχει κάνει μια εξαιρετικά δημοφιλή επιλογή για μήνα του μέλιτος και γάμους.
Η Katie Haslam από το Rochdale της Αγγλίας πέρασε το μήνα του μέλιτος εκεί τον Ιούλιο, αλλά λέει ότι ο προσεκτικός σχεδιασμός ήταν το κλειδί για να κάνουν εκείνη και τον σύζυγό της, Rob, τις διακοπές των ονείρων τους.
«Δεν θέλαμε να πάμε στα Φηρά γιατί είχαμε διαβάσει ότι ήταν πολύ, πολύ υπερκορεμένος προορισμός», λέει.
Αντίθετα, επέλεξαν ένα χωριό στην κορυφή ενός βράχου, λίγα μόλις χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα και «ήταν απλά καταπληκτικό, υπέροχο και ήσυχο».
Την μια μέρα που μπήκαν στα Φηρά, «νομίζω ότι μπήκαν περίπου οκτώ κρουαζιερόπλοια, χιλιάδες και χιλιάδες άνθρωποι, έτσι απλά μείναμε μακριά».
Η αγάπη ήταν επίσης στον αέρα. «Βλέπαμε τουλάχιστον δύο γάμους κάθε μέρα», λέει.
«Μία από τις μέρες γίνονταν έξι γάμοι».
Όσο για τα περίφημα ηλιοβασιλέματα, που όπως και για τόσα άλλα ήταν η κύρια έλξη για επίσκεψη, απέφυγαν το τσούρμο στην πόλη και «κάθονταν στο μπαλκόνι κάθε βράδυ στις 8 η ώρα με ένα μπουκάλι κρασί.
«Ήταν απολύτως μαγικό».