O εθνικισμός στην Δύση και δη στην Ευρώπη δεν είναι νέο φαινόμενο, αντίθετα είναι συνυφασμένος με την Ιστορία της. Κατά τη δεκαετία του 1930 στα 2/3 των κρατών της Γηραιάς Ηπείρου κυριαρχούσαν καθεστώτα που εμπνέονταν από την εθνική ιδεολογία.
Στη σημερινή συγκυρία αναμένεται ένας πολιτικός σεισμός στις προσέχεις Ευρωεκλογές με τα κόμματα που εμπνέονται από την πατριωτική ιδεολογία να προβλέπεται ότι θα κυριαρχήσουν στις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις όπως η Γαλλία και η Γερμανία. Δεν πρόκειται, όμως, για το ίδιο είδος εθνικισμού που χαρακτήρισε τη Δύση πριν από σχεδόν έναν αιώνα.
Η εμπειρία των ολοκληρωτισμών του 20ού αιώνα έδειξε ότι τα μοντέλο του ολοκληρωτικού κράτους που κατέχει τον πλήρη έλεγχο της οικονομίας δεν απέδωσε καθώς και σήμερα θεωρούνται γραφικές αναλύσεις όπου αναβιώνουν το φυλετισμό και μια οργάνωση μιας διενθούς τάξης με ιεραρχική δομή. Αυτό που αναμένεται να αποτελέσει κυρίαρχη ιδεολογία στον 210 αιώνα είναι ο πατριώτισμός που στηρίζεται στην ομοιογένεια κοινοτήτων με κοινά πολιτισμικά στοιχεία, παραδόσεις και ιστορικές αναφορές.
Επίσης αυτή η μορφή του νέου πατριωτισμού είναι ενάντια στην παγκοσμιοποίηση που θέλει να διαμορφώσει μια παγκόσμια κοινότητα ως έναν «ομογενοποιημένο πολτό» ομάδων χωρίς ταυτότητα και χωρίς αίσθημα εθνικής κυριαρχίας.
Χαρακτηριστικό είναι ότι στις ιστορικές αναφορές που πραγματοποίησε ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin τόνισε ότι στόχος της Δύσης δεν ήταν απλώς μέσω της Ουκρανίας να πλήξει στο Δόγμα Ασφάλειας της πυρηνικής υπερδύναμης, αλλά και να εμπεδώσει ένα πνεύμα υποτέλειας και ετερονομίας στους Ρώσους πολίτες.
Κράτος και έθνος διά της συναίνεσης
Στο βιβλίο του «Nations by Consent», ο Murray Rothbard κάνει μια σημαντική διάκριση μεταξύ του έθνους και του κράτους. Την ώρα που θεωρεί το κράτος αρπακτικό, εκμεταλλευτικό, παρασιτικό και εγκληματικό, δεν αντιμετωπίζει τα έθνη που σχηματίζονται με συναίνεση ως συναφή με το κράτος.
Κατά την άποψή του, η έννοια του έθνους και η φιλοδοξία να σχηματιστούν έθνη με συναίνεση αντανακλούν υποκειμενικά συναισθήματα εθνικής ταυτότητας που βασίζονται σε αντικειμενικές πραγματικότητες του χρόνου και του τόπου στον οποίο γεννιούνται οι άνθρωποι. Ο Rothbard εξηγεί ότι «το έθνος ως έννοια δεν μπορεί να οριστεί με ακρίβεια. Είναι ένας περίπλοκος και ποικίλος αστερισμός διαφορετικών μορφών κοινοτήτων, γλωσσών, εθνοτικών ομάδων ή θρησκειών».
Ενώ η έννοια του εθνικισμού μπορεί και χρησιμοποιείται συχνά από τα κράτη για να πείσουν τους ανθρώπους να υποστηρίξουν κρατικούς στόχους, για παράδειγμα όταν οι φιλοπόλεμες κυβερνήσεις ισχυρίζονται ότι οι παρεμβάσεις τους είναι απαραίτητες για «το εθνικό συμφέρον», παραμένει σημαντικό να γίνεται διάκριση μεταξύ του κράτους και του έθνους ως μια εθελοντικής μορφής πολιτισμικής συνομάδωσης που εκφράζει ανθρώπινες αξίες που είναι σημαντικές για πολλούς ανθρώπους, όπως φαίνεται από την ιστορική εξέλιξη των πολιτισμικων ταυτοτήτων που μένουν πάγιες με το πέρασμα του χρόνου.
Εθνικισμός: Σωστό και Λάθος
Η ανθρώπινη επιθυμία να εκφράσει την αίσθηση του ανήκειν μέσω της γλώσσας, της κληρονομιάς ή του πολιτισμού είναι ένα σημαντικό στοιχείο της έννοιας της αυτοδιάθεσης. Η σημασία αυτής της αίσθησης του ανήκειν σε ένα έθνος ως ένα μέρος μιας πάγια ταυτότητας έχει γίνει ιδιαίτερα οξεία τα τελευταία χρόνια καθώς η οργουελική αναθεώρηση της ιστορίας από τη Νέα Τάξη Πραγμάτων επιδιώκει να δυσφημήσει ολόκληρες ομάδες ανθρώπων για τα υποτιθέμενα εγκλήματα των προγόνων τους. Για παράδειγμα, οι κρίσιμες θεωρίες υποστηρίζουν ότι ολόκληρες φυλές ή έθνη είναι «καταπιεστές» που ευθύνονται για όλα τα δεινά του κόσμου.
Επιπλέον, οι απαίσιες μηχανορραφίες της συμμορίας του Davos οδήγησαν πολλούς να αντισταθούν στο να «παγκοσμιοποιηθούν» χάνοντας κάθε θεμέλιο ταυτότητας αναδεικνύοντας την αίσθηση ότι ανήκουν σε ένα έθνος. Ο εθνικισμός σε αυτό το πλαίσιο γίνεται μια μορφή αντίστασης στις προσπάθειες του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ να υπαγορεύσει πώς πρέπει να ζούμε και να επιτηρεί τον παγκόσμιο πληθυσμό.
Πολλοί άνθρωποι συνδέουν εσφαλμένα τον εθνικισμό με αξιώσεις για φυλετική ανωτερότητα και οικοδόμηση αυτοκρατοριών και έτσι, για παράδειγμα, χλευάζουν τους ισχυρισμούς των λευκών ότι είναι ιθαγενείς στην Ευρώπη ως «εθνικιστικό μύθος της ακροδεξιάς» – και άρα οποιαδήποτε.. εισβολή να θεωρηθεί και .. ευλογία . Αρνούνται ότι οι λευκοί μπορεί να είναι γηγενής λαός. Αυτό παραβλέπει τη σημαντική πολιτιστική συνιστώσα του εθνικισμού.
Καθώς τόσο ο Mises όσο και ο Rothbard επέκριναν τα παραδοσιακά εθνικιστικά συνθήματα «αίμα και χώμα», τόνισαν και οι δύο ότι ο φιλελευθερισμός στην κλασική παράδοση δεν επιδιώκει να ορίσει τη σημασία που πρέπει να αποδίδουν οι άνθρωποι στον πολιτισμό, την κληρονομιά ή τη θρησκεία. Όπως παρατηρεί ο Rothbard οι σύγχρονοι οπαδοί της φιλελεύθερης ιδεολογίας συχνά υποθέτουν, λανθασμένα, ότι τα άτομα συνδέονται μεταξύ τους μόνο από το πλέγμα της ανταλλαγής της αγοράς.
Ξεχνούν ότι όλοι γεννιούνται απαραίτητα σε μια οικογένεια, μια γλώσσα και έναν πολιτισμό. Κάθε άτομο γεννιέται σε μία ή περισσότερες αλληλεπικαλυπτόμενες κοινότητες, που συνήθως περιλαμβάνει μια εθνική ομάδα, με συγκεκριμένες αξίες, πολιτισμούς, θρησκευτικές πεποιθήσεις και παραδόσεις. Γενικά γεννιέται σε μια «χώρα». Γεννιέται πάντα σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο χρόνου και τόπου,
Οι άνθρωποι δεν φαίνεται να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν αυτές τις θετικές πτυχές του εθνικισμού στο πλαίσιο των «ιθαγενών πληθυσμών». Κανείς δεν κατηγορεί τους ιθαγενείς ότι είναι «ακροδεξιοί». Αντίθετα, επαινούνται και επαινούνται για την έκφραση εθνικιστικών συναισθημάτων και οι άνθρωποι ενθαρρύνονται να αναγνωρίσουν τις αξιώσεις τους για εδαφική κυριαρχία. Για παράδειγμα, η πόλη του Βανκούβερ έχει δηλώσει ότι βρίσκεται σε έδαφος που ανήκει σε αυτόχθονες ομάδες:
Το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης
Ομοίως, ο ΟΗΕ δηλώνει ότι οι αυτόχθονες πληθυσμοί έχουν δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και δικαίωμα στην αυτονομία, στην αυτοδιοίκηση και μια «εθνικότητα» ως μέλη ενός «ιθαγενούς έθνους». Έχουν επίσης το δικαίωμα να διατηρούν την «ακεραιότητά τους ως ξεχωριστοί λαοί» και να μην στερούνται «τα εδάφη ή τους πόρους» τους. Τα Ηνωμένα Έθνη δεν έχουν επίσημο ορισμό των αυτόχθονων πληθυσμών («Δεν υπάρχει έγκυρος ορισμός των αυτόχθονων πληθυσμών σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και η Διακήρυξη των Ιθαγενών δεν περιλαμβάνει κανέναν ορισμό»), αλλά στην πράξη οι ιθαγενείς νοούνται γενικά ότι είναι που ονομάζονται «φυλετικές» εθνοτικές ομάδες.
Η Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου, αρνούμενη να επικυρώσει τις διακηρύξεις του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των αυτόχθονων πληθυσμών, δήλωσε ότι δεν υπάρχουν αυτόχθονες πληθυσμοί στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό σήμαινε, φυσικά, ότι δεν υπάρχουν μη λευκοί ιθαγενείς στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά έγινε ευρέως αντιληπτό ότι αντικατοπτρίζει την υπόθεση ότι οι λευκοί λαοί δεν αποτελούν «εθνοτικές ομάδες» για σκοπούς αναγνώρισης του δικαιώματος των αυτόχθονων πληθυσμών σε μια εθνική και πολιτιστική ταυτότητα ως έθνος.
Η αναζήτηση πολιτισμικής ταυτότητας
Σε αυτό το ζήτημα, όπως και σε τόσα άλλα ζητήματα στην εποχή όπου τα ζητήματα ταυτότητας είναι κρίσιμα, η άποψη των ανθρώπων για τα έθνη και τον εθνικισμό φαίνεται συχνά να είναι παράλογη και χωρίς αρχές. Ένας λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι μπορεί να αναζητούν τον εαυτό τους Η αυτονομία μέσω των εθνών επάγεται να ζουν σύμφωνα με πολιτιστικές αξίες που έχουν σημασία για τα μέλη των κοινοτήτων.
Αλλά δεν είναι όλοι οι πολιτισμοί ίσοι, και ως εκ τούτου καθίσταται απαραίτητο να αξιολογηθεί η ιδέα των εθνών και του εθνικισμού στο πολιτικό πλαίσιο στο οποίο χρησιμοποιούνται αυτοί οι όροι και να ληφθεί μια θεμελιώδης θέση για τους ισχυρισμούς που διατυπώνονται. Το να ανήκει κανείς σε μια εθνική κουλτούρα και να αισθάνεται πατριωτικά αισθήματα προς το έθνος του, είναι αναμφίβολα σημαντικό για πολλούς ανθρώπους, αλλά θα ήταν οικονομικά καταστροφικό να αντιμετωπίζεται ο πατριωτισμός ως δικαιολογία για κρατικές οικονομικές παρεμβάσεις.
Πατριωτισμός και ελευθερία της αγοράς
Ο Mises επισημαίνει το σημαντικό σημείο ότι ο εθνικισμός δεν μπορεί να προσφέρει ένα υποκατάστατο για τις ελεύθερες αγορές ως δρόμο προς την ευημερία: Ο πατριωτισμός είναι ο ζήλος για την ευημερία, την ανθοφορία και την ελευθερία του ίδιου του έθνους. Ο εθνικισμός είναι μια από τις διάφορες μεθόδους που προτείνονται για την επίτευξη αυτών των σκοπών. Αλλά οι [κλασικοί] φιλελεύθεροι ισχυρίζονται ότι τα μέσα που προτείνει ο εθνικισμός είναι ακατάλληλα και ότι η εφαρμογή τους όχι μόνο δεν θα πραγματοποιούσε τους επιδιωκόμενους σκοπούς, αλλά αντίθετα θα πρέπει να οδηγήσει σε καταστροφή το έθνος.
Οι φιλελεύθεροι είναι επίσης πατριώτες, αλλά οι απόψεις τους σχετικά με τους σωστούς τρόπους για την εθνική ευημερία και το μεγαλείο διαφέρουν ριζικά από αυτές των εθνικιστών. Συνιστούν το ελεύθερο εμπόριο, τον διεθνή καταμερισμό της εργασίας, την καλή θέληση και την ειρήνη μεταξύ των εθνών, όχι για χάρη των ξένων αλλά για την προώθηση της ευτυχίας του δικού τους έθνους. Ο Mises προειδοποιεί επίσης για τους κινδύνους μιας εθνικιστικής ζέσης που εκδηλώνεται με΄σα από την κατάκτηση, επιθετικότητα και κυριαρχία.
Αξίζει εμείς να σημειώσουμε ότι στο πλαίσιο της διεκδίκησης εκ μέρους του Παγκόσμιου Νότου μιας πολυπολικής τάξης πραγμάτων, αυτή εμνέεται τόσο από τα πατριωτικά αισθήματα χειραφέτησης κάθε έθνους από τη δυτική κυριαρχία αλλά και τη διάθεση συλλογικής συνεργασίας σε πνεύμα αμοιβαιότητας και αλληλοσεβασμού. Τονίζει ο Μises τους κινδύνους του εθνικισμού όταν θεωρείται «ένα σχέδιο για πολιτική και στρατιωτική δράση και την προσπάθεια υλοποίησης αυτών των σχεδίων», αλλά το διακρίνει από «την προσπάθεια για λαϊκή κυριαρχία, εθνική αυτοδιάθεση και πολιτική αυτονομία» στην οποία φιλοδοξούν οι ελεύθεροι άνθρωποι.
Εθνικισμός και αυτονομιστικά κινήματα
Ένα από τα πιο σημαντικά ερωτήματα που ανακύπτουν σε σχέση με την αυτοδιάθεση είναι το δικαίωμα απόσχισης στο πλαίσιο του συνεπόμενου δικαιώματος του αυτοπροσδισμού. Ο Rothbard βλέπει την οικειοθελή απόσχιση ως έναν τρόπο δημιουργίας γνήσιων εθνών, δηλαδή εθνών που σχηματίζονται με συναίνεση: Εν ολίγοις, κάθε ομάδα, κάθε εθνικότητα, θα πρέπει να επιτρέπεται να αποσχιστεί από οποιοδήποτε έθνος-κράτος και να ενταχθεί σε οποιοδήποτε άλλο έθνος-κράτος συμφωνεί να το έχει. Αυτή η απλή μεταρρύθμιση θα συνέβαλλε πολύ στην ίδρυση εθνών διά της συναίνεσης. Η συζήτηση για την απόσχιση έχει τροφοδοτηθεί τα τελευταία χρόνια μετά το Brexit του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρώπη. Η ιδέα της απόσχισης φαίνεται ολοένα και πιο ελκυστική για τους ανθρώπους που έχουν παγιδευτεί σε κράτη όπου έχουν ελάχιστες ελπίδες να επηρεάσουν τις πολιτικές που διέπουν τη ζωή τους μέσω της δημοκρατικής λήψης αποφάσεων.
Για παράδειγμα, στη Νότια Αφρική το Δυτικό Ακρωτήριο έχει ξεκινήσει ένα κίνημα ανεξαρτησίας που επιδιώκει να αποσχιστεί από μια χώρα που ελέγχεται από 80% μαύρη πλειοψηφία που, πεπεισμένοι για την ικανότητά τους να κάνουν τον κομμουνισμό να λειτουργήσει ακόμη και όταν η χώρα συνεχίζει την καταστροφική οικονομική της παρακμή, ψηφίζουν συνεχώς υπέρ. μια κομμουνιστική κυβέρνηση με φυλετική εμμονή. . Όσοι αντιτίθενται σε αποσχιστικά κινήματα όπως αυτά των Βάσκων υποστηρίζουν ότι είναι λάθος να διαλύονται χώρες και λάθος να παραβιάζεται η εδαφική ακεραιότητα μιας χώρας. Υποστηρίζουν ότι τα καθιερωμένα εθνικά σύνορα πρέπει να γίνονται σεβαστά.
Το επιχείρημα του Rothbard σε σχέση με τα εθνικά σύνορα είναι ότι δεν υπάρχει απαραίτητη ενότητα μεταξύ ενός γνήσιου έθνους και του παρασιτικού κράτους με το οποίο μπορεί να συνδεθεί αυτό το έθνος, έτσι ώστε τα κρατικά όρια να μην συμπίπτουν απαραίτητα με τα έθνη: Είναι παράλογο να χαρακτηρίζεις κάθε έθνος-κράτος, με τα αυτοαποκαλούμενα όριά του όπως υπάρχουν ανά πάσα στιγμή, ως κατά κάποιο τρόπο σωστό και ιερό, το καθένα με την «εδαφική του ακεραιότητα» να παραμένει τόσο πεντακάθαρο όσο και το δικό μου πρόσωπο ή ιδιωτική ιδιοκτησία. Πάντα, φυσικά, αυτά τα σύνορα αποκτήθηκαν με τη βία ή με διακρατική συμφωνία πάνω και πέρα από τα κεφάλια των κατοίκων επί τόπου, και πάντα αυτά τα όρια αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου με τρόπους που κάνουν διακηρύξεις «εδαφικής ακεραιότητας» γελοιότητες.
Επιπλέον, ο Rothbard επισημαίνει ότι οι διαφωνίες για τα όρια μεταξύ διαφορετικών εθνών δεν είναι ανάλογες με τις διαφορές μεταξύ μεμονωμένων ιδιοκτητών ακινήτων. Τα κρατικά σύνορα δεν αντικατοπτρίζουν μια ενιαία οντότητα ανάλογη με έναν ιδιοκτήτη ιδιωτικής περιουσίας που ζει εντός καθορισμένων ορίων, και είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε λάθος εάν εφαρμόσουμε τους κανόνες του ενοχικού δικαίου για την εξακρίβωση της ακεραιότητας των εθνικών συνόρων.
Ο κίνδυνος του ολοκληρωτικού κράτους
Ο Rothbard προειδοποιεί για αυτό: Αλλά αυτές είναι οι παγίδες στις οποίες θα πέσουμε, αν παραμείνουμε παγιδευμένοι στη μυθολογία του «έθνους-κράτους», του οποίου το όριο τύχης κατά καιρούς πρέπει να τηρείται ως ιδιοκτησία ιδιοκτησίας οντότητα με τα δικά της ιερά και απαραβίαστα «δικαιώματα», σε μια βαθιά λανθασμένη αναλογία με τα δικαιώματα της ιδιωτικής ιδιοκτησίας.
Αυτός είναι ο κίνδυνος που τόνισε ο Rothbard για τη Μέση Ανατολή, δηλαδή ότι στο πλαίσιο του πολέμου είναι απαραίτητο να εξακριβωθεί ποιος φέρει τη βασική ευθύνη για την επιθετικότητα, αντί να αντιμετωπίζεται το θέμα ως μια απλή διαμάχη μεταξύ δύο μεμονωμένων γειτόνων για εδαφική επικράτεια.
Η ίδια προσοχή ισχύει και για τον λόγο του εθνικισμού, καθώς είναι απαραίτητο να γίνει διάκριση μεταξύ του πατριωτικού συναισθήματος που εκφράζει το ότι ανήκει σε μια κουλτούρα ή κληρονομιά, και εκείνου που επιδιώκει να προωθήσει το Ολοκληρωτικό Κράτος για το οποίο προειδοποίησε ο Mises.