- -Χάσμα βαθύ που ξεπερνά τα 150 εκατ. ευρώ χωρίζει τα δύο μέτωπα παρά τις περί αντιθέτου διαρροές των τελευταίων εβδομάδων.
- – Οι επενδυτές απέρριψαν και τη νέα πρόταση των τραπεζών για τους όρους χρηματοδότησης.
- – Ο μοιραίος ρόλος του Ελληνοαμερικανού Μιχάλη Καρλούτσου.
Των Data Journalists
Το πιο γνωστό χέρι πόκερ, το royal flush, είναι αήττητο. Αποτελείται από Άσσο, Ρήγα, Ντάμα, Βαλέ και Δέκα του ίδιου suit (μπαστούνια, κούπες κ.τ.λ.). Μόνο που υπάρχει μια μικρή λεπτομέρεια. Μπορεί να είναι ο ισχυρότερος συνδυασμός φύλλων είναι όμως και ο πιο σπάνιος. Ούτε αυτόν, ούτε κάποιον άλλο νικηφόρο συνδυασμό φύλλων έχει τραβήξει ακόμη η επένδυση του Καζίνο στο Ελληνικό, που παραμένει στον αέρα προκαλώντας πονοκέφαλο όχι μόνο στους επενδυτές, δηλαδή στην Hard Rock και στη ΓΕΚ – ΤΕΡΝΑ, αλλά και στην Κυβέρνηση που χάνει το πλεονέκτημα σε ένα «παιγνίδι» και σε μια επένδυση που έχει αποτελέσει σημαία του επενδυτικού success story αφηγήματος της.
Τα σύννεφα, όπως έχουν αποκαλύψει οι Data Journalists ήδη από τα μέσα του καλοκαιριού, πάνω από την επένδυση είναι πολλά, προκαλώντας πονοκέφαλο στην Κυβέρνηση που έχει αναθέσει σε υψηλόβαθμα στελέχη του Μαξίμου να διαχειριστούν την κρίση και στον υπουργό Ανάπτυξης Κώστα Σκρέκα να ηγηθεί των διαπραγματεύσεων μεταξύ Τραπεζών και επενδυτών.
Όμως μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχει υπάρξει σύγκλιση μεταξύ των δύο πλευρών, παρά τις περί αντιθέτου διαρροές που κυκλοφόρησαν τις δύο τελευταίες εβδομάδες. Στην τελευταία επικοινωνία που είχαν οι επενδυτές με τις τράπεζες, την Τετάρτη το βράδυ, επιβεβαιώθηκε το χάσμα που χωρίζει τα δύο μέτωπα. Οι επενδυτές δεν αποδέχθηκαν τη νέα πρόταση των τραπεζών για τους όρους χρηματοδότησης και ένας νέος κύκλος διαπραγματεύσεων βρίσκεται εν εξελίξει. Και όλα αυτά έλαβαν χώρα λίγο πριν από τη ΔΕΘ και την ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη που εκτός από το πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση των καταστροφών σε Ρόδο, Έβρο και Θεσσαλία, πολύ θα ήθελε να παρουσιάσει και μια θετική επενδυτική είδηση, για να λειάνει το ιδιαίτερα αρνητικό κλίμα και να στείλει μήνυμα στις αγορές.
Σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν στη διάθεσή τους οι Data Journalists, οι αποκλίσεις στο σχέδιο χρηματοδότησης εντοπίζονται σε αρκετά σημεία. «Υπάρχουν θέματα στους όρους και ειδικά στο θέμα της εγγύησης που ζητείται από τις τράπεζες για το κατασκευαστικό κόστος. Ζητάνε 10% στο 1,4 δισ. ευρώ της επένδυσης», αναφέρουν πηγές στους Data Journalists. Δηλαδή οι Τράπεζες ζητούν από τους επενδυτές να δώσουν guarantee για overruns στο κατασκευαστικό σκέλος. Όμως το πιο σημαντικό, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, είναι ότι υπάρχουν covenants σε άλλα δάνεια, που απαγορεύουν στους επενδυτές να δώσουν εγγυήσεις.
Την ίδια στιγμή ανοικτό παραμένει το ενδεχόμενο μέρος της επένδυσης να καλυφθεί με κεφάλαια 350-450 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Στο Ταμείο Ανάκαμψης είχε αναφερθεί κατά τη διάρκεια της τακτικής γενικής συνέλευσης της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και ο επικεφαλής της κ. Γ. Περιστέρης, ο οποίος χωρίς να αναφερθεί στην επένδυση στο Καζίνο στο Ελληνικό, είχε πει πως «ο όμιλος θα επιδιώξει την εξασφάλιση και δανειακών κεφαλαίων για επιλεγμένα έργα και επενδύσεις του». Ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ εκτός από το Καζίνο στο Ελληνικό, έχει επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 10 δισ. ευρώ, ενώ μόνο φέτος θα επενδύσει περί τα 2 δισ. ευρώ από 350 εκατ. ευρώ το 2022.
Από την επένδυση αυτή το Ελληνικό Δημόσιο προσδοκά έσοδα άνω των 6 δισ. ευρώ σε βάθος 30ετίας. Ειδικότερα, το δημοσιονομικό όφελος εκτιμάται ότι θα υπερβεί τα 200 εκατ. ευρώ ετησίως για τα επόμενα 30 χρόνια. Τα 3 δισ. ευρώ υπολογίζεται ότι θα προέλθουν από τη φορολογία των ακαθάριστων εσόδων του Καζίνο, 1,1 δισ. ευρώ από τις ασφαλιστικές εισφορές, 800 εκατ. ευρώ από τον φόρο εισοδήματος, 500 εκατ. ευρώ από ΦΠΑ και 600 εκατ. ευρώ τέλη σε Δήμου. Υψηλά έσοδα αναμένει και η Lamda Development ως παραχωρησιούχος της έκτασης.
Για τα προβλήματα που ενέσκηψαν με τις Τράπεζες και τον μοιραίο ρόλο του Μιχάλη Καρλούτσου, οι Data Journalists έχουν δημοσιεύσει από τις 21 Ιουλίου σχετικό εκτενές ρεπορτάζ.
Ο γιος του ελληνορθόδοξου ιερέα Αλεξ Καρλούτσου, Μιχάλης Καρλούτσος, φέρεται να λειτούργησε ως μεσάζων μεταξύ της Hard Rock και της ελληνικής πλευράς για τη δημιουργία του project. Για αρκετούς ο ρόλος του κ. Καρλούτσου είναι μοιραίος για την κατάσταση την οποία βρίσκεται αυτή τη στιγμή το όλο project. Πηγές αναφέρουν στους Data Journalists ότι ο Μ. Καρλούτσος έχει δυσαρεστήσει και τις δύο πλευρές, καθώς λειτουργούσε ως “σπασμένο” τηλέφωνο μεταξύ των επενδυτών και των τραπεζών.
Ο Μιχάλης Καρλούτσος, είναι γιος του γνωστού στην ελληνοαμερικανική ομογένεια, “φάδερ Άλεξ” Καρλούτσου, ο οποίος διατέλεσε για πολλά έτη ενεργό μέλος της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, έχοντας άριστους δεσμούς με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και διαχρονικά με τις κυβερνήσεις στον Λευκό Οίκο. Ωστόσο είναι γνωστός περισσότερο για τη φιλία του με την οικογένεια του τωρινού προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν.
Παρά τις υψηλές γνωριμίες που του κληροδότησε ο πατέρας του, ο Μιχάλης Καρλούτσοςανέλαβε για μερικούς μήνες θέση αναπληρωτή διευθυντή πρωτοκόλλου στην κυβέρνηση του Ντόναλντ Τράμπ και μετά παρέμεινε εκτός της αγοράς για αρκετό καιρό.
Μέχρι που η Hard Rock του ανέθεσε να φέρει σε πέρας το πρότζετ «Καζίνο στο Ελληνικό» με τα γνωστά σήμερα αποτελέσματα. Για την κυβέρνηση Κ. Μητσοτάκη ο Μιχάλης Καρλούτσος, λόγω των στενών σχέσεων που είχε και με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, θεωρείται «κόκκινο πανί». Να σημειωθεί ότι επιχειρήσαμε ήδη από τις δύο προηγούμενες έρευνές μας για το θέμα να επικοινωνήσουμε με τον Μ. Καρλούτσο, αλλά ο ίδιος δεν επέστρεψε τις κλήσεις μας ούτε απάντησε στα μηνύματα που του αφήσαμε.
Tέσσερα χρόνια φαγούρας
Η επένδυση του Καζίνο στο Ελληνικό δεν είναι η πρώτη φορά που αντιμετωπίζει εμπόδια. Από τον Φεβρουάριο του 2019, δηλαδή από τότε που προκηρύχθηκε από την Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων Διεθνής Πλειοδοτικός Διαγωνισμός για την Παραχώρηση Άδειας Λειτουργίας Επιχείρησης Καζίνο (ΕΚΑΖ) ευρέoς φάσματος δραστηριοτήτων στον Μητροπολιτικό Πόλο Ελληνικού – Αγίου Κοσμά, με αρχική καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών στις 22 Απριλίου του 2019, έχουν υπάρξει αρκετά και σοβαρά θέματα.
Εν τέλει ο Διαγωνισμός διεξήχθη και στις 13 Οκτωβρίου του 2020 με απόφαση της ΕΕΕΠ, προσωρινός ανάδοχος αναδείχθηκε η «INSPIRE ATHENS» αποτελούμενη από τις εταιρείες “M.G.E. Hellinikon B.V.”, “Mohegan Gaming Advisors, LLC” και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Η οικονομική προσφορά που είχε καταθέσει η κοινοπραξία Mohegan – ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ήταν 150 εκατ. ευρώ. Δηλαδή πολύ πιο πάνω από το ελάχιστο προβλεπόμενο τίμημα που είχε προσδιοριστεί από τα τεύχη του διαγωνισμού στα 30 εκατ. ευρώ.
Στην κοινοπραξία «INSPIRE Athens» που αναδείχθηκε από την ΕΕΕΠ τον Φεβρουάριο του 2021 προτιμητέος επενδυτής αφήνοντας εκτός διαδικασίας τη Hard Rock, η Mohegan Gaming and Entertainment (MGE) ήλεγχε ποσοστό 65% και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ το 35%. Το επενδυτικό σχέδιο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Mohegan για το IRC αποτιμούνταν σε 1,1 δισ. ευρώ (150 εκατ. ευρώ για την άδεια καζίνου και 950 εκατ. ευρώ για την τεχνική προσφορά ανέγερσης του συγκροτήματος).
Η επένδυση περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ξενοδοχείo 5 αστέρων σε έκταση 120.000 τ.μ. με 3.500 κλίνες, συνεδριακό και εκθεσιακό κέντρο 24.000 τ.μ., αθλητική-συναυλιακή αρένα 10.000 θεατών και επιφάνεια καζίνου 15 χιλ. τ.μ.. Με τον CEO της Mohegan, Ray Pineault να δηλώνει μιλώντας στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, πως η επένδυση του IRC θα ολοκληρωνόταν στο διάστημα 2025-2026.
Η Hard Rock προσπάθησε με νομικά μέσα να επιστρέψει το αποτέλεσμα, ενώ ο CEO της Jim Allen, είχε δηλώσει τότε: «Η διαδικασία ήταν άδικη από την αρχή. Η προσφορά μας ήταν καλύτερη από αυτή της συνεργασίας Mohegan -ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, αλλά η επιτροπή δεν αξιολόγησε ποτέ τους οικονομικούς όρους».
Μεταξύ άλλων προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την υπόθεση της άδειας για το Καζίνο στο Ελληνικό μετά τον αποκλεισμό της από τον διαγωνισμό για την ανάδειξη αναδόχου για την άδεια καζίνο και τη δημιουργία του Integrated Resort Casino (IRC). Το ΣτΕ απέρριψε την προσφυγή της.
Η Ολομέλεια του ΣτΕ με τις υπ΄ αριθμ. 1819 και 1820/2020 αποφάσεις της έκρινε ότι καλώς αποκλείστηκε η εταιρεία «SHRE/SHRILLC» (Hard Rock) από το αρχικό στάδιο του επίμαχου διαγωνισμού, σύμφωνα με τη νομοθεσία για την διεξαγωγή Δημόσιων διαγωνισμών.
Όμως το θαύμα της Mohegan Gaming & Entertainment κράτησε «τρεις ημέρες» αφού πέταξε λευκή πετσέτα πριν καλά καλά στεγνώσει το μελάνι της συμφωνίας. Όμως η λευκή πετσέτα που πέταξε τελικά η Mohegan Gaming & Entertainment, υπαναχωρώντας από leader της κοινοπραξίας για να φύγει τελείως από το όλο project, άνοιξε τον δρόμο στη Hard Rock να αναλάβει ρόλο “λευκού ιππότη”. Ο αμερικανικός όμιλος συμφώνησε να αντικαταστήσει την Mohegan αποκτώντας το 51%, της Inspire Athens, ενώ η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ διατήρησε το 49%.
Οι διαδικασίες μεταβίβασης του 51% των μετοχών της IRC Α.Ε. στην Hard Rock International ολοκληρώθηκαν τον περασμένο Μάιο. Η συνεργασία μεταξύ της Hard Rock International (51%) και του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (49%), αφορά στην 30ετή παραχώρηση για την κατασκευή και λειτουργία του Ολοκληρωμένου Τουριστικού Συγκροτήματος με Καζίνο στο Ελληνικό. Το σύνολο των κατασκευαστικών εργασιών θα εκτελεστεί από την ΤΕΡΝΑ Α.Ε., 100% θυγατρική του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.
Σημειώνεται ότι η σύμβαση παραχώρησης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, και της Παραχωρησιούχου κοινοπραξίας Athens IRC (MGGR LLC, MGE HELLINIKON B.V. και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Α.Ε. Συμμετοχών, Ακινήτων, Κατασκευών), για την άδεια λειτουργίας Επιχείρησης Καζίνο (ΕΚΑΖ) ευρέος φάσματος δραστηριοτήτων στον Μητροπολιτικό Πόλο Ελληνικού – Αγίου Κοσμά και την κατασκευή των έργων ανέγερσης ξενοδοχείου, συνεδριακού και εκθεσιακού κέντρου και χώρου συνάθροισης κοινού για αθλητικές ή πολιτιστικές εκδηλώσεις, υπογράφτηκε τον Ιούνιο του 2022.