Οσες φορές κινδύνεψε να στριμωχτεί η Ν.Δ. στη διπλή προεκλογική περίοδο και να χάσει τον έλεγχο της ατζέντας, υπήρχε πάντα ένα χέρι βοήθειας. Οταν ο Μητσοτάκης προκήρυξε εκλογές τον Απρίλιο, δύο μέρες μετά ο Βαρουφάκης… θυμήθηκε το σχέδιο «Δήμητρα».
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Τη μέρα που αποκαλυπτόταν ότι ο Μητσοτάκης σκορπά λεφτά του Ελληνικού Δημοσίου χρησιμοποιώντας το πρωθυπουργικό αεροσκάφος για προεκλογική περιοδεία, ο Ζουράρις του ΣΥΡΙΖΑ επέλεγε να βρίσει τα παιδιά που φοιτούν στην ιδιωτική εκπαίδευση. Το διπλό αυτογκόλ από τη δήλωση Σκέρτσου για τις γερμανικές αποζημιώσεις και την επίθεση Μητσοτάκη στους συγγενείς των θυμάτων στα Τέμπη ήρθε να «καπελώσει» μια κι έξω ο Κατρούγκαλος με τις αυξήσεις εισφορών.
Το ίδιο παρατηρείται και στην τωρινή προεκλογική περίοδο. Τη μέρα του πρωτοφανούς φιάσκου στις εξετάσεις των λυκείων, η Χρονοπούλου του ΠΑΣΟΚ τα έκανε θάλασσα μιλώντας για τη φορολογία, με τη Ν.Δ. να αρπάζει την ευκαιρία. Οταν δε ο υποψήφιος βουλευτής της Ν.Δ., Πνευματικός, προκάλεσε σάλο με τη δήλωση περί επιλογής βαρέως ασθενών, το ίδιο βράδυ ο Φίλης άνοιγε το θέμα της Θράκης, που τελικά μονοπωλεί μέχρι σήμερα.
Στις δύο προεκλογικές περιόδους, η Ν.Δ. κατάφερε να επιβάλει την ατζέντα της. Δεν πλήρωσε κανένα από τα λάθη της, αφού πάντα έβρισκε άμεσα σανίδα σωτηρίας από τους γκαφατζήδες άλλων κομμάτων, ενώ η υπεροπλία της στα ΜΜΕ οδηγούσε εύκολα την κουβέντα εκεί που ήθελε. Οπως, π.χ., στην ολομέτωπη επίθεση για τον μοναδικό νομό που έχασε (Ροδόπη) και στο ψαλίδισμα της ΝΙΚΗΣ.
Κάπως έτσι, η δίμηνη προεκλογική συζήτηση των κομμάτων δεν θα μπορούσε να είναι πιο μακριά από τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος. Τα πραγματικά ερωτήματα, που θα βρούμε άμεσα κι επιτακτικά μπροστά μας μετά τις εκλογές, παραμερίστηκαν.
Διανύουμε τις πιο «παθητικές» εκλογές εδώ και χρόνια. Ο κεντρικός αγώνας δίνεται για τη μονοκρατορία Μητσοτάκη, πράγμα καλό μόνο για τον ίδιο. Η πρωτοτυπία της συγκεκριμένης προεκλογικής περιόδου είναι ότι η πλειονότητα των ΜΜΕ «συγχρονίστηκε» απόλυτα με την επικοινωνιακή ατζέντα που ορίζει η εν αναμονή κυβέρνηση. Υπάρχουν σοβαρά διαρθρωτικά οικονομικά, κοινωνικά και εθνικά ζητήματα που δεν αναφέρονται καν, όσο η Ν.Δ. ασχολείται εμμονικά με το να στέψει αυτοκράτορα τον Μητσοτάκη, ενώ ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ αλληλοτρώγονται ποιος θα αναλάβει τον ρόλο της αποδυναμωμένης αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Οσο η δεύτερη προεκλογική περίοδος πλησιάζει προς το τέλος της, διαπιστώνει κανείς ότι η κουβέντα για την επόμενη μέρα παραμένει υπερβολικά ασαφής. Πέρα από τα επικοινωνιακά κόλπα, δεν έχουμε πάρει καμιά ουσιαστική πληροφόρηση για τα περισσότερα από τα μεγάλα προβλήματα. Ακόμα και λίγες μέρες πριν από την κάλπη, δεν τα αγγίζει κανείς. Και είναι σίγουρο πως αυτά μας περιμένουν την επομένη των εκλογών της προσεχούς Κυριακής.
Στην πραγματικότητα, ενώ ξέρουμε ποιος θα κυβερνήσει, δεν γνωρίζουμε ακόμα και σήμερα τις θέσεις του για μείζονα ζητήματα…
1. Εθνικά: Σκοτάδι για το Αιγαίο
Ουάσινγκτον, Βρυξέλλες και Βερολίνο έχουν αρχίσει να πιέζουν φορτικά για μια γεωπολιτική «τακτοποίηση» εκκρεμοτήτων στα Ελληνοτουρκικά. Σε αυτή τη ρισκαδόρικη συγκυρία για την Αθήνα, η εξωτερική πολιτική απουσιάζει παντελώς όχι μόνο από τον προεκλογικό διάλογο, αλλά και από τα προγράμματα των τριών μεγαλύτερων κομμάτων (Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ).
«Η Ελλάδα διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην Ευρωπαϊκή Ενωση και συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση των αποφάσεων που αφορούν την ειρήνη και την ασφάλεια στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο» μας ενημερώνει στο πρόγραμμά της η Ν.Δ. Πέραν τούτου, ουδέν.
Με τον Ερντογάν παρόντα στην απέναντι πλευρά και Ουάσινγκτον – Βρυξέλλες – Βερολίνο να τον θέλουν ξανά πίσω στο τραπέζι, υπάρχει ο φόβος για επώδυνες «Πρέσπες του Αιγαίου». Πώς τοποθετούνται η Ν.Δ. και τα άλλα δύο κόμματα εξουσίας; Ποιες είναι οι δεσμεύσεις και οι «κόκκινες γραμμές» τους; Αγνωστο.
Στην περίπτωση που η χώρα πρόκειται να πιεστεί για μια άρον άρον «επίλυση»-αναδιαμόρφωση σε Αιγαίο και Μεσόγειο, ποια τα δεδομένα που οφείλουν να γνωρίζουν οι πολίτες; Τι αποτελεί εθνική γραμμή και σε ποια απαράβατα νομικά δίκαια της χώρας δεσμεύονται η επόμενη κυβέρνηση και τα υπόλοιπα κόμματα;
Δεν είναι δυνατόν σε ένα υπαρξιακό για τη χώρα θέμα, που αφορά την Ιστορία μας, τις τωρινές και μελλοντικές γενιές, να οδεύουμε δύο φορές σε εκλογές στα τυφλά. «Πρέπει να εξηγήσουμε ολόκληρη την εικόνα στον κόσμο για το Αιγαίο» έλεγε η Μπακογιάννη τον Μάρτιο. Μόνο που η εικόνα ουδέποτε εξηγήθηκε, άρα κανείς δεν γνωρίζει τι «αγοράζει» στην κάλπη.
2. Ακρίβεια: Κανένα σχέδιο για την επόμενη μέρα
Το μεγάλο πρόβλημα κάθε νοικοκυριού την τελευταία διετία είναι η ακρίβεια στα σούπερ μάρκετ και στην ενέργεια. Η προεκλογική συζήτηση περιορίστηκε στον ΦΠΑ. Η Ν.Δ. δεν είναι υπέρ της μείωσης και προτάσσει τα pass, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ υπόσχονται κόψιμο του συγκεκριμένου φόρου, αλλά χωρίς να πείθουν ότι έχουν τρόπο να καλύψουν τις απώλειες των δημόσιων εσόδων.
Ομως, ακόμα και ο πιο αδαής αντιλαμβάνεται ότι ο ΦΠΑ δεν αποτελεί φάρμακο για κάθε πρόβλημα. Η Ν.Δ. ήδη γνωρίζει ότι θα πιεστεί από την Κομισιόν να κόψει τα pass και τις επιδοτήσεις λογαριασμών. ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ δεν φαίνεται να έχουν σκεφτεί κάτι περισσότερο από τη μείωση του ΦΠΑ.
Κανένα κόμμα εξουσίας δεν παρέθεσε ένα πλήρες σχέδιο για το πώς θα χτίσει ισχυρό και πλήρως στελεχωμένο μηχανισμό για σοβαρούς ελέγχους στην αγορά. Για τον τρόπο που η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα παράγει έργο. Δεν ακούσαμε προτάσεις για τις μεθόδους καταπολέμησης της αισχροκέρδειας βάσει διεθνούς τεχνογνωσίας.
Στα λόγια, όλοι καταπολεμούν την ακρίβεια. Στην πράξη, τα προϊόντα κάθε μέρα ακριβαίνουν.
3. Δημογραφικό: Αδιαφορία για μια κοινωνία που γερνά
Η Ν.Δ. πιστεύει ότι θα λύσει το Δημογραφικό επειδή θα αυξήσει το αφορολόγητο κατά… 1.000 ευρώ σε οικογένειες με παιδιά και επειδή θα δώσει… 50 ευρώ παραπάνω σε επίδομα μητρότητας. Αυτά αναφέρει στο πρόγραμμά της.
Επίσης, δεν αποδέχεται ότι το στεγαστικό πρόγραμμα για 137.000 νέους εξελίσσεται σε φιάσκο λόγω της εκτόξευσης στις τιμές των ακινήτων.
Από τον προγραμματικό διάλογο μεταξύ των κομμάτων ο πολίτης παραμένει ελλιπώς ενημερωμένος για το Δημογραφικό. Τι ύψους συντάξεις θα παίρνουν οι συνταξιούχοι τα επόμενα χρόνια και ποιος εργαζόμενος πληθυσμός θα τις τροφοδοτεί;
Γιατί εξακολουθούμε να ξοδεύουμε ως κράτος πολύ λίγα για την υγειονομική περίθαλψη σε σύγκριση με άλλες χώρες, που έχουν παρόμοιο πρόβλημα γήρανσης πληθυσμού; Ποιες οι διασφαλίσεις για τον αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων που θα βιώσουν τα γηρατειά με τρομακτική ανισότητα εισοδήματος και απαξιωμένο δημόσιο σύστημα φροντίδας; Είναι ερωτήσεις που έχουν μείνει αναπάντητες…
4. Ασφάλεια: Ποιος πόλεμος στο έγκλημα;
Αυτές τις μέρες, η χώρα σοκάρεται από τα άγρια ξεκαθαρίσματα μαφιόζων μέσα σε αυτοκίνητο καναλάρχη. Υστερα από τρία χρόνια, η υπόθεση Καραϊβάζ παραμένει ανεξιχνίαστη, παρά τις περί του αντιθέτου πρόσφατες ανακοινώσεις. Μέρα μεσημέρι πέφτουν πυροβολισμοί στους δρόμους και στις καφετέριες. Οι ληστείες σε σπίτια συνεχίζονται με τον ίδιο ρυθμό των τελευταίων δεκαετιών.
Ποιο κόμμα άγγιξε το θέμα της ασφάλειας, που απασχολεί το σύνολο των πολιτών; Στα περίπτερα κρεμιούνται πρωτοσέλιδα εφημερίδων για την ανεξέλεγκτη Greek Mafia, αλλά η προεκλογική κουβέντα αδιαφορεί. Αγνοώντας την ανησυχία των πολιτών μη φάνε καμιά ξώφαλτση όταν βγαίνουν στον δρόμο.
Η απερχόμενη κυβέρνηση έχει δείξει τι (δεν) μπορεί να κάνει για τα θέματα προστασίας του πολίτη. Η αλήθεια είναι, όμως, πως δεν φάνηκαν να σπαταλούν σκέψη ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε το ΠΑΣΟΚ. Ενα ζήτημα που αφορά καθέναν είναι εκτός ατζέντας κομμάτων εξουσίας.
5. Οικονομικό μοντέλο: Χώρα real estate για ξένους και ανισοτήτων για ιθαγενείς
Κάθε κόμμα έκανε τη δική του σπέκουλα για τα θέματα κάποιων φόρων, όπως των μερισμάτων ή ο ΦΠΑ. Κανένα, όμως, δεν μας μίλησε για το οικονομικό μοντέλο της χώρας τα επόμενα χρόνια.
Το μοντέλο ανάπτυξης στην Ελλάδα αφορά πλέον σχεδόν αποκλειστικά μια real estate αγορά, η οποία δρα παράλληλα και είναι εκτός των οικονομικών δυνατοτήτων των κατοίκων της χώρας.
Η ραγδαία αύξηση των τιμών συμπίπτει με μια διαρκή στασιμότητα ή και μείωση στις αποδοχές της μεγάλης πλειονότητας των πολιτών. Η οικονομία real estate, που φλερτάρει επικίνδυνα με τη δημιουργία φούσκας, αφορά κατά τουλάχιστον 70% τους ξένους και όχι τους Ελληνες. Τι σκοπεύουν να κάνουν τα κόμματα γι’ αυτό; Αγνωστο.
Από την άλλη, ο πλούτος συσσωρεύεται από μια ολοένα μικρότερη μειοψηφία, από την εκμετάλλευση της ανόδου των τιμών και των εξευτελιστικών μισθών. Το «πάρτι» το απολαμβάνουν μια χούφτα επιχειρηματικοί όμιλοι, λόγω απουσίας ρύθμισης και φορολογίας.
Πέρα από τις προεκλογικές μεγαλοστομίες για «ενίσχυση εισοδήματος» και «δίκαιη ανάπτυξη», η αλήθεια της καθημερινότητας είναι μια άνευ προηγουμένου μεταφορά πλούτου σε βάρος των μικρομεσαίων, με τις ευλογίες μιας κυβέρνησης που λειτουργεί ως σερίφης των πλουσίων.
Ως αντιστάθμισμα για όλα αυτά, το μόνο που ακούστηκε από την επερχόμενη κυβέρνηση ήταν μια αόριστη «προτροπή» για «αύξηση του μέσου μισθού στα 1.500 ευρώ». Κάτι που ακούγεται περισσότερο ως ευχολόγιο παρά ως δέσμευση.
6. Υγεία: Κανένα μάθημα από την πανδημία
Ο Μητσοτάκης υπόσχεται ότι θα ασχοληθεί προσωπικά με το πρότζεκτ «νέο ΕΣΥ». Το βεβαρημένο ιστορικό της κυβέρνησής του στην πανδημία, με τα ράντσα αντί για ΜΕΘ, το ρεκόρ θανάτων και τη μερική ιδιωτικοποίηση του συστήματος υγείας δεν το είχε υποσχεθεί, όμως έγινε. Στην πολιτική μετρούν οι πράξεις, όχι τα λόγια του αέρα.
Ολα τα κόμματα υπόσχονται δεκάδες χιλιάδες προσλήψεις στο ΕΣΥ. Στην πραγματικότητα, η ευκαιρία χάθηκε στην πανδημία. Τα λεφτά που πέταξε από τον ουρανό η Κομισιόν αφορούσαν κυρίως την ενίσχυση των συστημάτων υγείας. Στην Ελλάδα επιλέξαμε τα ράντσα, διοχετεύοντας 10 δισ. σε απευθείας αναθέσεις.
Τα λόγια είναι εύκολα, όμως στη εποχή νέας λιτότητας που κατά πάσα πιθανότητα έρχεται θα είναι δύσκολο να βρεθούν τα χρήματα, όσο καλές προθέσεις κι αν έχουν τα κόμματα.
7. Δημοσιονομικά: Ξυπόλητοι και νέο «λουρί» από Κομισιόν
Μέσα στο μεθύσι των εκλογών, λίγοι πρόσεξαν ότι η Κομισιόν ανακοίνωσε πως από το 2024 θα περιοριστούν οι δαπάνες των κρατών-μελών. Η επιστροφή στη δημοσιονομική πειθαρχία είναι ξανά προ των πυλών. Ειδικά από τη στιγμή που η Γερμανία μπήκε επίσημα σε ύφεση.
Αν και η χώρα μας έχει πληρώσει πανάκριβα τα ελλείμματα και το υψηλό δημόσιο χρέος, τα δημοσιονομικά παραμένουν εκτός προεκλογικής ατζέντας. Επί κυβέρνησης Μητσοτάκη, το χρέος εκτινάχθηκε κατά 60 δισ. Τα περιβόητα πλεονάσματα δεν υπάρχουν πια. Το εμπορικό ισοζύγιο έχει ξεφύγει. Και οι δημόσιες δαπάνες είναι ξανά αυξημένες.
Το πρόγραμμα της Ν.Δ. δεν μας εξηγεί πώς θα αντιμετωπίσει τη νέα κατάσταση στη μετά πανδημία εποχή. Θα μπορεί να δίνει πάλι pass και επιδοτήσεις σε ευρεία κλίμακα; Τα δε κόμματα που μάχονται για την αξιωματική αντιπολίτευση δεν θίγουν καν το ζήτημα. Από τα Μνημόνια βγήκαμε μόλις το 2018, αλλά τα κόμματα εξουσίας συμπεριφέρονται σαν να είναι δεκαετίες πίσω ο εφιάλτης και σαν να μην υπάρχουν δεσμεύσεις μέχρι το 2060…