Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Τζο Μπάιντεν συμφώνησε προχθές με τον ρεπουμπλικάνο πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Κέβιν Μακάρθι για την αύξηση του ορίου χρέους των ΗΠΑ. Σε μήνυμα που έστειλε αμέσως μετά σε εκλεκτούς πολιτικούς του φίλους σε όλο τον κόσμο, τους ενημέρωσε ανακουφισμένος ότι η συμφωνία προστατεύει 12.700.000 νέες θέσεις εργασίας και διαφυλάσσει την αξιοπιστία των υποσχέσεων του ιδίου προς τον αμερικανικό λαό για κοινωνική ασφάλιση, επενδύσεις και ευημερία.
«Τhis agreement is good news for the American people because it prevents what could have been catastrophic default…» ενημέρωσε τους ανά τον κόσμο εκλεκτούς του ο Αμερικανός πρόεδρος, μεταξύ των οποίων και Ελληνες που ζουν και εργάζονται στην Ευρώπη.
Ποιος να το έλεγε ότι ένας πρόεδρος των ΗΠΑ θα χρησιμοποιούσε τον όρο «καταστροφική χρεοκοπία». Τέτοιες λέξεις μόνο για χώρες σαν την Ελλάδα χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν. Για να το πράξει αυτό, όμως, έπρεπε να συνεννοηθεί με το οριζόμενο από το Σύνταγμα των ΗΠΑ θεσμικό αντίβαρο: τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων. Το σύστημα δεν είναι ανεξέλεγκτο, βασίζεται στις εξισορροπήσεις και κατά περίπτωση στις υποχρεωτικές συναινέσεις.
Το πολίτευμα στην πατρίδα μας -ας έρθουμε τώρα στα δικά μας- μετά τη ρήξη Παπανδρέου – Καραμανλή και την αναθεώρηση του 1985 είναι πρωθυπουργοκεντρικό. Μετά τη δημιουργία του επιτελικού κράτους το 2019 είναι και υπερσυγκεντρωτικό. Η έδρα της διακυβέρνησης αποφασίζει για τα πάντα. Απολογείται ακόμη και για τη γραφειοκρατία, αν υπάρχει λόγος.
Η δύναμη της αδράνειας
Προς επίρρωσιν το επιχειρήματος: Ακουγα χθες στη ραδιοφωνική εκπομπή του Παύλου Τσίμα στον Σκάι τον εκπρόσωπο Τύπου της Ν.Δ. Ακη Σκέρτσο να κάνει δύο πράγματα: Να απαντά ως εν ενεργεία κυβερνητικός εκπρόσωπος της υπηρεσιακής κυβέρνησης για τα αίτια της κατάρρευσης της Τράπεζας Θεμάτων του υπουργείου Παιδείας και να την αποδίδει περίπου σε διεθνή συνωμοσία χάκερ.
Ενώ αν ρωτούσε τον υπηρεσιακό υπουργό Σωκράτη Κάτσικα, ο οποίος θεωρείται γκουρού της κυβερνοασφάλειας στην πατρίδα μας, θα λάμβανε πιθανότατα την απάντηση ότι το σύστημα κατέρρευσε επειδή οι «πληροφορικάριοι» του υπουργείου Παιδείας αρνούνται σταθερά να θέσουν το σύστημά τους κάτω από την ομπρέλα του κεντρικού συστήματος διαχείρισης που έχει οργανώσει η κυβέρνηση του κυρίου Μητσοτάκη στο υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής. Εκείνοι, οι γραφειοκράτες, το άφησαν απροστάτευτο στο έλεος των χάκερ. Η δύναμη της αδράνειάς τους. Ωστόσο η τάση που επιδεικνύει πάντα το υπερσυγκεντρωτικό κράτος είναι, όταν δεν το συμφέρει, να κρύβει τις αδυναμίες, ακόμη και να τις εργαλειοποιεί προς όφελός του.
Στην ίδια συνέντευξη ο κύριος Σκέρτσος εξέφρασε το δικαιολογημένο καταρχάς παράπονό του για την κριτική που δέχεται η Ν.Δ. ότι στο μέλλον θα είναι αλαζονική ως παντοδύναμη επειδή έλαβε 41% στις πρώτες εκλογές. Επικαλέστηκε, μάλιστα, το παράδειγμα του Κώστα Σημίτη, ο οποίος έλαβε ποσοστό 41% στις εκλογές του 1996, χωρίς κανείς να τον κατηγορήσει για παντοδυναμία και αλαζονεία. Το επιχείρημα του κυρίου Σκέρτσου θα ήταν σωστό, αν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε λάβει 38%, όπως ο Μιλτιάδης Εβερτ το 1996, και αν υπήρχε κανονική αξιωματική αντιπολίτευση στον τόπο.
Αλλά αυτό δεν συνέβη, κάτι για το οποίο προφανώς δεν ευθύνονται η Ν.Δ., ο κύριος Σκέρτσος ή ο κύριος Μητσοτάκης. Συμβαίνει όμως. Οπως δεν φταίνε για το γεγονός ότι το Σύνταγμά μας δεν έχει προνοήσει να διαθέτει θεσμικά αντίβαρα που να προστατεύουν και τον πολίτη αλλά και την κυβέρνηση την ίδια. Το γιατί, απλό: Αλλο το οργανωμένο παιχνίδι με έλεγχο εντός του κοινοβουλευτικού συστήματος και άλλο το ανοργάνωτο χαοτικό παιχνίδι της αντιπαράθεσης εκτός του συστήματος. Η κυβέρνηση κανονικά θα όφειλε προς το συμφέρον και της χώρας και της ιδίας να επιδιώκει το πρώτο. Το καταλαβαίνει; Φοβάμαι πως όχι.
Διαιώνιση ανισορροπίας
Συνταγματικά φαίνεται να επιδιώκει αυτή τη στιγμή τη διαιώνιση της ανισορροπίας υπέρ του εαυτού της, με στόχο τη συγχώνευση των εξουσιών. Η Δικαιοσύνη είναι σε κρίση. Αλλά διάταξη που να κόβει τον ομφάλιο λώρο εκτελεστικής εξουσίας και δικαστών δεν εντάσσεται στην αναθεώρηση. Το Κοινοβούλιο είναι σε κρίση. Αλλά διάταξη που να βοηθά στην αύξηση της ανεξαρτησίας των βουλευτών δεν ακούγεται. Τα ΜΜΕ αναπαράγουν την τυραννία της ομοιομορφίας καθιστάμενα παρακολούθημα του επικοινωνιακού μηχανισμού της κυβέρνησης. Αξιωματική αντιπολίτευση δεν υπάρχει και δεν προβλέπεται στο μέλλον. Οσο για τον/την Πρόεδρο; Η αρμοδιότης εξαντλείται στην απονομή των ξιφών στους ευέλπιδες.
Πολιτικά, επίσης, το κυρίαρχο δόγμα που επιδιώκεται να επικρατήσει στη δημοκρατία μας είναι το δόγμα της μοναδικής σκέψης. Οποιοδήποτε κόμμα -παλαιό ή νέο- επιδιώκει να μπει πιο δυνατά στο παιχνίδι «δολοφονείται». Είτε από τη Δικαιοσύνη είτε από τα ΜΜΕ. Περίπου του τίθεται το ερώτημα «πώς σου πέρασε από το μυαλό ότι μπορείς να γίνεις μέλος του κλειστού κλαμπ και να διεκδικήσεις είτε την περαιτέρω άνοδό σου είτε την είσοδό σου στη Βουλή;». Ο Θεός της σταθερότητας αποφασίζει για όλα και το απαγορεύει. Η δημοκρατία είναι κλειστό κλαμπ!
Ανακατανομή ψήφου
Στην πραγματικότητα, ο πρώτος ναρκοθετεί τη μελλοντική κυριαρχία του, αν έχει την απαίτηση να ανέβει ταυτόχρονα στο βάθρο του πρώτου, του δεύτερου και του τρίτου νικητή, αρπάζοντας -εκτός από το χρυσό- και το αργυρό και το χάλκινο. H δημοκρατική απάντηση σε όλο αυτό οφείλει και πρέπει να είναι διπλή. Πολιτικά ο τόπος χρειάζεται αυτοδύναμη κυβέρνηση με ασφαλή πλειοψηφία 155 εδρών και άνω. Ο τόπος χρειάζεται επίσης πολυκομματική αντιπολίτευση για να ελέγχει καλόπιστα τα κυβερνητικά πεπραγμένα. Ο πεθαμένος ΣΥΡΙΖΑ δεν αρκεί. Η λύση μπορεί να δοθεί με ανακατανομή ψήφου εντός της συστημικής ψήφου, ώστε η Ν.Δ. να λάβει πάλι τουλάχιστον 40% και να νικήσει έτσι τον εκλογικό νόμο Γεραπετρίτη. Η λύση μπορεί να δοθεί με ανακατανομή επιλογών εντός της αντισυστημικής ψήφου 1.000.000 Ελλήνων.
Συνταγματικά η λύση μπορεί να δοθεί με την προίκιση του Προέδρου της Δημοκρατίας με αρμοδιότητες, με την ανάθεση των προαγωγών τω δικαστών στα όργανα της Δικαιοσύνης έπειτα από γνωμοδότηση του Κοινοβουλίου και όχι απόφαση του υπουργικού συμβουλίου. Η λύση μπορεί να δοθεί με νέο φιλελεύθερο ρυθμιστικό πλαίσιο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων για τα μέσα ενημέρωσης. Μια δημοκρατία με αντίβαρα, δηλαδή. Μια δημοκρατία χωρίς αντίβαρα στο τέλος εκφυλίζεται σε κοινοβουλευτική αυταρχία με θεσμικό μανδύα.
Επαναλαμβάνω: Το οργανωμένο πολιτειακό παιχνίδι εντός των θεσμών ευνοεί τη διακυβέρνηση και ακυρώνει τα άκρα. Το σύστημα στο οποίο δεν υπάρχει αντιπολίτευση ή έλεγχος θεσμικός παρά μόνον ο ανεξέλεγκτος όχλος είναι ο ιδανικός βιότοπος για τα άκρα και τον εξτρεμισμό. Ακροδεξιό και ακροαριστερό. Επί ζημία της σταθερότητας. Η οποία δεν είναι απλώς υπόθεση αριθμών, αλλά άθροισμα κοινωνικών συναινέσεων και πολιτικών ανοχών.