Άρθρο του Σταύρου Κωνσταντινίδη, Συγκοινωνιολόγου
Τα τραγικά θανατηφόρα τροχαία σε Μύκονο και Πάρο, με θύματα τους οδηγούς των ηλεκτρικών πατινιών αναδεικνύει γενικότερα αλλά και στην αρχή της φετινής τουριστικής σεζόν τρία κρίσιμα ζητήματα: τη διαχείριση που πρέπει να κάνει η ελληνική πολιτεία για τα ηλεκτρικά πατίνια, την υποβαθμισμένη κατάσταση του οδικού δικτύου, των υποδομών σήμανσης και των κυκλοφοριακών συνθηκών των νησιών, καθώς και την αντιμετώπιση του μεγάλου θέματος οδικής ασφάλειας που αντιμετωπίζει ακόμη η χώρα.
Για τα ηλεκτρικά πατίνια έχουμε προβλέψεις σε νόμο του 2021, και στον οποίο η μέγιστη επιτρεπόμενη ταχύτητα μπορεί να είναι τα 25χλμ/ώρα. Έτσι έχουμε τα πατίνια με 25χλμ/ώρα που συμπεριφέρονται αναλόγως των ποδηλάτων, και με μέχρι 6χλμ/ώρα που θα λέγαμε πως κινούνται ως πεζοί.
Επίσης τα ηλεκτρικά πατίνια απαγορεύεται να κυκλοφορούν σε δρόμους που το όριο ταχύτητας για όλα τα οχήματα ξεπερνάει τα 50 χλμ/ώρα. Η πραγματικότητα της ζωής όμως είναι όπως πάντα διαφορετική.
Τα ηλεκτρικά πατίνια κινούνται παντού χωρίς σοβαρούς ελέγχους, και βέβαια κινούνται με ταχύτητες που πλησιάζουν πολλές φορές τα 100 χλμ/ ώρα. Επομένως πρέπει πρώτον να βρεθεί τρόπος ώστε είτε με παρεμβάσεις επί των οχημάτων να υπάρχει κόφτης στ 25χλμ/ ώρα και δεύτερον ο έλεγχος του περιορισμού κυκλοφορίας εντός των κατοικημένων περιοχών να είναι δραστικότερος.
Τα ελληνικά νησιά κάτω από την ευφορία της θετικής πορείας του τουρισμού κρύβουν κάθε χρόνο μια θλιβερή πραγματικότητα: τα χιλιάδες τροχαία ατυχήματα, με εκατοντάδες νεκρούς κυρίως επισκέπτες και κυρίως νέους ανθρώπους. Σε αυτό υπάρχει η ευθύνη μίας τεράστιας καθυστέρησης βιώσιμης ανάπτυξης των νησιών και κυρίως της πολύ χαμηλής φροντίδας του οδικού δικτύου και των κυκλοφοριακών συνθηκών. Έτσι τα καλοκαίρια οι κυκλοφοριακές συνθήκες είναι τόσο προβληματικές που πολλαπλασιάζουν γεωμετρικά τον κίνδυνο των τροχαίων ατυχημάτων.
Τα ηλεκτρικά πατίνια κερδίζουν έδαφος τον τελευταίο καιρό μεταξύ των ενοικιαζομένων οχημάτων που παρέχουν διάφορες εταιρείες. Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν διατίθενται πατίνια με κόφτη στα 25 χλμ/ώρα και δεύτερον αν υπάρχει ενημέρωση των επισκεπτών και τουριστών ότι με τα ηλεκτρικά πατίνια μπορούν να κυκλοφορούν εντός των οικισμών αλλά απαγορεύεται να κινούνται στο υπεραστικό δίκτυο. Με άλλα λόγια μπορείς να απολαύσεις την παλαιά πόλη της Ρόδου με ηλεκτρικό πατίνι αλλά δεν μπορείς να κάνεις τον γύρο του νησιού! Γιατί απλά τότε κινδυνεύεις!!
Ως προς το γενικότερο πρόβλημα οδικής ασφαλείας της χώρας, αυτό που θα μπορούσε σε πρώτο επίπεδο να παρατηρήσει κανείς, ότι δεν υπάρχει ένας ολοκληρωμένος φορέας που να απαντάει καθετοποιημένα στο συνολικό πρόβλημα. Οι αρμοδιότητες της τήρησης του ΚΟΚ ανήκει στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, η ευθύνη για τα έργα υποδομής, η νομοθετική πρωτοβουλία και ο ρυθμιστικός έλεγχο των κανόνων οδικής κυκλοφορίας στο Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών και βεβαίως η τοπική και περιφερική διοίκηση μέσω των εκτελούμενων έργων, που σπάνια βέβαια έχουν στοχευμένο προσανατολισμό στην αναχαίτιση των τροχαίων ατυχημάτων. Παρά το γεγονός ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή που το κράτος απαιτεί μάζεμα, το ζήτημα της Οδικής Ασφάλειας χρειάζεται μια αυτόνομη θεσμική οργάνωση. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια Ανεξάρτητη Αρχή ή ένα Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας με μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από τα Υπουργεία και τους φορείς. Μια εναλλακτική λύση είναι η θεσμοθέτηση Υφυπουργείου Οδικής Ασφάλειας το οποίο να περικλείει τις αρμοδιότητας των δυο Υπουργείων ή ακόμη και μια αυτόνομη Γενική Γραμματεία Οδικής Ασφάλειας.
Όσο δεν καταγράφονται και δεν αναλύονται σε βάθος τα τροχαία ατυχήματα, τόσο δύσκολη είναι η συγκρότηση μιας ενιαίας στρατηγικής με την παραγωγή χαρτών μελανών σημείων και θέσπιση νέων κανόνων και προδιαγραφών. Για παράδειγμα τα μισά ατυχήματα με θύματα πεζούς γίνονται εντός των αστικών κέντρων. Μέσα στις πόλεις οι ευθύνες ανήκουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία ωστόσο δεν διαισθάνεται καν ότι αποτελεί κρίσιμο θέμα της ατζέντας της μέσω των πολιτικών της βιώσιμης κινητικότητας, τη δημιουργία δρόμων ήπιας κυκλοφορίας, τη γενναία πριμοδότηση του πλάτους των πεζοδρομίων, την κατασκευή ενδιάμεσων διαχωριστικών νησίδων σε δρόμους διπλής κυκλοφορίας. Νέα μεταμοντέρνα προβλήματα ανακύπτουν συνεχώς. Οι γνωστές «γουρούνες» στα νησιά δημιουργούν εμπόδιο στην κίνηση των συμβατικών οχημάτων καθώς διαθέτουν άλλες ταχύτητες και άλλες δυνατότητες ελιγμών. Η ψυχολογική πίεση της προσπέρασης επιδρά στους οδηγούς, που με τη σειρά τους δημιουργούν νέα ατυχήματα. Η κίνηση των δικύκλων εδώ και χρόνια στα πεζοδρόμια είναι μια νέα πίεση και παράγοντας αύξησης της πιθανότητας εμπλοκών. Τα ηλεκτρικά πατίνια ήδη έχουν δημιουργήσει πονοκέφαλο σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, και ήδη τις προηγούμενες ημέρες θρηνήσαμε τα πρώτα θύματα και στην Ελλάδα και μάλιστα σε τουριστικά νησιά.