Βρήκα εξόχως ενδιαφέρουσα την πρώτη τηλεοπτική συνέντευξη που παραχώρησε ο πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στην Αθήνα Γιώργος Τσούνης στον Νίκο Χατζηνικολάου και τον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1.
Από τον Μανώλη Κοττάκη
Ενδιαφέρουσα, διότι είδαμε και τις δύο όψεις του Αμερικανού διπλωμάτη με την ελληνική καταγωγή. Στο πρώτο μέρος, ο κύριος Τσούνης μίλησε σε καλά ελληνικά για την ιστορία της οικογένειάς του, το χωριό του, τον Πλάτανο Ναυπακτίας, τον πατέρα του και τη μητέρα του, τους συγχωριανούς του, τις μνήμες του.
Και βούρκωσε όταν διηγήθηκε από πού ξεκίνησαν οι γονείς του μέσα στη φτώχεια και πού τελικά έφτασε με την αξία του ο ίδιος. Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση μάλιστα ότι έχει κρατήσει την αιτωλοακαρνανική προφορά στη γλώσσα, η οποία παραλείπει τα φωνήεντα, αναδεικνύει τα σύμφωνα και συντομεύει τα άρθρα. Για παράδειγμα, αντί να λέει «τους συγχωριανούς» έλεγε «τσ’ συγχωριανούς μου». «Τσ» – το «ου» το έτρωγε. Οπως επίσης και ότι στο λεξιλόγιό του περιλαμβάνονται λαϊκές ελληνικές φράσεις, όπως «με το στανιό».
Το πλέον ενδιαφέρον όμως ήταν ότι ο Αμερικανός πρέσβης με την ελληνική καταγωγή δεν κατάφερε να συγκρατήσει τα δάκρυά του όταν είδε το πατρικό του σπίτι στον Πλάτανο. Ωραία στιγμή. Οπως εξήγησαν οι συγχωριανοί του, για δεκαετίες τώρα πηγαίνει στα πανηγύρια της περιοχής, είναι ιδιαίτερα ευσυγκίνητος, ενώ δεν ξεχνά τις τοπικές παραδοσιακές πίτες που έμαθε η Ελληνίδα σύζυγός του Ολγα να φτιάχνει. Αυθεντικός Ελλην.
Αυτή είναι η εικόνα που έδειξε στο πρώτο εικοσάλεπτο της συνέντευξής του ο κύριος πρέσβης, όταν μιλούσε την ελληνική γλώσσα. Οταν όμως κλήθηκε στο δεύτερο μέρος να σχολιάσει τα Ελληνοτουρκικά εκπροσωπώντας μια άλλη χώρα και όχι βεβαίως την Ελλάδα, αίφνης ο τόνος του άλλαξε. Από συναισθηματικός έγινε υπηρεσιακός, αποστασιοποιημένος, απόμακρος, ουδέτερος. Ακόμη και ο ήχος της φωνής του. Ξένος. Η ζεστασιά εξαφανίστηκε.
Ο άνθρωπος που έβλεπες σε βίντεο, δευτερόλεπτα πριν, να δακρύζει στο άκουσμα του ελληνικού εθνικού ύμνου σε εκδήλωση της ομογένειας, ο ίδιος άνθρωπος -ως τρίτος αυτή τη φορά- καλούσε την Ελλάδα και την Τουρκία να λύσουν τις διαφορές τους με διάλογο επί τη βάσει του Διεθνούς Δικαίου, χωρίς να πει το παραμικρό που θα μπορούσε να παρεξηγηθεί από την Αγκυρα. Και, όταν ρωτήθηκε αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μας αφήσουν και πάλι μόνους ή θα μας βοηθήσουν σε μια σύρραξη, ο κύριος Τσούνης εξέφρασε την εμπιστοσύνη του στις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις που θα κληθούν να υπερασπιστούν το ημέτερο έδαφος. Ούτε λέξη για βοήθεια.
Ο «δικός μας» Γιώργος έγινε «ο Γιώργος των άλλων», με προκάτ απαντήσεις φροντιστηρίου. Υποχρεωτικώς βεβαίως, γιατί αυτό πρεσβεύει η ιδιότητά του. Η καταγωγή του είναι ελληνική, αλλά η συνείδησή του, αν διακυβευτεί το εθνικό συμφέρον της χώρας που εκπροσωπεί, τον υποχρεώνει να υπηρετεί αυτήν και μόνον αυτήν. Δεν βρίσκω τίποτε το περίεργο σε αυτό, κατ’ αρχάς. Ωστόσο θεωρώ ότι ο κύριος πρέσβης με τη συνέντευξη αυτή και με τα δύο πρόσωπα που έδειξε, το εθνικά συναισθηματικό και το ψυχρά αμερικανικό (τα οποία εναλλάσσονταν διαρκώς, προκαλώντας μας σοκ), βάζει τον εαυτό του σε μεγάλο πολιτικό κίνδυνο. Βαδίζει σε τεντωμένο σχοινί.
Οι μήνες που ακολουθούν θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμοι. Η Τουρκία θα συνεχίσει να προκαλεί στο Αιγαίο. Ενδεχομένως να αναλάβει και δράση. Ενδεχομένως επίσης οι Ηνωμένες Πολιτείες να επαναλάβουν προς την Ελλάδα το παλαιό τους πρόσωπο και να παραμείνουν ουδέτερες σε μια ελληνοτουρκική σύρραξη. Αν τα πράγματα εξελιχθούν ευνοϊκά για τα ελληνικά συμφέροντα, ο κύριος Τσούνης μπορεί να γίνει και ήρωας. Αν όμως τα πράγματα πάνε στραβά, θα είναι το ιδανικό θύμα. Σε αυτόν θα πέσει το βάρος, στον «δικό μας» που δάκρυζε μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες, σε αυτόν οι ευθύνες για ό,τι ήθελε συμβεί. Θα είναι το ιδανικό θύμα και για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Και τότε, το πρόβλημα για τον κύριο πρέσβη θα είναι ότι πια δεν θα μπορεί να επισκεφθεί ούτε το χωριό του, τον Πλάτανο Ναυπακτίας. Οταν δακρύζεις μπροστά στις κάμερες, μιλάς την ελληνική γλώσσα, συμπεριφέρεσαι ως δικός μας και κερδίζεις τις καρδιές μας (το πέτυχε στην αρχή), δημιουργείς προσδοκίες. Που, αν διαψευστούν, ο πρώτος που θα κληθεί να δώσει εξηγήσεις είσαι εσύ. Ο κύριος πρέσβης διαπράττει λοιπόν το πολιτικό σφάλμα να προσωποποιεί την αμερικανική εξωτερική πολιτική στον εαυτό του, προβάλλοντας διαρκώς την ελληνική του καταγωγή.
Ο Μάικλ Σωτήρχος, επίσης Ελληνοαμερικανός, που θήτευσε στη θέση του Αμερικανού πρέσβη επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη το 1990-1993, δεν άφησε θετικές εντυπώσεις μεν, αλλά δεν εξέθεσε τον εαυτό του σε παρεξηγήσιμη δημοσιότητα. Δεν άλλαζε πρόσωπο σε δευτερόλεπτα μπροστά στον φακό, εναλλάσσοντας σαν Ιανός το πρόσωπο του γλυκού πατριώτη με εκείνο του απόμακρου διπλωμάτη και τούμπαλιν.
Τα ρεσιτάλ υποκριτικής και ηθοποιίας δεν ενδείκνυνται όταν πρόκειται για διπλωμάτες. Καλύτερα είναι να ξέρουμε τι να περιμένουμε από τον κύριο πρέσβη καθαρά, ωμά και ξάστερα, παρά να δημιουργούνται με τα ωραία αιτωλοακαρνανικά ελληνικά του και τον ωραίο χαρακτήρα του προσδοκίες που δεν πρόκειται να εκπληρωθούν. Προσοχή λοιπόν κύριε πρέσβη, προσοχή! Αλλο το lifestyle και τα συναισθήματα, και άλλο αυτό που oνομάζεται «foreign policy».
Και κάτι τελευταίο: Είναι λάθος να μην τοποθετείται ένας πρέσβης σε ερώτημα για τον πυρηνικό πόλεμο, επειδή, όπως ομολογεί ο ίδιος, υπόκειται σε «περιορισμούς». Οι πρέσβεις δεν έχουν κηδεμόνες. Αυτά, με ειλικρινή εκτίμηση.