Τον Ασκό του Αιόλου άνοιξε η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ να απαγορεύσει τις αμβλώσεις, όχι μόνο γιατί στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού αρχίζουν να επανεξετάζουν το νομικό πλαίσιο γύρω από πολλές πλευρές των κοινωνικών σχέσεων, αλλά και γιατί τα απόνερα πλέον έχουν φτάσει παντού και αύριο, εδώ στην Ελλάδα γίνεται κήρυγμα κατά των αμβλώσεων στις Εκκλησίες, αλλά και διαδηλώσεις υπέρ τους.
Στην Αμερική εξετάζονται τρεις νομικές αποφάσεις, η «Γκρίσγουολντ εναντίον Κονέκτικατ» του 1965, που αφορά το δικαίωμα στην αντισύλληψη, η «Λόρενς εναντίον Τέξας» του 2003 που καθιστά αντισυνταγματικούς τους νόμους που ποινικοποιούν τις σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ προσώπων του ίδιου φύλου και η «Ομπεργκέφελ εναντίον Χότζις», του 2015, που εγγυάται τον γάμο για όλους. Αυτή η τελευταία απόφαση συνιστά τον κύριο στόχο της θρησκευτικής δεξιάς στις ΗΠΑ.
Εδώ, στους κόλπους της Ελληνικής Εκκλησίας έχει ανάψει για τα καλά η συζήτηση γύρω από τις αμβλώσεις. Σε μια τέτοια συζήτηση ο Μητροπολίτης Δωδώνης Χρυσόστομος είπε το ανήκουστο ότι οι γυναίκες βιάζονται μόνον αν θέλουν. Ξεσήκωσε τέτοιο σάλο που πήρε πίσω τα λόγια του. Ωστόσο αύριο τα πράγματα δεν θα είναι απλά. Πρωί πρωί, την ώρα που ο κόσμος θα πηγαίνει στην εκκλησία όπου θα γίνει η Λειτουργία για τα γενέθλια της Θεοτόκου, οι γυναικείες οργανώσεις θα είναι έξω από την Μητρόπολη. Θα ακολουθήσουν και άλλες τέτοιες κινητοποιήσεις, δράσεις εκδηλώσεις κλπ.
Γυναίκες και συλλογικότητες γυναικών αντιδρούν στην απόφαση της Ιεράς Συνόδου να αναγνωσθεί αύριο κείμενο κατά των αμβλώσεων στις εκκλησίες της χώρας. Το κείμενο αυτό, λένε οι συλλογικότητες των γυναικών εδράζεται στην σκοταδιστική αντίληψη που θέλει τις γυναίκες μηχανές αναπαραγωγής χωρίς δικαίωμα αυτοδιάθεσης. Με ανακοίνωσή της, η «Συνέλευση 8 Μάρτη, μια ενωτική πρωτοβουλία γυναικείων και φεμινιστικών οργανώσεων και συλλογικοτήτων, απευθύνει το κάλεσμα για τη διαδήλωση έξω από την Μητρόπολη.
Ένα μέρος από αυτά που θα αναγνωστούν στους ναούς, αύριο αναφέρει: «Δυστυχώς, όμως, στις μέρες μας υπάρχουν επιστημονικές δήθεν θεωρήσεις που αμφισβητούν αυτήν την αξία του εμβρύου, υπάρχουν κοινωνικές αντιλήψεις που το εγκαταλείπουν απροστάτευτο, στερώντας του το προνόμιο της ζωής, υπάρχει νομολογία που θωρακίζει νομικά τις εκτρώσεις, αλλά όχι και το δικαίωμα του εμβρύου στη ζωή, δικαιολογώντας έτσι την ανθρώπινη αγριότητα. Και φθάσαμε στο σημείο ο ετήσιος αριθμός των δηλωμένων εκτρώσεων παγκοσμίως να ξεπερνά τα 50 εκατομμύρια, να πλησιάζει αυτόν των θανάτων από όλες τις υπόλοιπες αιτίες, να είναι σχεδόν πενταπλάσιος από τον αριθμό των θανάτων από την ασθένεια τον καρκίνου. Μάλιστα και στην πατρίδα μας, που πληθυσμιακά φθίνει με γοργούς ρυθμούς, υπερβαίνει κατά πολύ, σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, τον αριθμό των γεννήσεων».
Το σωματείο για την υπεράσπιση των γυναικείων δικαιωμάτων «ΜΩΒ» καλεί σε δράσεις και κινητοποιήσεις με αφορμή το κήρυγμα ενάντια στις αμβλώσεις. Στην ανακοίνωσή του επισημαίνει ότι «η εγκυμοσύνη, όταν είναι ηθελημένη από τη γυναίκα, είναι κάτι όμορφο και δημιουργικό, όταν όμως είναι εξαναγκαστική, είναι βία, είναι αντικειμενοποίηση, στέρηση της προσωπικότητας και του δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού της γυναίκας. Εκτός αν μας βλέπουν και οι ιεράρχες (εκτός των υπολοίπων) σαν πρακτική λύση -μηχανή-παραγωγής».
Ένα από τα πιο προβληματικά ζητήματα είναι ο απόλυτος τρόπος με τον οποίον η Εκκλησία στην Ελλάδα αντιμετωπίζει την εγκυμοσύνη μετά από βιασμό. Είναι το σημείο στο οποίο “την πάτησε” ο Δωδώνης Χρυσόστομος και η Ιερά Σύνοδος χαρακτήρισε απαράδεκτες τις δηλώσεις του περί βιασμού.
Το κείμενο με το οποίο η «Συνέλευση 8 Μάρτη» καλεί στην αυριανή διαδήλωση αναφέρει. «8 Σεπτεμβρίου, στις 8:00: Διαδηλώνουμε έξω από την Μητρόπολη ενάντια στην Ιερά Σύνοδο που θεωρεί πως μπορεί να έχει άποψη για τα σώματα και τις ζωές μας. Η Ιερά Σύνοδος, εν έτει 2022, έφτιαξε εγκύκλιο «Περί της προστασίας της ανθρώπινης ζωής και αποφυγής των αμβλώσεων». Η εγκύκλιος μια κάστας ανδρών «θα διαβαστεί στις Εκκλησίες στις 8 Σεπτέμβρη, κατά την ‘εορτή του Γενεθλίου της Θεοτόκου’, σύμφωνα με Δελτίο Τύπου της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος». Ο μισογυνικός τους σκοταδισμός δεν θα περάσει! Υπερασπιζόμαστε το νομικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην άμβλωση που κατακτήθηκε μέσα από τους αγώνες μας.
Δική μου η απόφαση για έκτρωση ή γέννα, τι κάνω με το σώμα μου δεν αφορά κανένα!».
Τα στοιχεία του Π.Ο.Υ.
Τα στοιχεία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας των Ηνωμένων Εθνών καθώς και από την οργάνωση Guttmacher Institute και το Κέντρο για τα Δικαιώματα στην Αναπαραγωγή (Center for Reproductive Rights), που και τα δύο στηρίζουν το δικαίωμα στην άμβλωση δείχνουν τα εξής:
— Περίπου 73 εκατ. αμβλώσεις γίνονται σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο, με το 61% από τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και το 29% από όλες τις εγκυμοσύνες να καταλήγουν σε άμβλωση, ( https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/abortion).
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, περίπου το 45% όλων των αμβλώσεων είναι μη ασφαλείς, εκ των οποίων το 97% γίνεται σε αναπτυσσόμενες χώρες. Βάσει των δεδομένων του ΠΟΥ, «η μη ασφαλής άμβλωση είναι κορυφαία -αλλά αποτρέψιμη-αιτία μητρικών θανάτων και νοσηρότητας».
–Υπάρχουν 16 χώρες όπου η άμβλωση απαγορεύεται εντελώς. Στη λίστα αυτή περιλαμβάνονται η Αίγυπτος, το Ιράκ, οι Φιλιππίνες, το Λάος, η Σενεγάλη, η Νικαράγουα, το Ελ Σαλβαδόρ, η Ονδούρα, η Αϊτή και η Δομινικανή Δημοκρατία, σύμφωνα με το Κέντρο για τα Δικαιώματα στην Αναπαραγωγή. Περίπου 30 ακόμα χώρες την επιτρέπουν μόνο όταν κινδυνεύει η ζωή της μητέρας, με τον σχετικό κατάλογο να περιλαμβάνει τη Νιγηρία, τη Βραζιλία, το Μεξικό, τη Βενεζουέλα, το Ιράν, το Αφγανιστάν και τη Μιανμάρ. Περίπου το 40% των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία ζουν σε περιοχές όπου η πρόσβαση στην άμβλωση είναι παράνομη ή υπόκειται σε περιορισμούς.
–Στις ΗΠΑ, μια σειρά από περιοριστικούς, υποστηριζόμενους από τους Ρεπουμπλικάνους, νόμους έχουν ψηφιστεί και σε πολιτειακό επίπεδο.
— Το Ελ Σαλβαδόρ έχει από τις αυστηρότερες στον κόσμο νομοθεσίες για την άμβλωση, με τη διαδικασία να απαγορεύεται χωρίς εξαιρέσεις από το 1998. Σε πάνω από 180 γυναίκες που αντιμετώπισαν έκτακτα γυναικολογικά προβλήματα ασκήθηκαν διώξεις για άμβλωση ή ανθρωποκτονία τα τελευταία 20 χρόνια.
–Η Σενεγάλη απαγορεύει την άμβλωση αλλά η ιατρική δεοντολογία στη χώρα την επιτρέπει εάν συμφωνήσουν τρεις γιατροί ότι χρειάζεται για να σωθεί η ζωή μιας γυναίκας. Μελέτη του 2014 έδειξε ότι οι κανόνες αυτοί αναγκάζουν τις γυναίκες να υποβάλλονται κρυφά σε αμβλώσεις και, ως ύστατη λύση, να σκοτώνουν τα ίδια τους τα βρέφη.
— Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η άμβλωση είναι παράνομη εκτός κι αν η εγκυμοσύνη θέτει σε κίνδυνο τη ζωή της γυναίκας ή υπάρχουν ενδείξεις ότι το έμβρυο δεν θα επιβιώσει. Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν ποινή φυλάκισης έως ένα έτος και βαρύ πρόστιμο. Οι γυναίκες που ζητούν ιατρική βοήθεια σε νοσοκομείο για αποβολή μπορεί να κατηγορηθούν για απόπειρα άμβλωσης.
–Η νομοθεσία κατά της άμβλωσης στις Φιλιππίνες προέρχεται από την εποχή της ως αποικίας της Ισπανίας. Η άμβλωση απαγορεύεται εδώ και πάνω από έναν αιώνα. Περίπου 1.000 γυναίκες στις Φιλιππίνες πεθαίνουν κάθε χρόνο λόγω επιπλοκών. Η Ισπανία είναι μεταξύ των 50 και πλέον χωρών που έχουν απελευθερώσει το νόμο για τις αμβλώσεις τα τελευταία 25 χρόνια.
Η Ευρώπη
Η Ευρώπη θεωρείται συχνά προπύργιο ελευθεριών και ειδικότερα σε ό,τι αφορά την προστασία του δικαιώματος πρόσβασης στις αμβλώσεις. Μόλις πρόσφατα, μάλιστα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε να περιληφθεί το δικαίωμα στην άμβλωση στη Χάρτα των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Στην πλειοψηφία τους οι χώρες της ΕΕ επιτρέπουν την άμβλωση εντός του πρώτου τριμήνου της κύησης. Το ανώτατο επιτρεπτό χρονικό όριο είναι οι 22 εβδομάδες, κάτι που ισχύει στην Ισλανδία και την Ολλανδία.
Λίγες χώρες στην Ευρώπη, ωστόσο, παρέχουν στις γυναίκες απεριόριστη πρόσβαση στην άμβλωση. Οι περισσότερες απαιτούν να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Η απόκτηση γραπτής συγκατάθεσης από τις γυναίκες πριν από την άμβλωση είναι μία από αυτές. Στη Σουηδία επιτρέπεται η άμβλωση μέχρι τη 18η εβδομάδα της εγκυμοσύνης.
Τον Ιανουάριο του 2021, η Πολωνία έθεσε σε ισχύ απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου που απαγορεύει τις αμβλώσεις που γίνονται λόγω προβλημάτων του ίδιου του εμβρύου, απαγορεύοντας τον συνηθέστερο από τους λίγους νόμιμους λόγους για τον τερματισμό μιας εγκυμοσύνης σε μια κατά βάση καθολική χώρα.
Στις γυναίκες στη Μάλτα απαγορεύεται η πρόσβαση στην άμβλωση, ακόμα κι αν κινδυνεύει η ζωή τους. Είναι η μοναδική χώρα-μέλος της ΕΕ που απαγορεύει εντελώς τη διαδικασία. Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν έως και φυλάκιση τριών ετών, γι’ αυτό πάνε στο εξωτερικό ή παραγγέλνουν χάπια στο διαδίκτυο.
Στην Ιταλία, περίπου το 70% των γυναικολόγων τάσσεται κατά της διαδικασίας. Στην Ισπανία, η άμβλωση είναι νόμιμη, αλλά δεν λείπουν τα εμπόδια. Στην Ιρλανδία μέχρι πρότινος απαγορεύονταν οι αμβλώσεις. Η κατάσταση άλλαξε με δημοψήφισμα του 2018, οπότε το κοινό ψήφισε συντριπτικά υπέρ της ανατροπής της απαγόρευσης. Ο Άγιος Μαρίνος ψήφισε τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων πέρυσι σε δημοψήφισμα.
Στην Γερμανία η άμβλωση εξακολουθεί να είναι τεχνικά παράνομη, αλλά επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις, όπως να γίνεται μέσα στις 12 πρώτες εβδομάδες της κύησης και μετά από συμβουλευτική υποστήριξη των γυναικών. Στην Γαλλία, επιτρέπεται το χάπι για την άμβλωση, μετά από διαβούλευση με τηλεϊατρική.