Ο Τύμβος της Αμφίπολης στον οποίο υπάρχει το γνωστό εντυπωσιακό ταφικό μνημείο… «έλιωσε». Ευτυχώς όχι ολόκληρος αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.», τα χωματουργικά έργα της υποτιθέμενης αποκατάστασης της γεωμετρίας του Τύμβου Καστά στην Αμφίπολη τα οποία εκτελούνταν τον τελευταίο καιρό –προκειμένου κάποια στιγμή στο μέλλον να εγκατασταθεί στην κορυφή του, όπως εικάζεται ότι ήταν στην αρχαιότητα, το περίφημο λιοντάρι της Αμφίπολης– υπέστησαν σοβαρότατες καταστροφές εξαιτίας των θυελλωδών βροχοπτώσεων που έπληξαν την περιοχή στο τέλος Ιουνίου.
Οι νεροσυρμές παρέσυραν τα χώματα καταστρέφοντας ουσιαστικά το έργο και τώρα αναζητούνται οι υπεύθυνοι για την καταστροφή ενώ αύριο Τρίτη κλιμάκιο του υπουργείου Πολιτισμού μεταβαίνει στην περιοχή προκειμένου να γίνουν εκτιμήσεις της καταστροφής και των αναγκαίων επιδιορθώσεων.
Το ευτύχημα –αν μπορεί κανείς να σκεφτεί κάτι θετικό τούτη τη στιγμή– είναι ότι: α) δεν υπέστη ζημιές το ταφικό μνημείο, παρά πήρε ελάχιστα νερά που δεν προξένησαν βλάβες, και β) ενώ οι εργασίες αποκατάστασης της εγκεκριμένης μελέτης είχαν λήξει, το ΥΠΠΟ δεν είχε τελειώσει τη διαδικασία παραλαβής του έργου που είχαν εκτελέσει οι εταιρείες «Οκτάνα» και «Διολκός».
Ο δήμαρχος Αμφίπολης, Στέργιος Φραστανλής, είναι θυελλώδης πάντως στις δηλώσεις του στην εφημερίδα μας: «Από τη νεροποντή άνοιξαν ρήγματα πλάτους δύο μέτρων και έφυγαν όλα τα χώματα στην πλαγιά, κατέβηκαν κάτω, σκέπασαν όλο τον αρχαίο περίβολο που είχε αποκαλυφθεί γύρω από το μνημείο. Εκαναν επιχωμάτωση και στο τέλος τι έγινε; Τίποτα. Τι μελέτη ήταν αυτή; Κοροϊδεύουν εμάς, κοροϊδεύουν (σημ.: η οξύτατη λέξη που χρησιμοποίησε ο δήμαρχος δεν μεταφέρεται) τον περιφερειάρχη Απόστολο Τζιτζικώστα. Τους ζητήσαμε να συνεχίσουν τις ανασκαφές, αλλά θα περιμένουμε κανένα σεισμό ή καμιά πλημμύρα να μάθουμε αν υπάρχει και δεύτερος τάφος, να τα γράψεις αυτά (σημ: τα γράφουμε), βαρεθήκαμε. Δεν θα πάω στην αυτοψία, δεν πάω πουθενά που εμφανίζονται διάφοροι μόνο για να βγαίνουνε φωτογραφίες».
Στο έργο, υπενθυμίζουμε, είχε αναφερθεί η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, κατά την επίσκεψή της στην Αμφίπολη στις 13 Μαρτίου τρέχοντος έτους, όπου είχε δηλώσει τα εξής: «Εντός του 2022, με πιλοτική εφαρμογή, το ταφικό μνημείο θα υποδεχθεί συγκεκριμένες ομάδες κοινού, προκειμένου να εξεταστούν οι ιδιαιτερότητες του χώρου και να βρεθούν οι βέλτιστες λύσεις για τη λειτουργία του.
Στη μελέτη προβλεπόταν και έπρεπε να γίνει η ελάφρυνση και αποφόρτιση του Τύμβου, για να εξασφαλιστεί το ίδιο το μνημείο αλλά και η ασφαλής πρόσβαση των επισκεπτών. Αυτό έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Στους 2-3 επόμενους μήνες ολοκληρώνεται η αποκατάσταση της γεωμετρίας του Τύμβου. Εχουν εγκατασταθεί τα συρματοκιβώτια με την κίσσηρη και έχουν σκεπαστεί με χώμα, όπως προβλέπεται στις μελέτες. Τα έργα που εκτελούνται σήμερα στον Καστά –μέσω του τρέχοντος ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας– ολοκληρώνονται στο τέλος του 2023. Θα ακολουθήσει μία δεύτερη φάση, στην επόμενη προγραμματική περίοδο 2021-2027».
Πληροφορίες θέλουν τώρα να αναζητείται ο υπεύθυνος για τη ζημιά ανάμεσα στη διεύθυνση αναστήλωσης του ΥΠΠΟ (Θέμης Βλαχούλης), τους επιβλέποντες μηχανικούς ή τον τεχνικό σύμβουλο του έργου. Μάλλον είναι προφανείς οι καθυστερήσεις που θα προκύψουν και στα επιμέρους έργα που σχετίζονται με τον χώρο και μάλλον το στοίχημα που θα μπει είναι αν τελικά θα γίνει κατορθωτό να καταστεί επισκέψιμο το μνημείο μέσα στο 2022, έστω για περιορισμένο αριθμό ειδικών επιστημόνων, όπως έχει εξαγγελθεί.
Ηδη πάντως γίνονται σχόλια που άπτονται της μελέτης αποκατάστασης της γεωμετρίας του τύμβου καθώς φαίνεται εκ του αποτελέσματος ότι δεν υπήρχε η κατάλληλη στήριξη και ο απαραίτητος οπλισμός για έργο τέτοιας κλίμακας. Ας σημειωθεί ότι αύριο Τρίτη περνά από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο η στατική μελέτη για την κατασκευή στεγάστρου πάνω από τον Τάφο του τύμβου και πληροφορίες θέλουν να υπάρχει αρνητική εισήγηση από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων καθώς δεν υπάρχει ολοκληρωμένη αυτή τη στιγμή η αρχιτεκτονική μελέτη γενικής διαμόρφωσης του χώρου γύρω από το μνημείο.
ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ/STR
Το θέμα απασχολεί και την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας που έχει εξασφαλίσει σεβαστά ποσά από το τρέχον ΕΣΠΑ γι’ αυτό και σε συνάντηση στις 13 Μαΐου του περιφερειάρχη Απόστολου Τζιτζικώστα με την κ. Μενδώνη, ο περιφερειάρχης ζητούσε «την επίσπευση των εργασιών», γεγονός για το οποίο η υπουργός τον διαβεβαίωνε, ανακοινώνοντας και άλλα έργα στην Κεντρική Μακεδονία.
Στο σημείο αυτό αποκτά ιδιαίτερη αξία άλλη μια υπενθύμιση. Η δημόσια διάρρηξη των σχέσεων της κ. Μενδώνη –άρα και του τμηματάρχη Εργων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, Μιχάλη Λεφαντζή– με την αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη, υπεύθυνη της ανασκαφής στον τύμβο Καστά τις μέρες της κυβέρνησης Σαμαρά («Εφ.Συν.» 28.1.2022, «Η Κατερίνα Περιστέρη ρίχνει το γάντι στο ΥΠΠΟ για καθυστερήσεις στα έργα»).
Εκτοτε η κ. Περιστέρη δεν έχει κάνει καμία δήλωση αλλά είναι εντεταλμένη τομεάρχης Πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και είναι άγνωστο αν βελτιώθηκαν οι σχέσεις της με το ΥΠΠΟ ή αν η διαμαρτυρία εκείνων των ημερών είχε κάποια σχέση με την πρόσφατη εξέλιξη.
Πληροφορίες θέλουν να έχουν εκφραστεί ήδη έντονες διαμαρτυρίες τόσο για τη ζημιά όσο και για τις καθυστερήσεις που αναπόφευκτα προκύπτουν. Ο αντιπεριφερειάρχης Σερρών, Παναγιώτης Σπυρόπουλος, που ρωτήθηκε σχετικά από την «Εφ.Συν.» αρνήθηκε μεν να επιβεβαιώσει ότι αντέδρασε έντονα για τις εξελίξεις, αλλά ούτε διέψευσε τις σχετικές πληροφορίες.
Αρκέστηκε να μας παραπέμψει σε αναλυτικές δηλώσεις του μετά την αυριανή αυτοψία, τονίζοντας ότι «έγινε θεομηνία πριν ένα μήνα» και «από ό,τι γνωρίζω έγιναν προσωρινές επεμβάσεις αποκατάστασης. Περισσότερα θα γνωρίζω αύριο αφού δούμε από κοντά τι συνέβη».