Αιφνιδίασε τις ευρωπαϊκές ελίτ η εκτεταμένη αποχή από τον δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών.
- Μανώλης Κοττάκης
Μαζί τις αιφνιδίασε και η βαριά πολιτική ήττα που υπέστη ο ατσαλάκωτος πρόεδρος Μακρόν, ο οποίος δεν έπεισε ποτέ ότι με τη δράση του μπορεί να γίνει «προεδρικός», πατερούλης του έθνους, ηγέτης σεβαστός. Απλώς απολάμβανε τα οφέλη της προστατευτικής γυάλας των μίντια.
Τα κλισέ σε αυτές τις περιπτώσεις είναι γνωστά: «Η δημοκρατία έχει συνήθως τις απαντήσεις! Πώς δεν πέτυχε να τις βρει τώρα;», «Στις δημοκρατίες δεν υπάρχουν αδιέξοδα, όπως έλεγε ο Παύλος Μπακογιάννης. Πώς καταλήξαμε σε αδιέξοδα;». Η απάντηση σε όλα αυτά είναι μονολεκτική: Σωστά! Στις δημοκρατίες! Στις κανονικές δημοκρατίες!
Στις δημοκρατίες, όταν σε αυτές είχε το πάνω χέρι η αληθινή πολιτική και όχι η διαπλεκόμενη αγορά, πράγματι οι απαντήσεις βρίσκονταν αμέσως. Τώρα όμως; Βρίσκονται; Ή μήπως οι πολίτες με την αποχή τους αμφισβητούν πλέον τη δυνατότητα του ίδιου του πολιτεύματος να δίδει λύσεις στα μείζονα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ζωές τους. Η εύκολη λύση στο ερώτημα είναι να κατηγορήσουμε αορίστως τη δημοκρατία με την παρούσα μορφή της. Με τη διαφορά ότι τα πολιτεύματα δεν μεταλλάσσονται από μόνα τους, δεν αλλοιώνονται, δεν κακοφορμίζουν, κάποιος βάζει το αόρατο χεράκι του για να τρωθούν ανεπανόρθωτα.
Τρία παραδείγματα. Πρώτον, η ίδια η Γαλλία. Η εκλογή του Μακρόν στην προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας δεν ήταν προϊόν της ελεύθερης βούλησης των πολιτών αλλά ψευδαίσθησης. Επιβλήθηκε ο Μακρόν από το παντοδύναμο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αφού εξοντώθηκε προηγουμένως με το γνωστό σύστημα της δολοφονίας χαρακτήρος ο εμφανώς ανώτερός του, πλην ανεξέλεγκτος για το σύστημα, πρωθυπουργός Φιγιόν.
Χρειάστηκαν πέντε μόλις χρόνια για να αποδειχθεί η αποτυχία του εκλεκτού τού συστήματος και κατ’ επέκτασιν η αποτυχία του ίδιου του συστήματος. Ο Μακρόν δεν κατάφερε να βγάλει ρίζες στη γαλλική κοινωνία. Οι ψήφοι που έλαβε το κόμμα του στις εκλογές αντιστοιχούν μόλις στο 23% του συνολικού εκλογικού σώματος. Οταν παραβιάζεις, λοιπόν, τη φύση και επιβάλλεις τεχνητές και νόθες λύσεις, δεν αργεί η μέρα που η φύση εκδικείται. Το πρώτο μάθημα που λαμβάνουμε από την περιπέτεια της Γαλλίας είναι το εξής: Αντί να κατηγορούν οι ελίτ τους πολίτες για τον κατήφορο και την αλλοίωση της δημοκρατίας, καλύτερα να κατηγορούν τους εαυτούς τους. Είναι πιο δίκαιο. Αυτές κατέστρεψαν τη δημοκρατία. Η δημοκρατία δεν δίνει απαντήσεις όταν εσύ ο ίδιος, το σύστημα, την εξουδετερώνεις. Οταν δεν την αφήνεις να αναπνεύσει.
Δεύτερο παράδειγμα: Η δημοκρατία πράγματι δεν πείθει στους καιρούς μας, δεν εμπνέει. Γιατί, όμως, δεν πείθει; Γιατί δεν εμπνέει; Φταίνε οι πολίτες γι’ αυτό; Ή μήπως οι ηγεσίες που τη χρησιμοποιούν ως σημαία ευκαιρίας; Στον πόλεμο της Ουκρανίας το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ, πιστό στις παραδόσεις του από τον πόλεμο του Ιράκ και της Γιουγκοσλαβίας, ιδεολογικοποίησε τη σύρραξη. Τη λανσάρισε ως τη μάχη της επικράτησης των δυτικών αρχών και αξιών έναντι του αυταρχισμού. Τη μάχη των προηγμένων δυτικών δημοκρατιών εναντίον των καθεστώτων του ανατολικού δεσποτισμού – το συγκεκριμένο ιδεολόγημα το αναμασά και ο δικός μας πρωθυπουργός.
Έχει καμία τύχη, όμως, αυτό το επιχείρημα όταν η προηγμένη αμερικανική δημοκρατία αποκτά σχέσεις με το καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας, το οποίο με όρους ελεύθερου κόσμου είναι ένα από τα πλέον αντιπροσωπευτικά υποδείγματα αυταρχισμού και παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Έχει καμία τύχη όταν η αμερικανική δημοκρατία συναλλάσσεται καιροσκοπικώς με το καθεστώς του στυγνού δικτάτορα Μαδούρο στη Βενεζουέλα; Δεν καταλαβαίνουν μερικοί ότι έτσι εξευτελίζουν τη δημοκρατία και καταργούν εν τη γενέσει της τη διαχωριστική γραμμή ηθικής ανωτερότητας που με πάθος χαράσσουν;
Τρίτο παράδειγμα, οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας: 130 κράτη αρνήθηκαν να εγκρίνουν στον ΟΗΕ τις κυρώσεις κατά της Μόσχας. Επρεπε να φτάσει κανείς στην τελευταία σειρά των ρεπορτάζ δυτικών εφημερίδων για να διαβάσει την αιτιολογία της αρνητικής τους ψήφου κατά της Δύσης: η φτώχεια στην οποία τους καταδίκασε η δυτική δημοκρατία! Οι χώρες αυτές ζητούσαν ψωμί και οι Δημοκρατικοί ισχυρίζονταν ότι θα χορτάσουν με την ψήφο!
Εξηγείται, λοιπόν, η απόσταση που χωρίζει όλο και περισσότερο τις πλειοψηφίες από τις ελίτ: τα υπερκέρδη ολίγων τροφοδοτούν την αποστασιοποίηση των πολλών. Οπως μου είχε πει κάποτε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, «θα έρθει η μέρα που οι εξαθλιωμένοι του κόσμου που ζουν με 40 δολάρια τον μήνα θα επαναστατήσουν και θα ζητήσουν το μερτικό τους!».
Το σύστημα φοβάται τόσο πολύ για την αποδόμησή του ώστε στερεί πλέον από τους απελπισμένους έως και το τελευταίο καταφύγιο εκτόνωσής τους, το διαδίκτυο. Σε λίγο καιρό, μετά την προγραμματιζόμενη κατάργηση της ανωνυμίας -η οποία έχει και θετικά και αρνητικά-, όποιος τολμά να διαμαρτύρεται θα μηνύεται! Μην απορούμε, λοιπόν, που η δημοκρατία πλέον δεν πείθει και οι πολίτες τής γυρίζουν την πλάτη! Μην απορούμε που οι πολίτες «έλυσαν τους κάβους και ξεμακραίνουν από τη στεριά». Ό,τι είδαμε στη Γαλλία είναι τα προεόρτια κατά της επιβολής, το προσάναμμα. «Κορσέ» με το ζόρι οι λαοί δεν φορούν.
Αν η δημοκρατία δεν μεταρρυθμιστεί και δεν απαλλαγεί από τα συμφέροντα, ας μην εκπλαγούμε: η δημοκρατία θα κινδυνεύσει! Ακόμη και με το να καταδικαστεί να ζήσει στιγμές αντίστοιχες με τη βίαιη αποκαθήλωση του Τσαουσέσκου. Την κρίση δεν θα τη διαχειριστούν, άλλωστε, οι συναινετικοί και οι μετριοπαθείς. Θα τη διαχειριστούν οι εξοργισμένοι και οι ριζοσπάστες. Ας θυμηθούμε τους Ροβεσπιέρους, τους Γιρονδίνους και τους Ιακωβίνους. Τους μενσεβίκους και τους μπολσεβίκους. Η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Προσεχώς.